Sayt test rejimida ishlamoqda

Абдиқодиров Муродхўжа Алишер ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Тут ипак қуртининг икки ноаллел Z-леталлар бўйича мувозанатланган ва пилланинг юқори сифат кўрсаткичларига эга генетик тизмаларини олиш усулини ишлаб чиқиш», 03.00.09 - Умумий генетика (биология фанлар).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.4.PhD/B523.
Илмий раҳбар: Насириллаев Бахтияр Убайдуллаевич, қишлоқ xўжалиги фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон миллий университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Генетика ва ўсимликлар экспериментал биологияси институти, DSc.02/30.12.2019.В.53.01.
Расмий оппонентлар: Адилов Бахтиёр Шухратович, биология фанлари доктори, катта илмий ходим; Исматуллаева Дилорам Адиловна, қишлоқ хўжалик фанлари доктори, катта илмий ходим.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат аграр университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: тут ипак қуртининг эмбрионал Z-леталлар бўйича мувозанатланган С-8нгл зоти пиллаларининг сифат кўрсаткичларини яхшилашга қаратилган генетик усулни ишлаб чиқиш ва летал генлар мониторинги ўтказилган С-8нгл зоти иштирокида янги 100 % эркак жинсли дурагай комбинацияларини олишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор эмбрионал Z-летал генлар бўйича мувозанатланган зот ва ингичка ипак толали тизмани реципрок чатиштириб олинган биринчи авлоднинг 50 % генотипида ℓ1 летал генини сақлаши аниқланган;
қўш леталлар бўйича мувозанатланган С-8нгл зотини такомиллаштиришда тахлилий чатиштириш учун тр24w2w2×Л-67 транслокацион тизмасидан фойдаланиш мақбуллиги аниқланган;
С-8нгл зотини оддий тизмалар билан такомиллаштиришда ℓ1 ва ℓ2 летал генларини мувозанатлашувига F4 авлодга келиб эришиш мумкинлиги янги генетик усул асосида исботланган;
тут ипак қуртининг икки ноаллел Z-леталлари бўйича мувозанатланган янги генетик тизмасининг 23 та оиласи олинган;
генотипида қўш летал генлар сақловчи С-8нгл зотидан эркак жинсли дурагайлар олишда оталик сифатида, юқори технологик тизмалардан оналик сифатида фойдаланиш мумкинлиги асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Тут ипак қурти пиллаларининг юқори сифат кўрсткичларига эга, икки ноаллел Z-леталлар бўйича мувозанатланган генетик тизмаларини олиш усулини ишлаб чиқиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
яратилган тут ипак қуртининг фақат эркак жинсдан иборат йирик пиллали “Истиқбол” дурагайи 2022 йилда Фарғона вилояти “Агропилла” МЧЖ худудида 3 қути ҳажмда жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Ипакчилик ва жун саноатини ривожлантириш қўмитасининг 2022 йил 13 сентябрдаги 
1-1/679-сонли маълумотномаси). Натижада, ушбу дурагайдан олинадиган пилла ҳосилдорлигини оширишга эришилган;
“Тут ипак қуртининг Z-леталлар бўйича мувозанатланган янги линия олишнинг синтетик селекцияга асосланган генетик усули” номли услубий қўлланмаси Ипакчилик илмий-тадқиқот институтида бажарилаётган “Тут ипак қуртини 100% эркак жинсли дурагайларини яратиш” мавзусидаги генетик тадқиқотларида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Ипакчилик ва жун саноатини ривожлантириш қўмитасининг 2022 йил 13 сентябрдаги 1-1/679-сонли маълумотномаси). Натижада, 
С-8 нгл зотининг популяцисида ипак толасининг технологик кўрсаткичларини ошириш имконини берган;
тут ипак қуртининг қўш эмбрионал леталлар бўйича мувозанатланган С-8 нгл зотининг такомиллаштирилган генетик тизмасининг олинган 23 та оиласи “Тут ипак қуртининг генетик коллекцияси” ноёб объектига киритилган (Ўзбекистон Республикаси Ипакчилик ва жун саноатини ривожлантириш қўмитасининг 2022 йил 13 сентябрдаги 1-1/679-сон маълумотномаси). Натижада, ушбу янги генетик тизманинг 23 та тухум қўймалари “Тут ипак қуртининг генетик коллекцияси” ни бойитиш имконини берган.     

Yangiliklarga obuna bo‘lish