Абдуллаева Дилафруз Гайратовнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Овқат аллергиясида озиқ-овқат маҳсулотларида яширин аллергенларнинг сенсибилизация хусусиятларини аниқлашни такомиллаштириш ва гигиеник асослаш» 14.00.07 – Гигиена ва 14.00.36 –Аллергология ва иммунология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.2.DSc/Tib557.
Илмий маслаҳатчи: Шайхова Гули Исламовна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент тиббиёт академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент тиббиёт академияси DSc.04/30.12.2019.Tib.30.03.
Расмий оппонентлар: Хамракулова Муқаддасхон Аскаровна, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Набиева Умида Пулатджановна, тиббиёт фанлари доктори; Искандарова Шахноза Тулкиновна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: С.Д. Асфендияров номли Қозоқ миллий тиббиёт университети (Қозоғистон Республикаси).
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: овқат аллергиясида озиқ-овқат маҳсулотларида яширин аллергенларнинг сенсибилизация хусусиятларини аниқлашни такомиллаштириш  ва гигиеник асослашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
аллерген-специфик иммуноглобулин Е (sIgE)ни аниқлаш учун карбогидрат CCD антигени қўшилган озиқ-овқат, респиратор ва педиатрик аллергенлари панеллари ишлаб чиқилган;
карбогидрат CCD антигени қўшилган sIgE аллерген панелларидан фойдаланган ҳолда, аллергик касалликларга чалинган болалар ва катта ёшдаги беморларда озиқ-овқат ва ўсимлик аллергенлари орасида ACR (Allergy Cross-reactivity) мавжудлиги исботланган;
қиш-баҳор ва ёз-куз мавсумларида таомнома тақсимотлари асосида аллергик касалликларга чалинган беморларнинг ҳақиқий овқатланиши асосланган; 
овқат аллергенларига сезувчанликни инобатга олган холда аллергик касалликларга чалинган беморлар учун гипосенсибилизация хусусиятига эга озиқ-овқат маҳсулотларни киритиш орқали кунлик таомнома оптималлаштирилган; 
тезкор текширув усули ёрдамида аллерген компонентларни аниқлаш озиқ-овқат маҳсулотларини ишлаб чиқариш, ташиш ва сақлаш жараёнида овқат аллергенлари билан контаминациясининг олдини олиши исботланган;
аллергенларнинг жадал таъсири мавжуд ҳудудларда аллерген юкламани гигиеник асослаш орқали озиқ-овқат аллергенларини тартибга солиш ва бошқаришнинг дастурий модели ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Овқат аллергиясида овқат маҳсулотларида яширин аллергенларни сенсибилизация хусусиятларини аниқлашни такомиллаштириш ва гигиеник асослаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
овқат аллергияси ва овқатни кўтара олмаслик замонавий ташхисоти бўйича тадқиқотнинг илмий натижалари асосида ишлаб чиқилган «Овқат аллергияси ва овқатни кўтара олмаслик қиёсий ташхисоти» номли услубий тавсиянома тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 20 июндаги 8н-з/304-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсиянома овқат аллергияси ва овқатни кўтара олмаслик қиёсий ташхисотини амалга ошириш имконини берган; 
озиқ-овқат маҳсулотларида яширин аллергенларни аниқлаш бўйича тадқиқотнинг илмий натижалари асосида ишлаб чиқилган «Озиқ-овқат маҳсулотларида яширин аллергенларни аниқлаш усуллари» номли услубий тавсиянома тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 20 июндаги 8н-з/304-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсиянома ўсимлик ва ҳайвон маҳсулотларида яширин аллергенларни тавсифлаш ҳамда беморлар учун гипосенсибилизация хусусиятига эга озиқ-овқат маҳсулотлари асосида етти кунлик таомнома тақсимотини  таклиф этиш имконини берган; 
овқат аллергиясида овқат маҳсулотларида яширин аллергенларни сенсибилизация хусусиятларини аниқлашни такомиллаштириш ва гигиеник асослаш бўйича олинган илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан,  Республика илмий ихтисослаштирилган аллергология маркази, Республика ихтисослаштирилган дерматовенерология венерология ва косметология илмий-амалий тиббиёт маркази, Самарқанд вилоят клиник касалхонаси, Самарқанд вилоят ва Тошкент шаҳар Мирзо Улуғбек туман санитария-эпидемиологик осойишталик ва жамоат саломатлиги бўлими, Тиббиёт ходимларининг касбий малакасини ривожлантириш маркази гигиена, пульмонология ва клиник аллергология, микробиология кафедраларнинг клиник амалиётига жорий қилинган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 16 ноябрдаги № 08-36290-сон маълумотномаси). Олинган натижаларнинг амалиётга жорий қилиниши озиқ-овқат маҳсулотларида яширин аллергенларни аниқлаш, озиқ-овқат аллергенларини тартибга солиш ва бошқариш дастури моделини ишлаб чиқиш, болалар ва катталарда овқат аллергиясида пархез даволаш тактикасини муқобиллаштириш имконини берган.