Примов Фарход Шарифжоновичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Болаларда қорин ёпиқ жароҳатлари диагностикаси ва хирургик даволашни такомиллаштириш», 14.00.35–Болалар хирургияси (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.1.PhD/Tib141.
Илмий раҳбар: Акилов Хабибулла Атауллаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент врачлар малакасини ошириш институти ва Республика шошилинч ёрдам илмий маркази.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Академик В.Воҳидов номидаги Республика ихтисослаштирилган хирургия илмий-амалий тиббиёт маркази ва Тошкент тиббиёт академияси, DSc.27.06.2017.Tib.49.01.
Расмий оппонентлар: Эргашев Насриддин Шамсиддинович, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Ахмедов Юсуфжон Махмудов, тиббиёт фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: А.И. Евдокимова номли Москва давлат тиббий-стоматология университети Олий таълим Федерал давлат бюджет таълим муассасаси (Россия Федерацияси).
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: хирургик тактикани стандартлаштириш, бирхиллаштирилган ташхисий ва даволаш алгоритмларини ишлаб чиқиш ҳамда клиникага татбиқ этиш орқали болалардаги ёпиқ қорин жароҳатини хирургик даволаш натижаларини яхшилашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
босқичма-босқич даволаш-ташхислаш стратегияси ҳамда малакали шошилинч тиббий ёрдам кўрсатишда болалардаги ёпиқ қорин жароҳатини даволашнинг олиб бориш тавсифий баённомалари ишлаб чиқилган;
болаларда қорин бўшлиғи паренхиматоз аъзоларнинг ёпиқ қорин жароҳати билан шикастланиши оғирлик даражасини объектив баҳолаш мезонлари аниқланган ва шу асосда хирургик даволаш тактикасини танлаш босқичлари оптималлаштирилган;
фаол хирургик тактиканинг мақсадга мувофиқлиги ва қорин бўшлиғи аъзоларининг изоляцияланган ёки қўшма шикастларида замонавий каминвазив эндовизуал технологияларни қўллаш мақсадга мувофиқлиги асосланган;
қориннинг ёпиқ шикастлари билан болаларда спленэктомиядан кейинги узоқ муддатларда инфекцион-яллиғланиш ва тромботик асоратлар учрашининг юқори тез-тезлиги аспленик генезли иммун ва гемостаз тизимидаги бузилишлар оқибати саналади ва аъзони сақлаб қолиш операцияларини бажариш ёки спленэктомияни талоқ тўқимасининг гетеротипик аутотрансплантацияси билан тўлдириш мақсадга мувофиқлигини асосланган;
юзага келувчи асоратларнинг характери ва муддатларига мос равишда даволашнинг ҳар хил турларига кўрсатмаларни аниқлаш имконини берувчи оптимал даволаш-ташхислаш дастури ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Болаларда қорин ёпиқ жароҳатларини хирургик даволаш тактикасини такомиллаштириш бўйича олиб борилган илмий изланишлар натижалари асосида:
«Қорин бўшлиғи паренхиматоз аъзолари ҳолатини аниқлаш ҳамда болаларда қорин шикастланиши билан бириккан оғир жароҳатларда даволаш тактикасини танлаш» дастури ишлаб чиқилган ҳамда амалий соғлиқни сақлаш тизимига татбиқ этилган (Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2016 йил 24 августдаги 8Д–3/70-сон маълумотномаси). Даволаш-профилактика чора-тадбирларининг таклиф этилган комплекси асоратлар частотасини 28,5% дан 11,8% гача камайтириш, бу беморларни даволаш ва реабилитациясига харажатларни қисқартириш имконини берган;
«Болалар қорин ёпиқ жароҳатларини ташхислаш ва даволаш» алгоритми соғлиқни сақлаш амалиётига татбиқ этилган (Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2016 йил 24 августдаги 8Д–3/70-сон маълумотномаси) ва бу болаларда қорин ёпиқ жароҳатини ташхислаш сифатини 12,5% га яхшилаш имконини берган. Таклиф этилган усул орқали болаларда қорин ёпиқ жароҳатини хирургик даволаш қониқарсиз натижалар кўрсаткичини 25,8% га, операциядан кейинги асоратлар учраши тезлигини 12,8% га камайтириш имконини берган;
болаларда қорин ёпиқ жароҳатларини хирургик даволаш тактикасини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар соғлиқни сақлаш тизими амалиётига, жумладан, Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази, Самарқанд давлат тиббиёт институти 2-клиникаси болалар хирургик бўлими клиник амалиёти ҳамда Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Сирдарё филиалида татбиқ этилган (Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2016 йил 24 августдаги 8Д–3/70-сон маълумотномаси). Тадқиқотлар жараёнида олинган натижалар 30% ҳолларда ташхислаш сифатини яхшилаш, жигар, талоғи шикастланган беморларни фарқли ёндашув асосида фаол хирургик даволаш, ўлим ҳолатини 5–10% камайтириш, ўринсиз лапаротомиялардан қочиш ҳамда беморларнинг шифохонада бўлиш муддатини қисқартириш имконини берган.
