Ибрагимова Акида Уткуровнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Эрта ёшдаги болаларда аминогликозидлардан сўнг ривожланувчи сенсоневрал эшитиш заифлигининг омиллари», 14.00.04-Оториноларингология, 14.00.33-Жамият саломатлиги ва соғлиқни сақлашда менежмент (тиббиёт фанлари)
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.2.PhD/Tib2659.
Илмий раҳбарлар: Хасанов Улугбек Сайдакромович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент тиббиёт академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат стоматология институти DSc04/30.12.2019.Тib.59.01.
Расмий оппонентлар: Chağlar  Batman, тиббиёт  фанлари доктори, профессор  (Туркия); Шамсиев Жахонгир Фазлиддинович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Санкт-Петербург қулоқ, бурун, томоқ ва нутқ патологияси илмий текшириш институти  (Россия Федерацияси).
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Эрта ёшдаги болаларда ривожланучи сенсоневрал эшитиш заифлиги механизмлари хусусиятларини урганиш ва даволаш  самарадорлигини оширишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор эксперимент шароитида сенсоневрал эшитиш заифлиги ривожланиши ва РОС интенсивлиги ҳамда қондаги апоптоз белгиларининг боғлиқлик алоқаси исботланган;
перилимфада РОС авлодининг аҳамияти, унинг ФЛ таркибидаги ўзгаришлар, МДA, СМП тўпланиши ва экспериментал ототоксик эшитиш заифлигини келиб чиқиш механизмлари ривожланиш патогенезида AОС ҳолати аниқланган;
илк бор тажриба шароитда перилимфани ўрганишда аминогликозидлар таъсири остида заҳарланишининг ривожланиш механизми, хужайра мембранасини деструкция (бутунлигини бузиш) жараёни ва уни фосфолипидлар билан модуляция қилиш асосланган;
аминогликозид антибиотикларини қабул қилувчи эрта ёшдаги болаларда муҳим фосфолипидларнинг ижобий таъсири қондаги РОС даражаси ва апоптоз белгилари асосида исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Аминогликозид антибиотиклари билан даволанган эрта ёшдаги болаларда сенсоневрал эшитиш заифлигининг диагностикаси ва даволаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
сенсоневрал эшитиш заифлиги билан оғриган беморларда эшитиш бузилишларини баҳолаш бўйича олиб борилган тадқиқотнинг илмий натижалари асосида ишлаб чиқилган “Aминогликозидларни қўллашда сенсоневрал эшитиш заифлигини олдини олиш учун фосфолипидлардан фойдаланиш” номли услубий тавсиянома тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 6 сентябрдаги 8н-р/616-сон маълумотномаси). Ушбу услубий тавсия сенсоневрал эшитиш заифлиги билан оғриган беморларда эшитиш бузилишларини ҳар томонлама баҳолашга имкон беради, топик ташхисни товуш анализаторининг периферик қисмидан марказий қисмларига аниқлаш имконини берган;
эшитиш қобилияти ва вестибуляр функция дори воситаларини фойдаланишда ҳолатини баҳолаш бўйича олиб борилган тадқиқотнинг илмий натижалари асосида ишлаб чиқилган “Болаларда сенсоневрал заифлиги ривожланишининг асосиё  механизмлари ва унинг профилактикаси фосфоглив препаратини қўллаш усули” номли услубий тавсиянома тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 5 сентябрдаги 8н-р/615-сон маълумотномаси). Ушбу услубий тавсия эшитиш қобилияти ва вестибуляр функция учун умумий қабул қилинганлар билан биргаликда муайян терапевтик воситалардан фойдаланишни аниқлаш имконини берган;    
эрта ёшдаги болаларда аминогликозидлардан сўнг ривожланувчи сенсоневрал эшитиш заифлиги бўйича тадқиқотнинг илмий натижалари соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан Тошкент педиатрия тиббиёт институти кўп тармоқли клиникаси ва Самарқанд шаҳридаги ОДМК клиник амалиётига жорий этилди (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 10 октябрдаги 8н/з-537-сон маълумотномаси). Олинган натижаларни амалиётда қўллаш эрта ёшдаги болаларда сенсоневрал эшитиш заифлиги асоратларини аниқлаш, ташхислаш, даволаш ва олдини олиш самарадорлигини ошириш имконини берган.