To‘raev Sherzod Baxodirovichning 
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertasiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan tarmog‘i nomi): «Alifatik karbon kislotalarning ftalimidoalkil efirlari sintezi va xossalari», 02.00.03 – Organik kimyo (kimyo fanlari).
Dissertasiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2021.1.PhD/K361.
Ilmiy rahbar: Yuldasheva Muhabbat Razzoqberdievna, kimyo fanlari doktori, dotsent.
Dissertasiya bajarilgan muassasalar nomi: O‘zbekiston milliy universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: O‘zbekiston milliy universiteti, DSc.03/30.12.2019.K.01.03.
Rasmiy opponentlar: Maxsumov Abdulhamid Gofurovich, kimyo fanlari doktori, professor; Jo‘raqulov Sherzod Niyatqobulovich, kimyo fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD), katta ilmiy xodim.
Yetakchi tashkilot: Toshkent farmasevtika instituti.
Dissertasiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik. 
II. Tadqiqotning maqsadi: alifatik karbon kislotalarning ftalimidometil, ftalimidoetil efirlarini sintez qilish, olingan mahsulotlarning tuzilishini zamonaviy fizik-kimyoviy tadqiqot usullari yordamida tasdiqlash va biologik faolliklarini aniqlashdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
monogalogen sirka, dekan, miristin, palmitin va stearin kislotlarini N-β-gidroksietilftalimid bilan alkillash N-gidroksimetilftalimidga nisbatan tez va yuqori unum bilan borishi ko‘rsatilgan. Hosil bo‘ladigan murakkab efirlarning unumi karbon kislotalarning kislotalik xususiyati ortib borish qatoriga mos ravishda oshishi aniqlangan;
N-gidroksimetilftalimidning reaksion qobiliyati past bo‘lgan karbon kislotalar bilan eterifikatsiya reaksiyasi sulfat kislota ishtirokida qutibsiz aproton erituvchida borganida tegishli murakkab efirlari hosil bo‘lishi keskin pasayib, benzolning alkilimid hosilalari hosil bo‘lishi aniqlangan. Buni N-gidroksimetilftalimidning barqaror karbokation hosil qilib oson protonlashishi va nukleofillik xossasini yo‘qotib, benzol halqasiga elektrofil mexanizmda hujum qilishi orqali ftalimidometilbenzollarni hosil qilishi bilan tushuntirilgan;
galogenalmashgan sirka kislotalarining α-holatida galogen atomlari soni ortishi gidroksialkilftalimidlarning nukleofil hujumiga fazoviy qarshilik qilishi, gidrofillik xususiyati ortishi sababli, mono-, di-, trigalogen almashgan sirka kislotalari qatorida murakkab efirlarning hosil bo‘lish unumi kamayib borishi isbotlangan; 
galogen almashingan sirka kislota tuzlari bilan brommetilftalimidning reaksiyasi kuchli qutibli aproton erituvchi ishtirokida olib borilganda faqat murakkab efirlar hosil bo‘ladi. Dekan, miristin, stearin, palmitin kislotalarning tuzlari bilan xlormetilftalimid reaksiyasini fazalararo kataliz sharoitida 4,4’-diasetildibenzo-18-kraun-6 ishtirokida olib borilganda, yuqori unumlar bilan tegishli ftalimidometil efirlari xosil bo‘lishi isbotlangan;
ilk bor monoxlorsirka kislotasi ftalimidoetil efiri va monoyodsirka kislotasi ftalimidoetil efirlari tuzilishi rentgen tuzilish tahlili yordamida aniqlangan va The Cambridge Crestallographic Data Centre kristal bazasiga kiritilgan;
triftor, monoxlor va monobrom sirka kislotalarining ftalimidoetil efirlari Staphylococcus aureus, Bacillus subtilis va Staphylococcus aureus bakteriyalariga qarshi faollikni namoyon qilishi aniqlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. 
Ftalimid hosilalari asosida yangi birikmalarini samarali sintez qilish usullari bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida: 
triftorsirka kislotasini ftalimidoetil efiri sintezi uchun tashkilot standarti “O‘zstandart” agentligi tomonidan tasdiqlangan (S 200845944-107:2022 “O‘zstandart” agentligi standartlashtirish, sertifikatlashtirish va texnik jihatdan tartibga solish ilmiy tadqiqot instituti. 01.07.2022 y). Natijada, yiringli yallig‘lanish keltirib chiqaruvchi Pseudomonas aeruginosa bakteriyasiga qarshi faollik beradigan moddalar ishlab chiqarish imkonini bergan;
olingan yangi birikmalardan 2-(1,3-diokso-1,3-digidro-2H-izoindol-2-il) etilxloratsetat) va 2-(1,3-diokso-1,3-digidro-2H-izoindol-2-il)etilyodatsetat)larning rentgen tuzilish tahlil natijalari Kembrij markaziy kristallografik ma’lumotlar bazasiga kritilgan (The Cambridge Cryestallographic Data Centre, https:/www.crystallography.net, CCDC 2189487, 2189488). Natijada, bazaga kiritilgan yangi o‘xshash moddalarni sintez qilishda foydalanish imkonini bergan.