Назаров Суннатулла Aмириллойевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида еълон

И. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ўзбекистонда солиқ текширувларини такомиллаштириш», 08.00.07 – Молия, пул муомаласи ва кредит (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.3.PhD/Iqt2441.
Илмий раҳбар: Исайев Фахриддин Икромович, иқтисодиёт фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети ҳузуридаги «Ўзбекистон иқтисодиётини ривожлантиришнинг илмий асослари ва муаммолари» илмий-тадқиқот маркази.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.03/10.12.2019.I.16.01.
Расмий оппонентлар: Тухлийев Бозор Каримович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Дусияров Шерзод Холмуротович, иқтисодиёт фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Йетакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Банк-молия академияси.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
ИИ. Тадқиқотнинг мақсади Ўзбекистонда солиқ текширувларини такомиллаштиришга қаратилган таклиф ва тавсияларни ишлаб чиқишдан иборат.
ИИИ. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
услубий ёндашувга кўра “сайёр солиқ текшируви” тушунчасининг мазмуни ҳисобга олиш ҳужжатлари, товар-моддий қимматликлар ва пул маблағлари ҳаракати, шунингдек, солиқ тўловчи фаолияти билан боғлиқ бошқа ахборотнинг таҳлили ўтказилувчи қонуний жараён сифатида аниқлаштирилган ёндашувга кўра такомиллаштирилган; 
камерал солиқ текшируви натижалари бўйича текширувни ўтказувчи мансабдор шахс томонидан тузиладиган хулоса мазмуни текширув ташаббуси учун асос сифатида хизмат қилган маълумотлар ҳамда солиқ тўловчи ёки учинчи шахслардан талаб қилиб олинган ахборотни (ҳужжатларни) ўрганиш ва таҳлил қилиш натижаларининг ҳам кўрсатилишига оид меъёрларни киритиш орқали такомиллаштирилган;
сайёр солиқ текширувини ўтказишда активлар ва мажбуриятларни инвентаризациядан ўтказиш тартиби солиқ тўловчига қарашли бўлмаган, бироқ бухгалтерия ҳисобида қайд етилган (масъулиятли сақлашда бўлган, ижарага олинган, қайта ишлаш учун олинган) бошқа турдаги мол-мулк ҳамда бирор-бир сабабга кўра ҳисобга олинмаган мол-мулкни инвентаризация қилиш зарурлигига оид меъёрни киритиш орқали такомиллаштирилган;
солиқ органлари томонидан ўтказилган камерал солиқ текшируви натижасида ундирилган солиқ, пеня ва молиявий жарималар суммаларининг 60 фоизини давлат бюджетига, 40 фоизини Давлат солиқ қўмитасининг Моддий ёрдам, ижтимоий ҳимоя, солиқ органларини ривожлантириш ва кўзда тутилмаган харажатлар махсус жамғармасига йўналтириш таклифи ишлаб чиқилган.
