Жураев Эркин Бахтиёровичнинг

фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.

Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Микроиқлими бошқариладиган махсус иншоотларда зайтун (Оlea europаea L.) кўчатларини етиштиришнинг интенсив технологияси», 06.01.07–Мевачилик ва узумчилик (қишлоқ хўжалиги фанлари).

Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2018.2.PhD/Qx284.

Илмий раҳбар: Буриев Хасан Чутбаевич, биология фанлари доктори, профессор.

Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат аграр университети.

ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат аграр университети, DSc.27.06.2017.Qx.13.01.

Расмий оппонентлар: Кайимов Абдихалил Кайимович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор; Эшонкулов Бобомурод Инаятович, қишлоқ хўжалиги фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).

Етакчи ташкилот: Ўсимликшунослик илмий-тадқиқот институти.

Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.

II. Тадқиқотнинг мақсади:  микроиқлими бошқариладиган махсус иншоотларда зайтун (Оlea europaea L.) кўчатларини етиштиришнинг интенсив технологиясини тадқиқ этишдан иборат.

III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:

илк бор зайтун кўчатларини яшил қаламчасидан  кўпайтириш учун махсус иншоотнинг микроиқлими такомиллаштирилган;

зайтун ўсимлиги яшил қаламчаларининг юқори даражада илдиз олишини таъминловчи субстрат тури ва уларнинг мақбул нисбати аниқланган;

зайтун яшил қаламчаларида ризогенез ва регенерация жараёнларини жадаллаштирувчи ўстирувчи модда тури ва унинг мақбул концентрацияси танланган;

зайтун яшил қаламчалари илдиз олувчанлиги, ўсиши ва ривожланиши билан экиш муддатлари ҳамда  экиш схемалари ўртасидаги корреляцион боғлиқлик (r=0,98) аниқланган.

IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.

Микроиқлими бошқариладиган махсус иншоотларда зайтун кўчатларини етиштиришнинг интенсив технологияси бўйича олиб борилган тадқиқот натижалари асосида:

боғдорчиликка ихтисослашган фермер хўжаликлари учун «Зайтун кўчатларини яшил қаламчалардан кўпайтириш» тавсияномаси ишлаб чиқилган ва тасдиқланган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2018 йил 17 ноябрдаги 02/030-303-сон маълумотномаси). Ушбу тавсиянома боғдорчиликка ихтисослашган фермер хўжаликларида зайтун кўчатларини етиштиришда қўлланма сифатида хизмат қилган;

зайтун қаламчаларини ҳар хил субстратларга экиш муддати ва схемаларининг кўчатларни илдиз отиш сифати ўсиши ва ривожланишига таъсири бўйича ишланма Тошкент давлат аграр университети Термиз филиалида 0,1 гектар майдонда жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2018 йил 17 ноябрдаги 02/030-303-сон маълумотномаси). Бунинг натижасида 0,1 гектар майдонда 44356 дона юқори сифатли кўчат етиштирилиб, иқтисодий самарадорлиги ўртача 155,2 млн. сўмни ташкил этган;

зайтун қаламчаларига экиш олдидан ўсишни бошқарувчи модда (ИМК) билан ишлов беришнинг кўчатларни илдиз отиш сифати, ўсиши ва ривожланишига таъсири бўйича ишланма Сурхондарё вилояти Қумқўрғон тумани “Bo’riev Xodja Badalovich” боғдорчиликка ихтисослашган фермер хўжалигида 0,1 гектар майдонда, зайтунни яшил қаламчаларидан кўчат етиштиришнинг интенсив технологияси бўйича Олтинсой тумани “Sumbul Sulton Movia” фермер хўжалигида 0,1 гектар майдонда  жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2018 йил 17 ноябрдаги 02/030-303-сон маълумотномаси). Натижада фермер хўжалигидан 44250 дан 47100 донагача юқори сифатли кўчат етиштиришга эришилган ва иқтисодий самарадорлик ўртача 154,8 млн. дан 164,8 млн. гача сўмни ташкил этган;

зайтун кўчатларини вегетатив йўл билан етиштириш учун махсус иншоотнинг микроиқлими, ҳар хил субстратлар, уларнинг агрокимёвий ва сув-физик хусусиятлари, асосий озиқа элементларининг қулай меъёрларини аниқлаш технологияси Академик М.Мирзаев номидаги Боғдорчилик, узумчилик ва виночилик илмий-тадқиқот институтига қарашли Бандихон ва Денов эксперементал тажриба хўжаликларида жами 0,2 гектар майдонда жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2018 йил 17 ноябрдаги 02/030-303-сон маълумотномаси). Натижада тажриба хўжалигидан ўртача 82350 дона юқори сифатли кўчат чиқишига эришилган ва иқтисодий самарадорлик 228,2 млн. сўмни ташкил этган.