Закирова Феруза Акилжановнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Юрак қон-томир касалликлари билан хасталанган ҳомиладорларнинг клиник-прогностик мезонлари ва уларда туғуруқнинг кечишини баҳолаш », 14.00.06. – Кардиология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2017.3.DSc/Tib192
Илмий маслаҳатчи: Хамидуллаева Гулноз Абдусаттаровна, тиббиёт фанлари доктори.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Республика ихтисослаштирилган кардиология илмий-амалий медицина маркази
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Республика врачлар малакасини ошириш институти DSc.27.06.2017.Tib.31.01
Расмий оппонентлар: Камилова Умида Кабировна тиббиёт фанлари доктори, профессор, Абдуллаев Тимур Атаназарович, тиббиёт фанлари доктори, профессор, Каримов Ахмад Хашимович тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: «Халқлар дўстлиги» университети (Россия)
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади: юракнинг клапанли ва яллиғланиш касалликлари мавжуд ҳомиладорларда юрак қон-томир тизими фаолиятини аниқлаш ва туғуруқнинг турли асоратлари хавфини клиник-прогностик мезонларини ишлаб чиқишдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор ҳомиладорлар гестацияси II-III триместридаги камқонлик, ЎМ ва РЮН тизимли/марказий гемодинамика ва миокарднинг электрик ҳусусиятлари дезадаптив ўзгаришларига, 3 дан ортиқ қайта ҳомиладорлик – multigravida (MG) ҳолатларда уларнинг чуқурлашуви, ҳомиладорлик ва туғуруқ асоратлари ривожланишига олиб келиши исботланган;
илк бор гестациянинг II-III триместрида ЎМ мавжуд ҳомиладорларда юрак етишмовчилиги (ЮЕ) нинг I-II функционал синфига (ФС) хослик, миокарднинг электрик беқарорлиги ва юрак ўтказувчанлиги бузилиши аниқланган;
илк бор митрал клапан етишмовчилиги (МКЕ) устун бўлган РЮНга хос чап қоринча қисқариш фаолияти пасайиши, ўпка артериясидаги ўртача босим ортиши ва перикард бўшлиғида суюқлиқ пайдо бўлишига хос гемодинамик ўзгаришлар ва уларнинг авж олиши, гестация муддатлари ҳамда фаол ревматик жараёни билан алоқадорлиги аниқланган;
илк бор ҳомиладорлар гестацияси II-III триместрида миокарднинг электрик беқарорлиги (ҚУЭ, ҚЭ) ва юрак ўтказувчанлиги бузилиши (PQ, QRS узайиши) фаол ревматик жараённинг етакчи симптомокомплекси эканлиги исботланган;
илк бор ЎМ ва РЮН мавжуд ҳомиладорлар ЮЕ нинг III ФС холати гестозлар, фетоплацентар етишмовчилик (ФЕ) ривожланиши ва чақалоқлар умумий ҳолати Апгар шкаласи бўйича сустлашуви ривожланиши, MG эса туғуруқ фаолияти заифлашуви хавф омили эканлиги аниқланган;
илк бор клиник ва гемодинамик интенсив маълумотларни меъёрлаш-тириш усули асосида ЎМ ва РЮН мавжуд ҳомиладорларда ҳомиладорлик ва туғуруқ асоратлари ривожланиш хавфини интеграл баҳолаш тизими такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: Юрак қон-томир касалликлари мавжуд хомиладорларда юрак қон-томир тизими фаолиятини баҳолаш ва туғуруқ оқибатлари хавфининг прогностик мезонларини ишлаб чиқиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
«Ўчоқли миокардитли хомиладорларда метопрололни қўлланилиши» услубий қўлланмаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2017 йил 25 октябрдаги 8н-д/42-сон маълумотномаси). Мазкур услубий қўлланма жисмоний юкланишга чидамлиликни оширади, миокарднинг электрик беқарорлигига ижобий таъсир қилади ҳамда юрак етишмовчилик белгиларини камайтиради бу эса ўз навбатида ҳаёт сифатини яхшилаш имконини беради;
«Юрак хасталикларида ҳомиладорлик ва туғуруқни олиб бориш (ташхислаш, олиб бориш тактикасига умумий ёндошувлар)» методик қўлланмаси тасдиқланган. Мазкур методик қўлланма ЮҚТХнинг турли хил гестация босқичларида лаборатория-инструментал ва клиник текширув усулларини қўллаш орқали ҳомиладорлик ва туғруқни асоратсиз олиб боришга имкон яратади;
«Миокардит ва юракнинг ревматик нуқсони билан хасталанган аёлларда ҳомиладорлик вақтида юрак қон-томир асоратларини ривожланиш хавфини ҳисобловчи калькулятор» тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2017 йил 25 октябрдаги 8н-д/42-сон маълумотномаси). Мазкур ҳисоблаш калькулятори миокардит ва ревматик юрак нуксонлари мавжуд ҳомиладорларда кардиологик ва гестацион асоратларни ривожланиш хавфи билан боғлиқ предикаторларни эрта аниқлаш ва ушбу ҳомиладорларни назорат қилиш усулини оптималлаштиришга имкон яратади;
«Миокардит ва юракнинг ревматик нуқсони билан хасталанган аёлларда туғуруқ вақтида юрак қон-томир асоратларини ривожланиш хавфини ҳисобловчи калькулятор» тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2017 йил 25 октябрдаги 8н-д/42-сон маълумотномаси). Мазкур ҳисоблаш калькулятори миокардит ва ревматик юрак нуқсонлари мавжуд ҳомиладорларда туғруқ вақтидаги асоратларни ривожланиш хавфи билан боғлиқ предикаторларни эрта аниқлаш ва оптимал туғдириш йўлини танлашга ёрдам беради, бу эса жарроҳлик йўли билан туғдиришни камайтиришга имкон яратади;
юрак қон-томир касалликлари мавжуд ҳомиладорларда юрак қон-томир тизими фаолиятини баҳолаш ва туғуруқ оқибатлари хавфининг прогностик мезонларини ишлаб чиқиш бўйича олинган тадқиқот натижалари соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Республика ихтисослаштирилган акушерлик ва гинекология илмий-амалий тиббиёт маркази, Республика перинатал маркази ва Тошкент шаҳар перинатал маркази амалиётига жорий қилинган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2018 йил 25 октябрдаги 8н-д/42-сон маълумотномаси). Жорий қилинган натижалар тиббий ёрдам сифатини оширади, юрак қон-томир тизими фаолиятини баҳолаш, туғуруқ оқибатлари хавфини аниқлаш ва назорат қилиб туриш, ҳомиладорлик ва туғруқни асоратсиз олиб бориш, беморни хаёт сифатини яхшилаш хамда шифохонада даволаниш муддатини қисқартириш хисобига иқтисодий самарадорликка имкон яратади.
