Худоев Ғани Муҳаммадовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берадиган фан тармоғи номи): «Бухоро мумтоз мусиқа анъаналари», 17.00.08–Санъат назарияси ва тарихи (санъатшунослик фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2017.1.PhD/San5.
Илмий раҳбар: Иброҳимов Оқилхон Акбарович, санъатшунослик фанлари доктори.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Санъатшунослик институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Санъатшунослик институти, DSс. 27.06.2017. San.51.01.
Расмий оппонентлар: Ҳамидов Ҳожиакбар, тарих фанлари доктори, профессор; Турсунова Гулшаной Артикжановна, санъатшунослик фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Бухоронинг кўп асрлик мусиқий-ижодий анъаналарини тавсиф қилиш ҳамда уларнинг ҳозирги давр ўзбек мусиқа маданиятида тутган ўрни ва аҳамиятини аниқлашдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Бухоро мумтоз мусиқа анъаналарининг тарихий шаклланиш жараёнида қадимги тасаввур ва маросимларнинг тутган ўрни ҳамда халқчил манбалари аниқланган;
“Шашмақом” санъатининг саройда удум бўлган ва халқ орасида ёйилган ижодий анъаналари ёритиб берилган;
аёлларнинг созанда санъати юзага келишида аҳамиятли бўлган омиллар ҳамда “Бухорча” туркумларининг ижрочилик анъаналари очиб берилган;
“Мавриги” туркумларининг тузилиш тартиби ва ижро шаклларида ўзбек мусиқасига хос умумий ва алоҳида ажралиб турувчи хусусиятлар аниқланган;
ўзбек санъатшунослигида илк маротаба забоний, жавоний, чиллики ва баҳри тавил жанрлари илмий тасниф қилинган;
Бухоро мумтоз мусиқа анъаналарининг замонавий ўзбек маданиятида тутган ўрни ва аҳамияти ёритиб берилган.
IV.Тадиқот натижаларнинг жорий қилиниши.
Бухоро мумтоз мусиқа анъаналари бўйича олинган илмий натижалар асосида:
“Шашмақом”, “Мавриги”, “Бухорча” туркумлари билан бирга “ҳофиз”, “мавригихон”, “созанда” каби махсус номлар, шунингдек, мусиқага оид назарий хулосалар Ф1-ФА-О-10304 ФА-Ф1-Г032 рақамли “Марказий Осиё санъатида тарихий давомийлик: бадиий мактаблар, услублар ва технологиялар (қадимги даврлардан бугунги кунгача)” (2012-2016) номли фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2018 йил 14 мартдаги 3/1255-657-сон маълумотномаси). Илмий натижалар асосида Бухоро мусиқа анъаналарининг мазмуни ва унда қўлланиб келинаётган жанрлар моҳияти очиб берилган;
тадқиқот давомида илмий асосланган “Шашмақом”, “Мавриги” ва “Бухорча” туркумларининг тузилиш тартиби ва ижро шаклларидаги ўзига хос хусусиятлар умумтаълим мактабларининг 7-синфлари учун 2017 йилда нашр этилган “Мусиқа” дарслиги мазмунида ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Халқ таълими вазирлигининг 2018 йил 24 мартдаги 03-02/2-2-557-сон маълумотномаси). Натижада ўқувчиларнинг миллий мусиқий мерос, жумладан, “Шашмақом”, “Бухорча”, “Мавриги” ижрочилик анъаналарига оид назарий билимлари янада кенгайган;
тадқиқот натижаларидан академик Юнус Ражабийнинг ижодий фаолиятига бағишланган “Мақом мулкининг султони” номли ҳужжатли фильм сценарийсида фойдаланилган (“Ўзбеккино” миллий агентлиги “Ҳужжатли фильмлар киностудияси” давлат унитар корхонасининг 2018 йил 13 мартдаги 01-21/37-сон маълумотномаси). Натижада телетомошабинлар Юнус Ражабийнинг Бухоро шаҳрида олиб борган ижодий фаолияти хусусида муҳим маълумотга эга бўлган.
