Аманликова Дилфуза Абдуғаниевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Қора седана Nigella sativa уруғидан олинган липид ташувчи оқсилнинг биологик фаоллиги», 02.00.10 – Биоорганик кимё (биология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.1.PhD/B677.
Илмий раҳбар: Ощепкова Юлия Игоревна, кимё фанлари доктори,  профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Биоорганик кимё институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Биоорганик кимё институти, DSc.02/30.12.2019.K/В.37.01.
Расмий оппонентлар: Рамазанов Нурмурод Шералиевич, кимё фанлари доктори, профессор; Ибрагимов Фозил Ахмедович, биология  фанлари доктори, катта илмий ходим.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон кимё-фармацевтика илмий-тадқиқот институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Nigella sativa уруғидан липид ташувчи оқсил олиш усулини такомиллаштириш ва уларни ярали колитни даволашда тўқималарнинг қайта тикланиши ва битиришда қўллаш имкониятларини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Nigella sativa уруғидан липид ташувчи Ns-LTP1 оқсил олишнинг такомиллаштирилган усули ишлаб чиқилган;
илк бор Nigella sativa уруғидан ажратиб олинган Ns-LTP1 липид ташувчи оқсилнинг яллиғланиш ва репарация жараёнларига таъсир этиши аниқланган;
перорал ва ректал дори воситаси сифатида қўллаш имконияти бўлган лиофилизат шаклидаги композицияси ишлаб чиқилган;
Nigella sativa уруғидан олинган Ns-LTP1 ва унинг асосида яратилган композициянинг “ўткир экспериментал колит” моделида каламушларда ҳосил бўлган йўғон ичак яраси юзаси ва шиллиқ қаватидаги  шикастланиш даражасининг камайиши кўринишида яққол намоён бўлган яллиғланишга  ва ярага қарши, шу билан бирга тана ҳароратини пасайтирувчи таъсири борлиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Қора седана Nigella sativa уруғларидан олинган пептид табиатли биологик фаол моддаларнинг ва улар асосидаги композициянинг ўзига хос фаоллигини аниқлаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
Nigella sativa уруғларидан ажратиб олинган Ns-LTP1 оқсил Белорус давлат университети Амалий физика муаммолари илмий-тадқиқот институти томонидан трикарбоцианинли бўёқ комплекслари ишлаб чиқишда қўлланилган (А.Н.Севченко номилаги Белорус давлат университети Амалий физика муаммолари илмий-тадқиқот институтининг 2021 йил 11 ноябрдаги 90-28/59-сон маълумотномаси). Натижада, трикарбоцианинли бўёқларнинг қўллаш кўламини кенгайтириш ва эрозив яллиғланиш радиотерапияси учун макромолекуляр тизимларни ишлаб чиқиш имконини берган;
Nigella sativa уруғидан олинган Ns-LTP1 асосида ишлаб чиқилган  композициянинг биологик фаоллиги бўйича олинган натижалар ярали колит касалликлари билан оғриган беморлар патогенезини иммун механизмларни аниқлашда цитокинлар даржасини ўлчаш усули Россия ФА Урал худудий бўлими Физиология ва иммунология институти томонидан қўлланилган (Россия ФА Урал худудий бўлими Физиология ва иммунология институтининг 2022 йил 1 сентябрдаги маълумотномаси). Натижада, ярали колит касалликлари билан оғриган беморлар патогенезини иммун механизмларни аниқлаш ва тўқималарда локал медиаторлар ҳисобланган цитокинлар даржасини ўлчаш бўйича тадқиқотларнинг бошланишга асос бўлиш имконияти яратилган.