Дурдиев Нормат Ҳасановичнинг

фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.

Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Уруғлик учун етиштириладиган ғўза навларининг мақбул сув-озуқа (NPK) меъёрларини ишлаб чиқиш», 06.01.02–Мелиорация ва суғорма деҳқончилик (қишлоқ хўжалиги фанлари).

Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2018.1.PhD/Qx157.

Илмий раҳбар: Шамсиев Акмал Садирдинович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, катта илмий ходим.

Диссертация бажарилган муассаса номи: Пахта селекцияси, уруғчилиги ва етиштириш агротехнологиялари илмий-тадқиқот институти.

ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Пахта селекцияси, уруғчилиги ва етиштириш агротехнологиялари илмий-тадқиқот институти, DSc.27.06.2017.Qx.42.01.

Расмий оппонентлар: Хамидов Мухаммадхон, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор; Норқулов Усмон, қишлоқ хўжалиги фанлари номзоди, доцент.

Етакчи ташкилот: Андижон қишлоқ хўжалик институти.

Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.

II. Тадқиқотнинг мақсади: суғориладиган типик бўз тупроқлар шароитида уруғлик учун етиштириладиган ўрта толали ғўза навларининг мақбул суғориш ва минерал ўғитлар билан озиқлантириш (NPK) меъёрларини ишлаб чиқишдан иборат.

III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:

илк маротаба суғориладиган типик бўз тупроқлари шароитида «ЎзПИТИ-2201», «Ўнқўрғон-1», «ЎзПИТИ-103», «Султон» ғўза навларидан сифатли уруғлик пахта ҳосили етиштиришда мақбул сув-озуқа меъёрлари ишлаб чиқилган;

суғориладиган типик бўз тупроқлари шароитида ғўзани суғориш муддатлари, меъёри, давомийлиги ва сув истеъмоли ҳамда даланинг сув мувозанати аниқланган;

уруғлик учун етиштирилган «ЎзПИТИ-2201», «Ўнқўрғон-1», «ЎзПИТИ-103», «Султон» ғўза навларининг ўсиши-ривожланиши ва ҳосилдорлигига сув-озуқа меъёрларининг таъсири аниқланган;

турли суғориш ва озиқлантириш меъёрларида ғўза навларининг ҳосил шохлари бўйича бир дона кўсакдаги пахта вазни, 1000 дона чигит оғирлиги, чигитнинг мойдорлиги, дала ва лаборатория унувчанлигига таъсири аниқланган.

IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.

Суғориладиган типик бўз тупроқлари шароитида уруғлик учун етиштириладиган ғўза навларининг мақбул сув-озиқа меъёрларини ишлаб чиқиш бўйича олиб борилган тадқиқот натижалари асосида:

ғўзанинг ўрта толали «Султон» навини тупроқ намлиги ЧДНСга нисбатан 70-75-65% тартибда суғориш ва минерал ўғитлар билан гектарига N₂₂₀, P₁₅₄, K₁₁₀ кг меъёрларда озиқлантириш агротехнологиялари Тошкент вилоятининг Бўка тумани уруғчилик фермер хўжаликларида 200 гектар пахта майдонида жорий этилган (Қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлигининг 2018 йил 11 апрелдаги 02/20-221-сон маълумотномаси). Бунинг натижасида «Султон» ғўза навидан андоза навга нисбатан гектаридан 3-4 центнер қўшимча уруғлик пахта ҳосили олинган ва уруғлик чигитларнинг унувчанликлари 3-4 фоизга, 1000 дона чигит вазни 8-9 граммга ва мойдорлик кўрсаткичлари эса 2,0-2,5 фоизга ошганлиги аниқланган;

ўрта толали ғўзанинг «Султон» навини тупроқ намлиги ЧДНСга нисбатан 70-75-65% тартибда суғориш ва минерал ўғитлар билан гектарига N₂₂₀, P₁₅₄, K₁₁₀ кг меъёрларда озиқлантириш агротехнологиялари Тошкент вилоятининг Қуйичирчиқ тумани уруғчилик фермер хўжаликларида 101,5 гектар ҳамда «ЎзПИТИ-103» ғўза нави 63 гектар майдонга жорий этилган (Қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлигининг 2018 йил 11 апрелдаги 02/20-221-сон маълумотномаси). Бунинг натижасида ушбу навлардан андоза навларга нисбатан гектаридан 3-4 центнер қўшимча уруғлик пахта ҳосили олишга эришилган;

«Султон» ғўза навини парваришлашнинг мақбул агротехнологиялари Тошкент вилоятининг Оққўрғон тумани уруғчилик фермер хўжаликларида жами 300 гектар майдонда жорий этилган (Қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлигининг 2018 йил 10 апрелдаги 02/20-221-сон маълумотномаси). Бунинг натижасида суғориш сувларининг тежалиши, 1000 дона чигит ва 1 дона кўсакдаги пахта вазни, чигитнинг униб чиқиш қуввати, унувчанлик, мойдорлик кўрсаткичлари ошиши ҳамда гектарига 4-5 центнер қўшимча пахта ҳосили етиштиришга эришилган.