Тошпулатова Гулноза Касимжановнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Турли генетик асосга эга ғўза дурагайларида айрим қимматли-хўжалик белгиларни вилт ва шўрланган тупроқ шароитида ирсийланиши», 03.00.09 - Умумий генетика (биология фанлар).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.3.PhD/В785.
Илмий раҳбар: Бобоев Сайфулла Ғафурович, биология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон миллий университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Генетика ва ўсимликлар экспериментал биологияси институти, DSc.02/30.12.2019.В.53.01.
Расмий оппонентлар: Набиев Саидғани Мухторович, биология фанлари доктори, профессор; Амантурдиев Алишер Балкибаевич, қишлоқ хўжалик фанлари доктори, катта илмий ходим.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат аграр университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: мураккаб генетик асосга эга оила ва тизмаларни вилт касаллиги ва шўрланишга бардошлилигини баҳолаш, улар иштирокида янги дурагайлар яратиш ва айрим хўжалик белгиларини ирсийланиш қонуниятларини аниқлаш асосида янги ирсий асосга эга шакллар ҳамда тизмаларни олишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор G.hirsutum L. турига мансуб мураккаб генетик асосга эга оила ва тизмаларни вилт касаллиги ва шўрланишга бардошлилигини лаборатория ҳамда дала шароитларида баҳолаш орқали ёввойи турлар генотипидан дурагайлашда фойдаланиш  асосида бардошлиликни ошириш мумкинлиги исботланган;
мураккаб генетик асосга эга оила ва тизмалардаги вилт ва шўрланишга бардошлилик хусусиятини дурагайлаш орқали маҳаллий навларга ўтказиш мумкинлиги илмий асосланган;
мураккаб генетик асосга эга оилалар-тизмалар ва маҳаллий навлар иштирокида олинган дурагайларда айрим хўжалик белгиларнинг ирсийланиши ва ўзгарувчанлиги аниқланган;
мураккаб генетик асосга эга оилалар-тизмалар ва маҳаллий навлар иштирокида олинган янги дурагайларда қимматли хўжалик белгилари бўйича кенг трангрессив ўзгарувчанлигини юзага келиши, ноёб рекомбинантларни ажратиб олиш самарадорлиги юқори бўлиши аниқланган;
қимматли-хўжалик белгиларнинг ижобий мажмуасига эга, вилт ва шўрланишга бардошли бўлган тизма ва навларни яратишда турли геномларга мансуб ёввойи ва маданий ғўза турларининг дурагайларидан фойдаланиш юқори самара бериши илмий жиҳатдан асослаб берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Турли генетик асосга эга ғўза дурагайларида вилт ва шўрланган тупроқ шароитида қимматли-хўжалик белгиларини ирсийланиши бўйича олинган илмий натижалар асосида:
ғўзанинг О-117-125/18, О-87-91/18 оилалари, Т-1379 ва CП-1303 тизмалари Генетика ва ўсимликлар экспериментал биологияси институтининг «Ғўза генофонди» ноёб объекти коллекциясига киритилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2022 йил 07 ноябрдаги 4/1255-2786-сон маълумотномаси) Натижада, коллекцияни вилт касаллиги ва тупроқ  шўрланишига бардошли, юқори тола сифатига эга ҳамда генетик жиҳатдан бойитилган янги намуналар бўйича электрон базаси ахборот-таҳлил тизимини шакллантириш имконини берган;
Камолот-79 ғўза нави 2022 йилда Тошкент вилояти Қуйи-Чирчиқ туманидаги “ТCТ Агро кластер” майдонларида экилиб,  амалиётга жорий этилган  (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2022 йил 29 август 07/22-04/6096-сон маълумотномаси). Натижада, ушбу навдан юқори хосил олиш имконини берган.