Чориева Дилсабо Нормаматовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Дисксимон бурчаккескичли эгациз текис шудгорлайдиган поғонасимон плуг параметрларини асослаш”, 05.07.01 - Қишлоқ хўжалиги ва мелиорация машиналари. Қишлоқ хўжалиги ва мелиорация ишларини механизациялаш (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.2.PhD/Т3745
Илмий раҳбар: Маматов Фармон Муртозевич, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қарши муҳандислик-иқтисодиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Қарши муҳандислик-иқтисодиёт институти, PhD.03/30.06.2020.Т.111.02.
Расмий оппонентлар: Мусурмонов Аззам Турдиевич, техника фанлари доктори, доцент; Нормирзаев Абдуқаюм Рахимбердиевич, техника фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти” миллий тадқиқот университетининг Бухоро табиий ресурсларни бошқариш институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади дисксимон бурчаккескичли поғонасимон плугнинг конструксияси ва параметрларини асослаш орқали далаларни шудгорлашда энергиятежамкорлик ва юқори иш сифатини таъминлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
сферик диск кўринишидаги бурчакккескич ва палахсани ўз эгати чегарасида 180º га ағдарадиган корпусларлардан ташкил топган поғонасимон плугнинг конструксияси ва технологик иш жараёни талаблар даражасида сифатли шудгорлаш ва кам тортишга қаршиликни таъминлашини ҳисобга олиниб ишлаб чиқилган;
сферик диск кўринишидаги бурчаккескичнинг параметрлари палахсанинг рационал шакли ва уни ўз эгати чегарасида сифатли ағдарилишини ҳисобга олинган ҳолда аниқланган;
дисксимон бурчаккескич ва корпус орасидаги бўйлама ва кўндаланг масофалар палахсанинг деформацияланиш зонаси дисксимон бурчаккескичнинг конструктив элементларига етиб бормаслик шартидан аниқланган;
плуг корпуслари орасидаги бўйлама масофа ва очиқ эгат кенглиги палахсаларни ўз эгати чегарасида сезиларли деформацияланмасдан очиқ кесиш шароитида 180º га тўлиқ ағдарилишини ҳисобга олган ҳолда асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Дисксимон бурчаккескичли эгациз текис шудгорлайдиган поғонасимон плугнинг параметрларини асослаш бўйича олинган натижалар асосида:
текис шудгорлайдиган плугга Россия Федерацияси интеллектуал мулк бўйича Федерел хизматининг фойдали моделга патенти олинган (“Текис шудгорлайдиган плуг”, РУ №207103-2021 й.). Натижада дисксимон бурчаккескичли поғонасимон плугнинг конструктив схемасини ишлаб чиқиш имкони яратилган;
дисксимон бурчаккескичли эгациз текис шудгорлайдиган поғонасимон плуг Қашқадарё вилоятининг Касби тумани фермер хўжаликларида жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2023-йил 23-майдаги 05/28-05/2413-сон маълумотномаси). Натижада далаларни шудгорлашда ёнилғи-мойлаш материаллари сарфи 13,54 фоизга ва фойдаланиш харажатлари 14,68 фоизга камайишига эришилган;
дисксимон бурчаккесгичли эгациз текис шудгорлайдиган поғонасимон плугни ишлаб чиқаришни ўзлаштириш учун лойиҳа-конструкторлик ҳужжатлари (дастлабки талаблар, техник топшириқ, техникавий шартлар ва чизмалар) «БМКБ-Агромаш» АЖда лойиҳалаш жараёнига жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2023-йил 23-майдаги 05/28-05/2413-сон маълумотномаси). Натижада далаларни эгациз текис шудгорлайдиган поғонасимон плугни саноат усулида ишлаб чиқаришнинг техник имконияти яратилган.
