Umarov Muhriddin Abduxalil o‘g‘lining
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i):
“Grafik protsessorlarda dinamik tasvirlarga parallel ishlov berish modeli, algoritmi va dasturiy vositalari”, 05.01.04 - Hisoblash mashinalari, majmualari va kompyuter tarmoqlarining matematik va dasturiy taʼminoti (texnika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2023.1.PhD/T3542
Ilmiy rahbar: Xamdamov Utkir Raxmatillaevich, texnika fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti.
Ilmiy kengash faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, Ilmiy kengash raqami: Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti, DSc.13/30.12.2019.T.07.01.
Rasmiy opponentlar: Kerimov Komil Fitratovich, texnika fanlari doktori, dotsent;
Nurjanov Furqatbek Reyimberganovich, texnika fanlari falsafa doktori (PhD), dotsent.
Etakchi tashkilot: Sharof Rashidov nomidagi Samarqand davlat universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi yo‘l sahnasi tasvirlariga grafik protsessorlarda parallel ishlov berish algoritmlari va dinamik tasvirlardan yo‘l belgilarini tanib olishning neyron tarmoq modeliga asoslangan dasturiy vositalarni ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
markaziy protsessorlarda yo‘l sahnasi tasvirlarining yorug‘lik intensivligi past bo‘lgan kanalini tahlil qilish asosida tasvir sifatini oshirish algoritmi ishlab chiqilgan;
grafik protsessorlarda dinamik tasvirlarni shovqinlardan tozalash va yorqinligini oshirishning parallel ishlov berish modeli hamda algoritmlari ishlab chiqilgan;
geterogen hisoblash tizimlarida dinamik tasvirlardan yo‘l belgilarini tanib olishning neyron tarmoq modeli hamda yo‘l belgilarini matnli va tovushli ifodalashni amalga oshiruvchi modullari ishlab chiqilgan;
neyron tarmoq modeli asosida yo‘l belgilarini tanib oluvchi dasturiy vositalarning funksional strukturasi hamda dasturlararo muloqot interfeysi ishlab chiqilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Tadqiqot doirasida ishlab chiqilgan model, algoritm va dasturiy vositalar asosida:
dinamik tasvirlardan yo‘l belgilarini tanib olishning neyron tarmoq modeli va dasturiy majmuasi “Raqamli texnologiyalar va sun’iy intellektni rivojlantirish ilmiy-tadqiqot instituti”ning innovatsion loyihasini bajarishga joriy etilgan (O‘zbekiston Respublikasi Raqamli texnologiyalar vazirligining 2023-yil 21-fevraldagi 33-8/1145-son ma’lumotnomasi). Yo‘l belgisini tanib olish jarayonini grafik protsessorlarda bajarish orqali hisoblash vaqtining markaziy protsessorlarga nisbatan 8.94 marta qisqarishiga erishilgan;
grafik protsessorlarda parallel hisoblash algoritmlari yordamida yo‘l belgilarini aniqlovchi va sinflashtiruvchi dasturiy majmua “Top Transport Tashkent” mas’uliyati cheklangan jamiyatiga joriy etilgan (O‘zbekiston Respublikasi Raqamli texnologiyalar vazirligining 2023-yil 21-fevraldagi 33-8/1145-son ma’lumotnomasi). Tasvirlarga dastlabki ishlov berishning shovqinlardan tozalash va yorqinligini oshirish algoritmlarini qo‘llash orqali tanib olish aniqligining 3.9% ga oshishiga erishilgan;
tasvirlardan aniqlangan yo‘l belgilarini matnli, tovushli va vizual ifodalovchi dasturiy vositalar hamda veb texnologiyalar yordamida dasturlararo muloqot interfeysini tashkil qiluvchi dasturiy majmua “Oqdaryo Avtoustoz” mas’uliyati cheklangan jamiyatiga joriy etilgan (O‘zbekiston Respublikasi Raqamli texnologiyalar vazirligining 2023-yil 21-fevraldagi 33-8/1145-son ma’lumotnomasi). Bunda 56 ta sinfga tegishli jami soni 21923 ta tasvirdan iborat bo‘lgan yo‘l belgilari ma’lumotlar to‘plami shakllantirilgan.