Sayt test rejimida ishlamoqda

Қодирова Фазилат Шукуровнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Инглиз ва ўзбек тиллари санъатшунослик дискурсининг социолингвистик тадқиқи”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.4.DSc/Fil259.
Илмий раҳбар: - 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети, DSc.03/30.12.2019.Fil/Ped.27.01 асосида Бир марталик Илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Палуанова Ҳалифа Дарибаевна, филология фанлари доктори, доцент; Тешабоева Зиёда Қодировна, филология фанлари доктори, доцент; Мирсанов Ғайбулло Кулмуратович, филология фанлари доктори, доцент. 
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Миллий университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
Тадқиқотнинг мақсади инглиз ва ўзбек тиллари санъатшунослик дискурсининг социолингвистик аспектда ўхшаш ва фарқли жиҳатларини очиб беришдан иборат.
II.Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
инглиз ва ўзбек тилларида тасвирий санъат терминларининг семантик ва деривацион структураси ҳамда ўзлашма қатламининг умумий ва фарқли жиҳатларини аниқлаш орқали санъатшунослик дискурсининг тилнинг ички ресурсларига таяниши ҳамда терминологиядан фойдаланишда дискурс иштирокчиларининг роллари нисбатан барқарор бўлиши асосланган;
инглиз ва ўзбек тилларида санъатшунослик дискурсида стилистик воситаларнинг даврийлик, ҳаракатчанлик, яхлитлик, мослашувчанлик, узлуксизлик каби белгилар орқали ўқувчини перформатив фаолиятга ундаш, прагматик таъсир ўтказиш, стереотипларни яратиш омили сифатида намоён бўлиши асосланган;
санъатга оид матнларни нарратив-нарратив бўлмаган категорияларга ажратиш орқали классик ва замонавий санъатшунослик дискурсининг оламнинг лисоний манзарасини яратишда муҳим ўринга эгалиги тил вакилларининг миллий, этник, тариxий, идеологик қарашлари асосида далилланган;   
инглиз ва ўзбек тилларида санъатга оид матнларнинг дискурс ҳосил қилувчи имкониятини аниқлаш орқали замонавий дискурс концептуализациясининг классик дискурсга хос бўлган эстетик, нозик ҳиссий хусусиятининг оламни янгича идрок этишда санъат объектини кундалик концептлар призмаси орқали намоён бўлиши далилланган;  
санъатшунослик дискурсининг шаклланишига таъсир кўрсатган социолингвистик омилларни аниқлаш орқали унинг муайян кодни намоён этувчи маданият феномени, маданий маконнинг бир тури сифатида тушуниш ва баҳолашга асосланган тавсиялар берилган. 
III.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Тилда олам хақидаги билимлар иккиламчи интерпретациясининг антропоцентрик моҳиятини тадқиқ қилишда эришилган назарий ҳамда амалий натижалар қуйидагиларда фойдаланилган:
турли тарихий босқичларда санъатшунослик дискурсининг ўзига хос хусусиятлари тилнинг ички ресурсларига таянган ҳолда инглиз ва ўзбек тилларида тасвирий санъат терминларининг семантик ва деривацион структураси ҳамда ўзлашма қатламининг умумий ва фаркли жиҳатларига оид натижаларидан К.Бехзод номидаги Миллий рассомлик ва дизайн институтида бажарилган ИЛ - 422105582 “Ўзбекистон бадиий таълими тизимида “онлайн музей” электрон галереясини яратиш” мавзусидаги инновацион лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикасининг Олий ва ўрта ва махсус таълим вазирлигининг 2022 йил 6 декабрдаги 89-03-72-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳада тарихий жараёнларни ўрганиш асосида бадиий таълим ривожининг асосий босқичларига мансуб кам ўрганилган ёки авваллари номаълум бўлган манбалар ва уларнинг шаклланиш тамойилларини ёритишга хизмат қилган;
инглиз ва ўзбек тилларида санъатшунослик дискурсида стилистик воситаларнинг даврийлик, ҳаракатчанлик, яхлитлик, мослашувчанлик, узлуксизлик каби белгилар орқали ўқувчини маълум бир фаолиятга ундаш, таъсир ўтказиш, стереотипларни яратиш омили сифатида намоён бўлишига оид хулосалардан Ўзбекистон тарихи давлат музейида бажарилган ИЛ-402104356 “Тасвирий ва амалий санъат терминларининг ўзбек ва инглиз тилларидаги электрон луғат ва мобил иловасини яратиш” мавзусидаги инновацион лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Инновацион ривожланиш вазирлигининг 2022 йил 30 ноябрдаги 02-10/6855-сон маълумотномаси). Натижада замонавий санъатшунослик дискурси концептуализацияси орқали санъат оламини янгича идрок этишга хизмат қилган;
санъатшунослик дискурсининг оламнинг лисоний манзарасини яратишдаги ўрнининг тил вакилларининг миллий, этник, тариxий, идеологик қарашларига асосланганлигига оид хулосалардан Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил 28 январдаги 60-сон “2022-2026 йилларга мўлжалланган Янги Ўзбекистон тараққиёт стратегияси тўғрисида”ги Фармонига  асосан Ўзбекистон Бадиий академияси фаолиятида фойдаланилган (Ўзбекистон Бадиий академиясининг 2022 йил 30 ноябрдаги 01-17/619-1373-сон маълумотномаси). Натижада анжуманда кўтарилган муаммони ечимида  социалингвистик дискурс натижасида  миллий, этник, тариxий, идеологик қарашларнинг турли хил маданиятларда ўзига хослиги аниқлашга хизмат қилган;
санъатшунослик дискурсининг шаклланишига таъсир кўрсатган социолингвистик омилларни аниқлаш орқали янги авлод санъатшунослик дискурсининг “классик” дискурсдан фарқ қилувчи мезонларига оид хулосалардан Ўзбекистон тарихи давлат музейида бажарилган ИЛ-402104356 “Тасвирий ва амалий санъат терминларининг ўзбек ва инглиз тилларидаги электрон луғат ва мобил иловасини яратиш” мавзусидаги инновацион лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Инновацион ривожланиш вазирлигининг 2022 йил 30 ноябрдаги 02-10/6855-сон маълумотномаси). Натижада санъатшуносликни социалингвистик жиҳатдан тушунишда, терминологик тизимнинг шаклланиши, тараққий этиши, шунингдек, уларнинг ўзига хос лисоний хусусиятларини ўрганишда тасвирий ва амалий санъатга доир терминлар аҳамиятини кўрсатишга эришилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish