Ибрагимова Шахлохон Ойтурахоновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Синергетик ёндашув асосида бошланғич синф ўқувчиларининг дарсга нисбатан масъулиятли муносабатини ривожлантириш”, 13.00.01 – Педагогика назарияси. Педагогик таълимотлар тарихи (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.1.PhD/Ped4338.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона давлат университети.
Илмий раҳбар: Ўринова Нилуфар Мухаммадовна педагогика фанлари номзоди, доцент.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса, ИК рақами: Фарғона давлат университети, PhD.03/30.11.2021.Ped.05.07.
Расмий оппонентлар: Артикова Муҳайё Ботиралиена, педагогика фанлари доктори, профессор; Сафарова Рохатой Гайбуллаевна, педагогика фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Урганч давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади синергетик йондашув асосида бошланғич синф оъқувчиларининг дарсга нисбатан масъулийатли муносабатини ривожлантириш ва илмий-амалий тавсийалар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
синергетик ёндашув асосида бошланғич синф ўқувчиларининг дарсга нисбатан масъулиятли муносабатини ривожлантиришга йўналтирилган педагогик жараён модели мотивацион-мақсадли, ўқувчиларни қўллаб-қувватловчилар, мазмунли, кузатиш тактикаси, жараёнли ва ташхисли-натижавий компонентларини ўзаро мувофиқлаштириш асосида такомиллаштирилган;
синергетик ёндашув асосида бошланғич синф ўқувчиларининг дарсга нисбатан масъулиятли муносабати ривожланганлигини аниқлаш мезонлари одоб-ахлоқнинг оилавий тарбия ва қадриятлар тизимини шакллантириш, ахлоқий маданиятнинг тарбияланганлик ва ижобий ҳиссий йўналганлик асосида даража (юқори, ўрта, паст) кўрсаткичлари аниқланган;
синергетик ёндашув асосида бошланғич синф ўқувчиларининг дарсга нисбатан масъулиятли муносабатини ривожлантириш механизми ва тавсиялар, уларнинг ижтимоий муносабатларга жалб этилганликларининг реал даражасини ва мослашув қобилиятларини аниқлаш, инновасион имкониятларни тавсифлаш, ўқитувчилар ва ота-оналарнинг маънавий-ахлоқий саводхонликларини самарали ташкиллаш асосида такомиллаштирилган;
синергетика соҳасидаги халқаро ва маҳаллий тажрибалар асосида бошланғич синф ўқувчиларининг дарсга нисбатан масъулиятли муносабатини ривожлантиришнинг таъсирчан методлари, усуллари, технологиялари ва педагогик-психологик имкониятлари аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Синергетик ёндашув асосида бошланғич синф ўқувчиларининг дарсга нисбатан масъулиятли муносабатини ривожлантириш юзасидан олиб борилган тадқиқот натижалари асосида:
синергетика соҳасидаги халқаро ва маҳаллий тажрибалар асосида бошланғич синф ўқувчиларининг дарсга нисбатан масъулиятли муносабатини ривожлантиришнинг таъсирчан методлари, усуллари, технологиялари ва педагогик-психологик имкониятлари аниқлашга оид тавсиялар ПЗ-20170930223-рақамли “Демократик ва ҳуқуқий жамиятни ривожлантиришда ёшлар ижтимоий фаоллигини ошириш механизмини такомиллаштириш” мавзусидаги амалий тадқиқот лойиҳаси доирасида белгиланган вазифалар ижросини таъминлашда фойдаланилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университетининг 2023-йил 3-июндаги 02-07-2077/04-сон маълумотномаси). Натижада синергетик ёндашув асосида бошланғич синф ўқувчиларининг дарсга нисбатан масъулиятли муносабатини ривожлантириш ижтимоий педагогик зарурият эканлигини назарий-эмпирик жиҳатдан асослаш имкони яратилган;
синергетик ёндашув асосида бошланғич синф ўқувчиларининг дарсга нисбатан масъулиятли муносабатини ривожлантиришда мотивацион-мақсадли, субект-субект, мазмунли, просессуал-коммуникатив, ташхисли-натижавий ва рефлексив каби таркибий ташкил этувчилар фаолиятини ўзаро мувофиқлаштириш асосидатакомиллаштиришга оид тавсиялар ПЗ-20170930223-рақамли “Демократик ва ҳуқуқий жамиятни ривожлантиришда ёшлар ижтимоий фаоллигини ошириш механизмини такомиллаштириш” мавзусидаги амалий тадқиқот лойиҳаси доирасида белгиланган вазифалар ижросини таъминлашда фойдаланилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университетининг 2023-йил 3-июндаги 02-07-2077/04-сон маълумотномаси). Натижада, синергетик ёндашув асосида бошланғич синф ўқувчиларининг дарсга нисбатан масъулиятли муносабатини ривожлантириш самарадорлиги ошган;
синергетик ёндашув асосида бошланғич синф ўқувчиларининг дарсга нисбатан масъулиятли муносабати ривожланганлигини аниқлш мезонлари одоб-ахлоқнинг оилавий тарбия ва қадриятлар тизимини шакллантириш, ахлоқий маданиятнинг тарбияланганлик ва ижобий ҳиссий йўналганлик асосида даража (юқори, ўрта, паст) кўрсаткичларини аниқлашга оид хулосалар ПЗ-20170930223-рақамли “Демократик ва ҳуқуқий жамиятни ривожлантиришда ёшлар ижтимоий фаоллигини ошириш механизмини такомиллаштириш” мавзусидаги амалий тадқиқот лойиҳаси доирасида белгиланган вазифалар ижросини таъминлашда фойдаланилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университетининг 2023-йил 3-июндаги 02-07-2077/04-сон маълумотномаси). Натижада, бошланғич синф ўқувчиларининг дарсга нисбатан масъулиятли муносабати ривожлантиришнинг педагогик моделини такомиллаштиришга эришилган;
синергетик ёндашув асосида бошланғич синф ўқувчиларининг дарсга нисбатан масъулиятли муносабатини ривожлантириш механизми ва тавсиялар, уларнинг ижтимоий муносабатларга жалб этилганликларининг реал даражасини ва мослашув қобилиятларини аниқлаш, инновасион имкониятларни тавсифлаш, ўқитувчилар ва ота-оналарнинг маънавий-ахлоқий саводхонликларини самарали ташкиллаш асосида такомиллаштиришга оид таклифлар ПЗ-20170930223-рақамли “Демократик ва ҳуқуқий жамиятни ривожлантиришда ёшлар ижтимоий фаоллигини ошириш механизмини такомиллаштириш” мавзусидаги амалий тадқиқот лойиҳаси доирасида белгиланган вазифалар ижросини таъминлашда фойдаланилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университетининг 2023-йил 3-июндаги 02-07-2077/04-сон маълумотномаси). Натижада, синергетик ёндашув асосида бошланғич синф ўқувчиларининг дарсга нисбатан масъулиятли муносабатини ривожлантиришга шароит яратилган.
