Бегамова Насиба Холмирзайевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
И. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Ўзбекистонда фермер хўжаликларини ташкил топиши ва кластер тизими: тарих ва таҳлил (1991-2022 йиллар Сурхондарё вилояти мисолида)”, 07.00.01–Ўзбекистон тарихи (тарих фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: Б2022.2.ПҳД /Тар1080.
Илмий раҳбар: Турсунов Сайпулла Нарзуллайевич, тарих фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Термиз давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Термиз давлат университети. ПҳД.03/30.12.2019.Тар.78.02.
Расмий оппонентлар: Обломуродов Найим Халимович, тарих фанлари доктори, профессор; Тўхтайев Aбдуғани Қиличевич, тарих фанлари номзоди, доцент.
Йетакчи ташкилот: Жиззах давлат педагогика университети.
ИИ. Тадқиқотнинг мақсади Жанубий Ўзбекистонда фермер хўжаликлари ва кластер тизимига мутахассисларни тайёрлаш жараёнининг ижтимоий-иқтисодий ва маданий ҳаётга кўрсатган таъсирини, соҳадаги муаммоларнинг ўзига хос хусусиятларини очиб беришдан иборат.
ИИИ. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
мустақилликни дастлабки йилларида аграр соҳасидаги турғунлик, аграр соҳани издан чиқиш сабаблари, колхоз ва давлат хўжаликларини ихтиёридаги моддий бойликларни нотўғри тақсимланиш ҳолатлари, деҳқон оилаларини оммавий иқтисодий ночор аҳволга тушиб қолиш, маҳаллий аҳолини йер-мулкга, таморқага бўлган муносабатни чеклашга оид маълумотлар далилланган;
минтақада фермер хўжаликлари ва кластер тизими мутахассисларини қўллаб-қувватлаш мақсадида «Йер тўғрисида»ги, «Кооперация тўғрисида»ги, «Ижара тўғрисида»ги, «Деҳқон хўжалиги тўғрисида»ги давлат қонунларнинг қабул қилинишини натижалари, таморқа хўжалигига еътибор, ширкат, пудратчи, пай, оилавий хусусий йерга ега бўлиш ҳолатлари, йер-мулкни шахсий, хусусий ва фермер хўжалигига тарқатиш жараёнидаги натижалар далилланган;
воҳада фермер хўжаликларини катта, кичик хўжаликларга бўлиниши, йерга егалик қилиш ҳуқуқини йетарли даражада қонун йўли билан мустаҳкам ҳимоя қилинмаганлиги, қолоқ фермер, “ой болта” сиёсатини мазмун моҳияти, шунингдек малакали мутахассислар тайёрлаш борасидаги камчилликлар, хориж тажрибасини жорий етишда ривожланган мамлакатларда мутахассисларни чақирилиш сабаблари тарихий маълумотлар асосида далилланган;
вилоятда фермер хўжаликларини мутахассисларни хўжалик тизимига жалб етишдаги камчиликлар, йерларни мелироатив ва ирригацион тизимлардаги салбий ҳолатлар, маълум бир қисм фермерларда ҳосилдорликни пасайиб кетиш ҳолатлари, кластер хўжаликларни ташкил топишининг асосий сабаблари, ижобий ҳолатлари, инфратузилма соҳасидаги давлат дастурларини ташкил топиш омиллари аниқланган.
ИВ. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбекистон жанубий ҳудудларида аграр соҳа мутахассисларини тайёрлаш тарихини ўрганиш бўйича ишлаб чиқилган илмий хулоса ва таклифлар асосида:
мустақилликни дастлабки йилларида йер масаласида қабул қилинган қарорларни ҳаётга жорий етилишдаги тўсиқлари, деҳқон оиласини ночор аҳволга тушиб қолиши, йерга егалик қилган хўжаликларни моддий бойликларини тақсимлашдаги хатолар, оилавий пудрат, пай, ширкат, хусусий деҳқон хўжаликлари ўртасидаги тафовутлари, фермер хўжаликларни ташкил топишига асос бўлган омиллар, шунингдек аграр соҳадаги мутахассисга бўлган муносабатлар ҳақидаги тарихий маълумотлардан Ўзбекистон миллий телерадиокомпаниясининг кўрсатувлари ссенарийларини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон миллий телерадиокомпаниясининг 2022-йил 7-октабрдаги 02-31-1678-сон маълумотномаси). Натижада, минтақада фермер хўжаликлари ва кластер тизими учун мутахассисларини кўпроқ иш билан таъминлаш, ходимлар ва ишчи-хизматчилар томорқаларида йетиштирилган маҳсулотларни сотишда йенгиллик яратиш мақсадида қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини сақлаш, сотиш, қайта ишлаш билан боғлиқ жиҳатларини очиб беришда хизмат қилган;
воҳада фермер хўжаликларини катта, кичик хўжаликларга бўлиниши, йерга егалик қилиш ҳуқуқини йетарли даражада қонун йўли билан мустаҳкам ҳимоя қилинмаганлиги, қолоқ фермер, “ой болта” сиёсатини мазмун-моҳияти, шунингдек малакали мутахассислар тайёрлаш борасидаги камчилликлар, хориж тажрибасини жорий етишда ривожланган мамлакатларда мутахассисларни чақирилиш сабаблари тарихий маълумотлардан Республика Маънавият ва маърифат маркази ҳузуридаги ижтимоий-маънавий тадқиқотлар институти фаолиятида фойдаланилган (Республика Маънавият ва маърифат маркази ҳузуридаги ижтимоий-маънавий тадқиқотлар институтининг 2022-йил 21-декабрдаги 395-сон маълумотномаси). Натижада, минтақада фермер хўжаликларини ташкил етишда кадрлар танловида хатоликларга йўл қўйилиши оқибатида фермер ва сув хўжалиги соҳаси раҳбар ва ходимларнинг касбий малакаларини оширишга хизмат қилган.