ИВ. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбекистонда солиқ текширувларини такомиллаштириш бўйича ишлаб чиқилган таклифлар асосида:
услубий ёндашувга кўра “сайёр солиқ текшируви” тушунчасининг мазмуни ҳисобга олиш ҳужжатлари, товар-моддий қимматликлар ва пул маблағлари ҳаракати, шунингдек, солиқ тўловчи фаолияти билан боғлиқ бошқа ахборотнинг таҳлили ўтказилувчи қонуний жараён сифатида аниқлаштирилган ёндашувга кўра такомиллаштирилган таъриф Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2021 йил 7 январдаги “Солиқ хавфини бошқариш, солиқ хавфи мавжуд солиқ тўловчиларни (солиқ агентларини) аниқлаш ва солиқ текширувларини ташкил етиш ва ўтказиш тўғрисида”ги 1-сонли қарорининг 2-иловаси “Солиқ текширувларини ташкил етиш ва ўтказиш тартиби тўғрисида низом”да ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Давлат солиқ қўмитасининг 2022 йил 3 ноябрдаги 15-142966-сон маълумотномаси). Мазкур илмий янгиликнинг амалиётга жорий етилиши натижасида сайёр солиқ текшируви тушунчасига мукаммал таъриф шакллантирилган ва қонунчиликдаги норматив-ҳуқуқий хужжатлар такомиллашувига хизмат қилган;
камерал солиқ текшируви натижалари бўйича текширувни ўтказувчи мансабдор шахс томонидан тузиладиган хулоса мазмуни текширув ташаббуси учун асос сифактида хизмат қилган маълумотлар ҳамда солиқ тўловчидан ёки учинчи шахслардан талаб қилиб олинган ахборотни (ҳужжатларни) ўрганиш ва таҳлил қилиш натижалари ҳам кўрсатилишига оид меъёрларни киритиш орқали такомиллаштириш таклиф Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2021 йил 7 январдаги “Солиқ хавфини бошқариш, солиқ хавфи мавжуд солиқ тўловчиларни (солиқ агентларини) аниқлаш ва солиқ текширувларини ташкил етиш ва ўтказиш тўғрисида”ги 1-сонли қарорининг 2-иловаси “Солиқ текширувларини ташкил етиш ва ўтказиш тартиби тўғрисида низом”да ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Давлат солиқ қўмитасининг 2022 йил 3 ноябрдаги 15-142966-сон маълумотномаси). Мазкур илмий янгиликнинг амалиётга жорий етилиши натижасида камерал солиқ текшируви натижалари бўйича хулоса шаклланиши билан боғлиқ тартиб тамойилга асос бўлган;
сайёр солиқ текширувини ўтказишда активлар ва мажбуриятларни инвентаризациядан ўтказиш тартиби солиқ тўловчига қарашли бўлмаган, бироқ бухгалтерия ҳисобида қайд етилган (масъулиятли сақлашда бўлган, ижарага олинган, қайта ишлаш учун олинган) бошқа турдаги мол-мулк ҳамда бирор-бир сабабга кўра ҳисобга олинмаган мол-мулкни инвентаризация қилиниши зарурлигига оид меъёрни киритиш орқали такомиллаштириш таклифи Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2021 йил 7 январдаги “Солиқ хавфини бошқариш, солиқ хавфи мавжуд солиқ тўловчиларни (солиқ агентларини) аниқлаш ва солиқ текширувларини ташкил етиш ва ўтказиш тўғрисида”ги 1-сонли қарорининг 2-иловаси “Солиқ текширувларини ташкил етиш ва ўтказиш тартиби тўғрисида низом”да ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Давлат солиқ қўмитасининг 2022 йил 3 ноябрдаги 15-142966-сон маълумотномаси). Мазкур илмий янгиликнинг амалиётга жорий етилиши натижасида амалга оширилган инвентаризация натижаси мавжуд солиқ базаси кенгайишига олиб келиб, сайёр солиқ текширувининг самарадорлигини таъминлашга хизмат қилган;
солиқ органлари томонидан ўтказилган камерал солиқ текшируви натижасида ундирилган солиқ, пеня ва молиявий жарималар суммаларининг 60 фоизини давлат бюджетига, 40 фоизини Давлат солиқ қўмитасининг Моддий ёрдам, ижтимоий ҳимоя, солиқ органларини ривожлантириш ва кўзда тутилмаган харажатлар махсус жамғармасига йўналтириш таклифи Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2021 йил 7 январдаги “Солиқ хавфини бошқариш, солиқ хавфи мавжуд солиқ тўловчиларни (солиқ агентларини) аниқлаш ва солиқ текширувларини ташкил етиш ва ўтказиш тўғрисида”ги 1-сонли қарорининг 2-иловаси “Солиқ текширувларини ташкил етиш ва ўтказиш тартиби тўғрисида низом”да ўз аксини топган ва бошқа меъёрий ҳужжатларга мослаштирилган (Ўзбекистон Республикаси Давлат солиқ қўмитасининг 2022 йил 3 ноябрдаги 15-142966-сон маълумотномаси). Мазкур илмий янгилик амалиётга жорий етилиши Давлат солиқ қўмитасининг Моддий ёрдам, ижтимоий ҳимоя, солиқ органларини ривожлантириш ва кўзда тутилмаган харажатлар махсус жамғармаси шаклланишига хизмат қилган.