Sayt test rejimida ishlamoqda

Умиров Немат Жўрабоевичнинг
диссертация ҳимоясисиз селекция ютуғи (ихтиро патенти) асосида фалсафа доктори (PhD) илмий даражасини бериш бўйича эълон матни

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Юмшоқ буғдойнинг факультатив навларини сариқ занг касаллигига чидамли донорлар асосида яратиш», 06.01.05–Селекция ва уруғчилик (қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.2.PhD/Qx96.
Илмий раҳбар: Аманов Амир Аманович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор.
Илмий тадқиқот иши бажарилган муассаса номи: Лалмикор деҳқончилик илмий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат аграр университети, DSc.05/04.03.2022.QX.13.01.
Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал мулк агентлигининг селекция ютуғига патенти олинган: юмшоқ буғдойнинг “Саъд-2010” нави (№ NАР 00329). Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал мулк агентлигининг 2022 йил 20 апрелдаги 20170029/5-сон хулосаси.
II. Тадқиқотнинг мақсади Юмшоқ буғдойнинг сариқ занг касаллигига чидамли донорларини танлаш, хар ҳил генотип ва экотипда ажратилган занг касаллигига чидамли бўлган манбаларини селекция жарёнларига қўллаш асосида юмшоқ буғдойнинг юқори ҳосилли янги факультатив навларини яратишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
омиллари ва сариқ занг касаллигига чидамли юмшоқ буғдой навларини яратишда географик келиб чиқиши турлича бўлган хорижий янги нав намуналарининг маҳсулдорлиги, эртапишар, иссиқликка ҳамда касалликларга чидамлиги каби белги ва хусусиятларига эга янги бошланғич донорли манбалар танланган;
юмшоқ буғдойнинг қимматли хўжалик белгиларига эга бўлган занг  касалликларига бардошли “Саъд-2010” нави яратилган;
Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал Мулк агентлиги томонидан селекция ютуғига патент олинган (№ NАР 00329);
янги яратилган юмшоқ буғдой навлари иссиқлик ва касалликларга чидамлилиги, суғориладиган майдонларда етиштиришга мослиги, экишга тавсия этилган навларга нисбатан ҳосилдорлиги 10-15 ц/гага юқорилиги, дон таркибидаги оқсил миқдори 1,5 % юқори эканлиги билан бошқа навлардан янгилиги тасдиқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ҳар хил эколого-географик гуруҳларга мансуб янги хорижий юмшоқ буғдойнинг нав намуналари, тизмалари ва навларини кўп йиллар давомида селекция жараёнининг барча босқичларида ўрганиш, баҳолаш ва танлаш асосида:
юмшоқ буғдойнинг сариқ занг касаллигига чидамли «Саъд-2010» нави яратилган ва Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал Мулк агентлиги томонидан селекция ютуғи сифатида патент (№NАР 00329) берилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2022 йил 17 мартдаги № 02/23-04/1338 -сонли  маълумотномаси). Натижада, яратилган янги навнинг занг касалликларига чидамлилиги хисобига “Замин-1” (андоза) навига нисбатан ҳосилдорлиги 11,4-14,0 ц/га юқори бўлган;
    буғдойнинг “Саъд-2010” нави Жиззах вилоятининг Зафаробод тумани “Зафаробод ишончи” фермер хўжалигида 4,0 гектар, Дўстлик тумани “Канонбобоб элита уруғчилик” фермер хўжалигида 3,5 гектар ва Лалмикор деҳқончилик илмий-тадқиқот институтида 7,0 гектар, жами 14,5 гектар майдонга жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2022 йил 17 мартдаги № 02/23-04/1338 -сонли  маълумотномаси). Натижада, юмшоқ буғдойнинг сариқ занг касаллигига чидамли «Саъд-2010» нави парваришланганда етиштириш учун сарфланган ҳаражатлар “Замин-1” (андоза) навига нисбатан 350,0-400,0 минг сўм/га кам сарф қилиниб, рентабеллик даражаси юқори бўлган; 
юмшоқ буғдойнинг “Саъд-2010” нави Сирдарё вилоятининг Боёвут туманида “Элибоев Азизбек” фермер хўжалигида 6,0 гектар, Гулистон тумани “Бахмалсой файзи” фермер хўжалигида 3,0 гектар, Сайхунобод тумани “Тўрамирза Рустамович” фермер хўжалигида 3,0 гектар, Ховас тумани “Янгиер агрогибрид” фермер хўжалигида 3,0 гектар, жами 15,0 гектар майдонда жорий қилинган (Қишлоқ хўжаликги вазирлиги 17 март 2022 йилдаги  № 02/23-04/1338 сонли  маълумотномаси). Натижада, 63,1-65,7 ц/га дон ҳосили олиниб, рентабеллик даражаси 36,2-39,8 % ни ташкил этган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish