Мирзаева Иродахон Турдалиевнанинг
диссертация ҳимоясисиз селекция ютуғи (ихтиро патенти) асосида фалсафа доктори (PhD) илмий даражасини бериш бўйича эълон матни

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ҳосилдорлиги ва сифат кўрсаткичлари юқори бўлган соя навини яратиш», 06.01.05–Селекция ва уруғчилик (қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.2PhD/Qx748.
Илмий раҳбар: Саимназаров Юлдаш Бекмирзаевич, биология фанлари доктори, профессор.
Илмий тадқиқот иши бажарилган муассаса номи: Шоличилик илмий- тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Пахта селексияси, уруғчилиги ва етиштириш агротехнологиялари илмий тадқиқот институти, PhD.05/27.02.2020.Qx.42.02.
Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал мулк агентлигининг ихтирога патенти олинган: соянинг “Тошкент” нави (NAP 00338). Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал мулк агентлигининг “baza.ima.uz” сайтида патентнинг хуқуқий холати тўғрисида маълумотлар жойлаштирилган.
II. Тадқиқотнинг мақсади соянинг географик келиб чиқиши турлича бўлган нав ва намуналарини қимматли хўжалик белги ҳамда хусусиятларини ўрганиш, баҳолаш асосида танлаб олинган бошланғич манбаларни селекция жараёнига тадбиқ этиб, суғориладиган шароитларга мос ҳосилдорлиги ва сифат кўрсаткичлари юқори бўлган соянинг янги навини яратишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
илк бор географик келиб чиқиши турлича бўлган соянинг коллекция намуналари морфо-биологик хусусиятлари, қимматли хўжалик белгилари бўйича аниқланган ва махсулдорлиги  юқори намуналар ажратиб олинган;
ажратилган намуналарда чатиштириш ишлари олиб борилиб дурагай популяциялар яратилган ва тупроқ-иқлим шароитларида ўсишга яхши мослашган маҳаллий навлар яратиш мумкинлиги исботланган;
соянинг нав ва намуналари иштирокида яратилган дурагайларда қимматли хўжалик белги ва ҳусусиятларнинг ирсийланиш қонуниятлари аниқланган;
соянинг жаҳон генофонди нав ва намуналарни дурагайлаш натижасида ўртапишар, ҳосилдорлиги ва сифат кўрсаткичлари юқори бўлган «Тошкент» нави яратилган;
яратилган соянинг янги навига Интеллектуал мулк агентлиги томонидан селекция ютуғига патент олинган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ҳосилдорлиги ва сифат кўрсаткичлари юқори бўлган соя навини яратиш борасидаги илмий-тадқиқотлар натижасида:
Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал мулк агентлиги томонидан соянинг қимматли хўжалик белгиларга эга «Тошкент» навига NAP 00338 рақамли патенти олинган ҳамда «Тошкент» нави 2021 йилдан конкурс синов натижалари ва эксперт комиссияси хулосасига асосан, Республика бўйича экиш учун қишлоқ хўжалиги экинлари давлат реестрига киритилган (Қишлоқ хўжалиги экинлари навларини синаш марказининг 2 апрел 2022 йилдаги т-6/01-08-60-сонли хулосаси). Натижада соянинг чет элдан келтириладиган уруғлари ўрнига маҳаллий навлардан фойдаланиш имконияти яратилган;
олиб борилган илмий изланишлар натижасида яратилган соянинг «Тошкент» нави 2019-2021 йилларда Тошкент вилоятида 31,1 гектар майдонда асосий экин сифатида экилганда ўртача ҳосилдорлик 26,7 ц/га ни ташкил этиб, андоза навга нисбатан 6,1 ц/га юқори ҳосилдорликка эришилди (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2022 йил 29 мартдаги 02/27-04/1648-сон маълумотномаси). Натижада гектарига 6073,4 сўм харажат қилингани ҳолда 1995,2 сўм соф фойда олиниб, рентабеллик даражаси 33,2% ташкил этган; 
яратилган янги навни асосий экин сифатида Самарқанд вилоятида 20,0 гектар майдонда экилганда ўртача ҳосилдорлик 26,1 ц/га ни ташкил этди, андоза навга нисбатан 5,5 ц/га юқори ҳосилдорликка эришилди (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2022 йил 29 март 02/27-04/1648-сон маълумотномаси). Натижада гектарига 6777,1 сўм харажат қилинган ва 2012,4 сўм соф фойда олиниб, рентабеллик даражаси 29,7% ташкил этган..