Ермекбаева Акбал Урдабаевнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «COVID-19 ўтказган беморларда кардиореспиратор тизимининг коморбид касалликлари кечишини эрта ташхислаш ва кечиш хусусиятларини прогнозлаш», 14.00.05 – Ички касалликлар (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.3.DSc/Tib.594.
Илмий маслаҳатчи: Камилова Умида Кабировна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент тиббиёт академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент тиббиёт академияси, DSc.04/30.12.2019.Tib 30.02.
Расмий оппонентлар: Рахимова Дилором Алимовна, тиббиёт фанлари доктори; Қурбонов Абдуқодир Кенжаевич, тиббиёт фанлари доктори; Захидова Машкура Зияматовна, тиббиёт фанлари доктори, профессор
Етакчи ташкилот: Тошкент педиатрия тиббиёт институти.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади COVID-19 ўтказган беморларда клиник-гуморал ва генетик предикторларни ҳисобга олган ҳолда кардиореспиратор тизим касалликларини эрта ташхислаш ва кечиш хусусиятларини прогнозлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
COVID-19 ўтказган кардиореспиратор тизим коморбид касалликлари мавжуд беморларда эндотелий дисфункциясини тавсифловчи гуморал омиллар даражасининг ошиши билан уларнинг клиник кечиши, яллиғланиш маркерлари ва гемостаз кўрсаткичлари ўртасидаги корреляцион боғлиқлик асосланган;
COVID-19 ўтказган кардиореспиратор тизим коморбид касалликлари мавжуд беморларда эндотелиал NO-синтаза гени T786C ва ангиотензин айлантирувчи фермент (ААФ) гени I/D полиморфизмининг тарқалиш ва учраш хусусиятлари аниқланган;
COVID-19 ўтказган кардиореспиратор тизим коморбид касалликлари мавжуд беморларда эндотелиал NO-синтаза гени T786C ва ангиотензин айлантирувчи фермент (ААФ) гени I/D полиморфизми касаллик ривожланишининг молекуляр-генетик детерминантлари билан касаллик клиник кечиши ҳамда эндотелий гуморал омиллари бузилишлари орасида ассоциацияси исботланган;
COVID-19 ўтказган беморларда кардиореспиратор тизим коморбид касалликлари ривожланиш хавфини аниқловчи клиник-нейрогуморал, визуализацион ва генетик предикторлар аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
COVID-19 ўтказган беморларда кардиореспиратор тизим коморбид касалликлари кечишини эрта ташхислаш ва прогнозлаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
COVID-19 ўтказган беморларда кардиореспиратор тизим коморбид касалликларини эрта ташхислаш бўйича тадқиқотнинг натижалари асосида ишлаб чиқилган «COVID-19 ўтказган беморларда кардиореспиратор тизим коморбид касалликлари кечишини эрта ташхислаш ва прогнозлаш» услубий тавсиянома тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 3 октябрдаги 8н-з/515-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсиянома COVID-19 ўтказган кардиореспиратор тизим коморбид касалликларини эрта ташхислашни самарали амалга ошириш имконини берган;
COVID-19 ўтказган беморларда кардиореспиратор тизим коморбид касалликлари кечиш хусусиятларини прогнозлаш бўйича илмий тадқиқотнинг натижалари асосида ишлаб чиқилган «COVID-19 ўтказган беморларда кардиореспиратор тизим коморбид касалликлари кечиш хусусиятларини прогнозлаш услуби» мавзусида услубий тавсияномаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 3 октябрдаги 8н-з/515-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсиянома COVID-19 ўтказган кардиореспиратор тизим коморбид касалликларини эрта прогнозлашни самарали амалга ошириш имконини берган;
COVID-19 ўтказган беморларда кардиореспиратор тизим коморбид касалликлари кечиш хусусиятларини клиник-диагностик асосларини эрта ташхислаш ва прогнозлашни такомиллаштиришга қаратилган тадқиқот натижалари соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Республика ихтисослаштирилган терапия ва тиббий реабилитация илмий-амалий маркази, Бухоро вилояти кўптармоқли тиббиёт маркази, Хоразм вилояти кўптармоқли тиббиёт маркази, Қорақалпоғистон Республикаси У.Холмурадов номидаги кўптармоқли тиббиёт маркази, Тахиатош туман тиббиёт бирлашмасига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2023 йил 22 февралдаги 08-04672-сон маълумотномаси). COVID-19 ўтказган беморларда кардиореспиратор тизим коморбид касалликлари клиник кечишини прогнозлаш, асоратларини олдини олишг имконини берган.