Тилаков Навруз Махмудовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.    Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Олий таълим муассасаларида бюджетдан ташқари маблағлар ҳисоби ва назоратини такомиллаштириш» (ўзини ўзи молиялаштириш тизимига ўтган ОТМ мисолида), 08.00.08 – «Бухгалтерия ҳисоби, иқтисодий таҳлил ва аудит».
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.4.PhD/Iqt2610.
Илмий раҳбар: Мехмонов Султонали Умаралиевич, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент молия институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент молия институти, DSc.03/30.12.2019.I.17.01.
Расмий оппонентлар: Ахмеджанов Каримжон Бакиджанович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Менгликулов Бахтиёр Юсупович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат аграр университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ўзини ўзи молиялаштириш тизимига ўтган олий таълим муассасаларининг бюджетдан ташқари маблағлари ҳисоби ва назоратини такомиллаштириш юзасидан илмий таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
олий таълим муассасаларида талабалар билан ҳисоб-китоблар ҳисобини юритиш учун 343610 (175/1) - “Талабалар билан ўқитишнинг тўлов-контракт шакли бўйича ҳисоб-китоблар” ва 343620 (175/2) — “Фанлардан академик қарздор талабалар билан ҳисоб-китоблар” номли алоҳида ишчи счётларни киритиш таклиф этилган;
олий таълим муассасаларида талабалар билан ҳисоб-китобларда ундириладиган пул маблағлари ҳисобини юритиш учун 102409/1 (111/1) — “Ўқитишнинг тўлов-контракт шаклидан тушган пул маблағлари” ва 102409/2 (111/2) — “Академик қарздор талабалардан ундирилган пул маблағлари” номли алоҳида ишчи счётларини киритиш таклиф этилган;
ўзини ўзи молиялаштириш тизимига ўтган олий таълим муассасаларида ўқитишнинг тўлов-контракт шакли бўйича молиявий натижаларни ўқув йили учун аниқлашнинг зарурлиги асосланган;
ўзини ўзи молиялаштириш тизимига ўтган олий таълим муассасаларида талабалар билан ҳисоб-китоблар бўйича ички аудит тадбири натижалари юзасидан аудиторлик ҳисоботининг намунавий шакли таклиф этилган.
VI.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Олий таълим муассасаларининг бюджетдан ташқари маблағлар ҳисоби ва назоратини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
Олий таълим муассасаларида талабалар билан ҳисоб-китоблар ҳисобини юритиш учун 343610 (175/1) - “Талабалар билан ўқитишнинг тўлов-контракт шакли бўйича ҳисоб-китоблар” ва 343620 (175/2) — “Фанлардан академик қарздор талабалар билан ҳисоб-китоблар” номли алоҳида ишчи счётларни киритиш таклифи Қарши давлат университетининг ҳисоб сиёсати (Қарши давлат университетининг 2021 йил 30 ноябрдаги 780-сон ҳамда Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2022 йил 28 декабрдаги 89-04-383-сон маълумотномалари)да ўз аксини топган. Натижада, олий таълим муассасаларида талабалар билан ўқитишнинг тўлов-контракт шакли ҳамда кредит модул тизими асосида фанлардан академик қарздорлик бўйича ундириладиган тўловларни алоҳида ҳисобга олиш, улар юзасидан аналитик ҳисоб ишларини юритиш ва таҳлилий ахборотларни шакллантириш имконияти яратилган.
Олий таълим муассасаларида талабалар билан ҳисоб-китобларда ундириладиган пул маблағлари ҳисобини юритиш учун 102409/1 (111/1) — “Ўқитишнинг тўлов-контракт шаклидан тушган пул маблағлари” ва 102409/2 (111/2) — “Академик қарздор талабалардан ундирилган пул маблағлари” номли алоҳида ишчи счётларини киритиш таклифи Қарши давлат университетининг ҳисоб сиёсати (Қарши давлат университетининг 2021 йил 30 ноябрдаги 780-сон ҳамда Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2022 йил 28 декабрдаги 89-04-383-сон маълумотномалари)да ўз аксини топган. Таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида олий таълим муассасаларида талабалар билан ўқитишнинг тўлов-контракт шакли ҳамда кредит модул тизими асосида фанлардан академик қарздорлик бўйича келиб тушган пул маблағларини алоҳида ҳисобга олиш, аналитик ҳисоб ишларини юритиш ва таҳлилий ахборотларни шакллантириш имконияти яратилган.
Ўзини ўзи молиялаштириш тизимига ўтган олий таълим муассасаларида ўқитишнинг тўлов-контракт шакли бўйича молиявий натижаларни ўқув йили учун аниқлаш таклифи Қарши давлат университетининг ҳисоб сиёсати (Қарши давлат университетининг 2021 йил 30 ноябрдаги 780-сон ҳамда Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2022 йил 28 декабрдаги 89-04-383-сон маълумотномалари)да ўз аксини топган. Таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида олий таълим муассасаларида ўқитиш билан боғлиқ сарф-харажатлар, олинган даромадлар ҳамда молиявий ҳолатни ўқув йили бўйича аниқлаш имконияти яратилган.
Ўзини ўзи молиялаштириш тизимига ўтган олий таълим муассасаларида талабалар билан ҳисоб-китоблар бўйича ички аудит тадбири натижалари юзасидан аудиторлик ҳисоботининг намунавий шаклига оид ишлаб чиқилган таклифи Қарши давлат университети ички аудит хизматининг бош режаси (Қарши давлат университетининг 2021 йил 30 ноябрдаги 780-сон ҳамда Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2022 йил 28 декабрдаги 89-04-383-сон маълумотномалари)да ўз аксини топган. Бунинг натижасида олий таълим муассасасида ички аудит хизмати томонидан талабалар билан ҳисоб-китоблар бўйича ўтказилган аудит тадбирлари бўйича аудит ҳисоботини шакллантириш, молиявий хатоликларни умумлаштириб бориш, молиявий фаолиятга алоқадор самарали бошқарув қарорларини қабул қилишга хизмат қилган.