Сирожов Талант Толибовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Мис бойитиш фабрикаси чиқиндиларидан қимматбаҳо компонентларни ажратиб олиш технологиясини яратиш», 05.02.01 – Машинасозликда материалшунослик. Қуймачилик. Металларга термик ва босим остида ишлов бериш. Қора, рангли ва ноёб металлар металлургияси (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.3.PhD/Т3104.
Илмий раҳбар: Толибов Беҳзод Иброҳим ўғли, техника фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассасалар номи: Тошкент давлат техника университети «Фан ва тараққиёт» ДУК, Навоий давлат кончилик ва технологиялар университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат техника университети «Фан ва тараққиёт» ДУК, DSc.03/30.12.2019.K/T.03.01.
Расмий оппонентлар: Абед Нодира Сайибжановна, техника фанлари доктори, профессор; Шодиев Аббос Неъмат ўғли, техника фанлари доктори, доцент.
Йетакчи ташкилот: Миллий технологик тадқиқотлар университети «МИСиС»нинг Олмалиқ шаҳридаги филиали.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: мис бойитиш фабрикаси чиқиндиларидан қимматбаҳо компонентларни ажратиб олиш технологиясини яратишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
мис бойитиш фабрикаси чиқиндиларининг фазаларининг бўлинишида уларнинг минералогик ва кимёвий таркиблари аниқланган;
куйиндидаги темир ва бошқа бирикмаларнинг Ангрен кўмири ёрдамида қайтариб, куйдиришнинг оптимал параметрлари аниқланган;
куйиндидан магнитли сепаратор ёрдамида магнитли фракция таркибига темирни ўтказиш технологияси ишлаб чиқилган;
магнитсиз фракциядан сульфат кислотаси иштирокида мисни танлаб эритиш ва эритмадан мисни темир бўлаги билан оптимал 90ºС ҳароратда цементациялаш усули орқали майин дисперсли мис кукуни олиш жараёнининг самарадорлиги аниқланган;
танлаб эритиш жараёнида қолган кек таркибидан олтин ва кумушни ажратиб олишнинг технологик параметрлари ва муқобил усули аниқланган;
мис ишлаб чиқариш техноген чиқиндиларини қайта ишлашнинг такомиллаштирилган технологияси ишлаб чиқилган ва «Олмалиқ КМК» АЖ шароитида мисни тайёр маҳсулот мис кукуни сифатида ва темирни комплекс ажратиб олиш жараёнлари асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Мис бойитиш фабрикаси чиқиндиларидан қимматбаҳо компонентларни ажратиб олиш технологиясини яратиш бўйича олинган натижалар асосида:
мис ишлаб чиқариш техноген чиқиндиларини қайта ишлашнинг такомиллаштирилган пирометаллургик ва гидрометаллургик комплекс технологияси «Олмалиқ КМК» АЖда амалиётга жорий қилинган («Олмалиқ кон-металлургия комбинати» АЖнинг 2023 йил
24 февралдаги 02-23/01-0272-сон маълумотномаси). Натижада, таркибида 90 % темир бўлган магнитли фракция ва мис кукунини олиш имконини берган;
2-Мис бойитиш фабрикаси чиқиндиларидан қимматбаҳо компонентларни ажратиб олишда қўлланиладиган такомиллашган технологик жараёнларнинг оптимал параметрлари «Олмалиқ КМК» АЖнинг мис эритиш заводида амалиётга жорий қилинган («Олмалиқ кон-металлургия комбинати» АЖнинг 2023 йил 24 февралдаги 02-23/01-0272-сон маълумотномаси). Натижада, йилига қўшимча равишда 38,25 тонна мис ва 1031,24 тонна темир ажратиб олиш имконини берган.
