Sayt test rejimida ishlamoqda

Жаримбетов Aббаз Қурбанбаевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертасияси ҳимояси ҳақида эълон

И. Умумий маълумотлар. 
Диссертасия мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Қорақалпоқ қаҳроманлик достонларида тропларнинг қўлланилиш хусусиятлари” (епитетлар, ўхшатишлар, муболағалар, жонлантиришлар), 10.00.08 – Фоликлоршунослик (филология фанлари).
Диссертасия мавзуси рўйхатга олинган рақам: Б2022.2.ПҳД/Фил.2659.
Илмий раҳбар: Хошниязов Жалғасбай, филология фанлари доктори (ДСc), катта илмий ходим.
Диссертасия бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институти.  
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институти, ДСc.02/25.08.2021.Фил.137.01.
Расмий оппонентлар: Турдимов Шомирза Ғанийевич, филология фанлари доктори, профессор; Матекеев Сейтжан Тажатдинович, филология фанлари номзоди, досент.
Йетакчи ташкилот номи: Урганич давлат университети.
Диссертасия йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
ИИ. Тадқиқотнинг мақсади қорақалпоқ қаҳрамонлик достонларида тасвирий воситалар тизимининг таркибий қисми ҳисобланган тропларнинг поетик аҳамиятини, образ яратишдаги хизматини ва назариясини очиб беришдан иборат.
ИИИ. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
епосларда сюжетларни, мотивларни тасвирлашда жировнинг ижрочилик маҳорати ва достон матни орқали тропларнинг образ яратишдаги бадиийлик хизмати аниқланган;
достонлардаги от образининг ҳар ҳил шароитларда ботир билан бирга тасвирланиши, шунингдек бошқа ҳайвонотлар, қушлар образларини яратишда епитетлар, ўхшатишлар, муболағалар, жонлантиришларнинг ўрни, уларни яратишда тропларнинг қўлланилиш даражаси очиб берилган;
ботирнинг портрети, яккама-якка уруш пайтидаги ҳаракатларига боғлиқ қўлланилган ўзига хос белгилари гиперболизмнинг куч-қудратини исбот қилувчи зооморфлик персонажларнинг ҳаракатлари асосий ўрин егаллаши аниқланган;
епосларда қаҳрамон аёл-қизлар образини яратишда тропларнинг қўлланилишининг поетик аҳамияти ҳамда ўзига хос хусусиятлари очиб берилган.
ИВ. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Қорақалпоқ қаҳромонлик достонларида тропларнинг қўлланилиш хусусиятлари бо`йича олинган илмий натижалар асосида:
епосларда сюжетларни, мотивларни тасвирлашда жировнинг ижрочилик маҳорати ва достон матни орқали тропларнинг образ яратишдаги бадиийлик хизмати билан боғлиқ илмий-назарий хулосалардан ЎзР ФA Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтида 2017-2020-йилларда бажарилган ФA-Ф-1-005 “Қорақалпоқ фоликлоршунослиги ва адабиёцҳунослиги тарихини тадқиқ қилиш” номли фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар Aкадемияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2022 йил 12 сентябрдаги 331/1-сон маълумотномаси). Натижада, қорақалпоқ қаҳромонлик достонларида ҳар бир жировнинг ўзига хос образ яратиш ва тропларни фойдаланиш хусусиятлари фолклоршунослик илмида илмий-назарий қарашлар янги маълумотлар билан бойитилган; 
ботирнинг портрети, яккама-якка уруш пайтидаги ҳаракатларига боғлиқ қўлланилган ўзига хос белгилари гиперболизмнинг куч-қудратини исбот қилувчи зооморфлик персонажларнинг ҳаракатлари асосий ўрин егаллаши билан боғлиқ илмий-назарий хулосалардан Қорақалпоғистон Ёзувчилар уюшмасида ўтказилган ижодий семинарларда, турли тўгарак ва маҳорат дарсларини ўтказишда ёш ижодкорларнинг бадиий ва назарий маҳоратини оширишда фойдаланилган (Қорақалпоғистон Ёзувчилар уюшмасининг 2022 йил 26 сентябрдаги 87-сон маълумотномаси). Натижада ёш шоирларнинг фоликлоршунослик фани буйича тафаккури такомиллаштирилган; 
епосларда қаҳрамон аёл-қизлар образини яратишда тропларнинг қўлланилишининг поетик аҳамияти, ўзига хос хусусиятлари билан боғлиқ илмий-назарий хулосалардан Қорақалпоғистон телеканалининг “Мусиқий дам олиш дастурлари” бош муҳарририяти томонидан “Aдабиёт ва давр”, “Сунмас юлдузлар”, “Тарихий шахслар”, “Халқ дурдонасидан”, “Ёшлар учун”, “Мерос” ешиттиришини тайёрлашда фойдаланилган (Қорақалпоғистон телерадиокомпаниясининг 2022 йил 9 сентябдаги 05-22/528-сон маълумотномаси). Натижада қаҳрамон аёл-қизлар образини яратишда тропларнинг тутган ўрнини, миллий-маданий хусусиятларини очиб беришга, кенг жамоатчиликнинг бадиий адабиётга бўлган қизиқишларини янада оширишга еришилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish