Sayt test rejimida ishlamoqda

Хушматов Шунқор Садуллаевичнинг

фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

 

I. Умумий маълумотлар.

Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи):  «Биологик фаол моддаларнинг кардиомиоцитларда кальций билан боғлиқ жараёнларга таъсирини тавсифлаш», 03.00.02–Биофизика ва радиобиология (биология фанлари).

Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.1.DSc/B7.

Илмий маслаҳатчи: Усманов Пулат Бекмуратович, биология фанлари доктори, профессор.

Диссертация бажарилган муассаса номи: Биоорганик кимё институти.

ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Биоорганик кимё институти, Ўзбекистон Миллий университети, Ўсимлик моддалари кимёси институти, DSc.27.06.2017.K/В/T.37.01.

Расмий оппонентлар: Сабиров Равшан Заирович, биология фанлари доктори, профессор, академик; Мирходжаев Улуғбек Закирович, биология фанлари доктори, профессор; Матчанов Азат Таубалдиевич, биология фанлари доктори, профессор.

Етакчи ташкилот: Тошкент фармацевтика институти.

Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.

II.Тадқиқотнинг мақсади: биологик фаол моддаларнинг (фенол бирикмалари, ликоктонин типидаги дитерпен алкалоидлар) кардиомиоцитларда Са2+ га боғлиқ жараёнларга таъсир хусусиятларини тавсифлашдан иборат.

III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:

флавоноидларнинг мусбат инотроп таъсир механизмлари ва унинг таъминланишида β–АРАЦцАМФПКА сигнал каскади ва Na+/K+–АТФазанинг етакчи роли аниқланган;

флавоноидларнинг манфий инотроп таъсир механизми аниқланиб, унинг таъминланишида eNOSNOГЦцГМФПКG ва Ca2+L–каналларининг иштироки исботланган;

флавоноидларнинг инотроп таъсир даражаси ва тавсифининг уларнинг молекуласидаги –ОН ва –ОСН3 гуруҳлар сони ва жойлашиш ҳолатига боғлиқлиги ҳамда флавоноидларнинг антиаритмик таъсир механизми ва унинг таъминланишида инотроп фаолликнинг эҳтимоллиги мавжуд роли асосланган;

илк бор ликоктонин типидаги алкалоидларнинг инотроп таъсирининг ўзига хос хусусиятлари ҳамда уларнинг мусбат ва манфий инотроп таъсир механизмлари тавсифланган, уларнинг таъминланишида Na+–каналлари ва СР да Ca2+ ионларининг йиғиб олиниши ва чиқиши жараёнларининг роли аниқланган;

алкалоидларнинг инотроп таъсирининг уларнинг молекуласида С(7) ва С(8) углерод атомларида гидроксил– ва дезокси– гуруҳларнинг мавжудлигига боғлиқлиги аниқланиб, делькозин ва аяциннинг мусбат инотроп таъсирининг уларнинг нисбатан юқори антиаритмик таъсири таъминланишидаги роли исботланган.

IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.

Фенол бирикмалари ва ликоктонин типидаги дитерпен алкалоидларнинг кардиомиоцитларда Са2+ га боғлиқ жараёнларга таъсир хусусиятларини тавсифлаш жараёнида олинган натижалар асосида:

генкванин флавоноиди Хитой Табиатшунослик фанлари Миллий фонди «The International Cooperation and Exchanges» лойиҳасида флавоноидларнинг инотроп таъсирини тавсифлашда фойдаланилган (Chinese Academy of Sciences, Xinjiang Technical Institute of Physics and Chemistry, 2017 йил 30 ноябрдаги 0991-3835823-сон маълумотномаси). Натижада флавоноидларнинг фармакологик таъсири таъминланишида уларнинг инотроп фаоллигини баҳолаш имконини берган;

флавоноидларнинг аниқланган инотроп ва антиаритмик таъсир хусусиятлари Хитой Фанлар академиясининг «The Central Asian Centre of Drug Discovery & Development» ва CAS TWAS scholarships лойиҳалари доирасида флавоноидларнинг хоссаларини комплекс таҳлил қилиш учун фойдаланилган (Chinese Academy of Sciences, Xinjiang Technical Institute of Physics and Chemistry, 2017 йил 30 ноябрдаги 0991-3835823-сон маълумотномаси). Натижада бир қатор флавоноидларнинг кардиопротектор хусусиятини аниқлаш имконини берган;

флавоноидларнинг биологик таъсири ҳақидаги маълумотлар юқори импакт–факторга эга хорижий илмий журналларда флавоноидларнинг кардиоваскуляр таъсирини аниқлаш учун фойдаланилган (Asian Pacific Journal Tropical Biomedicine, 2013, V.3, Journal Impact Factor, IF 0,925; Visnyk of Dnipropetrovsk University (Biology, Medicine), 2016. V.7, Global Impact Factor, GIF 0,888; World Journal of Pharmacy and Pharmaceutical Sciences, 2017. V.6, Global Impact Factor, GIF 0,629). Натижада флавоноидларнинг фармакологик таъсир хусусиятлари ва кардиопротектор таъсири ҳақида мавжуд тасаввурларни кенгайтириш имконини берган;

айрим флавоноидларнинг (апигенин, лютеолин, кверцетин) Са2+ га боғлиқ жараёнларга таъсир хусусиятлари ФА–Ф5–Т084 рақамли «Митохондриялар ион транспорти ва метаболик жараёнлар биорегуляторларининг меъёр ва патологиядаги таъсирини тавсифлаш» лойиҳасида флавоноидларнинг митохондрияларда ион–транспорт тизимларига таъсирини тавсифлаш учун фойдаланилган (Фан ва технологияларни ривожлантиришни мувофиқлаштириш қўмитасининг 2016 йил 1 декабрдаги ФТК-0313/870-сон маълумотномаси). Натижада флавоноидларнинг кардиопротектор таъсирида митохондрияларнинг ролини аниқлаш имконини берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish