Sayt test rejimida ishlamoqda

Шодиев Шаҳобиддин Шарофиддиновичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Инглиз уйғониш даври ва жадидлар трагик асарларидаги семантик инновацияларнинг лингво-фалсафий аспекти», 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.2.PhD/Fil902.
Илмий раҳбар: Шадманов Қурбон Бадриддинович, фалсафа фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети. 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат университети, DSc.03/04.06.2021.Fil.72.03.
Расмий оппонентлар: Ахмедов Ойбек Сапарбаевич, филология фанлари доктори, профессор; Ражабов Дилшод Зарипович, филология  фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат университети.    
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади инглиз драматурги У. Шекспир  ва ўзбек адиби А.Фитрат ижодининг қиёсий-типологик тадқиқи орқали семантик инновацияларнинг лингвофалсафий аспектини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
инглиз Уйғониш даври драматурги У.Шекспир ва ўзбек адиби А.Фитрат асарларида семантик инновацияларнинг лингвофалсафий аспекти муаллифларнинг эстетик стратегияси, тафаккури, бадиий концепцияси, ғоявий-ахлоқий қарашлари орқали намоён бўлганлиги аниқланган; 
шаклий-услубий йўналиш нуқтаи назаридан икки хил тарихий даврда, икки хил миллий-маданий контекстда яшаб ижод этган, айни вақтда ижодий кредоси, услуби бир-биридан фарқланувчи икки драматург (У. Шекспир  ва А.Фитрат)нинг ижтимоий воқеликка муносабати, уни бадиий қайта гавдалантиришдаги муштараклик ва ўзига хослиги “Ҳамлет” ва “Абулфайзхон”даги Ҳамлет ҳамда Абулфайзхон образларида намоён бўлиши далилланган; 
маърифий-миллий уйғонишдан ижтимоий-сиёсий ҳаракатга айланиш жараёни Шекспир ижодида Ғарбий Европа давлатлари таъсирида, Фитратнинг маърифий-ахлоқий, фалсафий, лингвистик қарашлари эса бевосита татар, озарбайжон, турк жадидчиларининг миллий менталитет, ислом дини ва исломий эътиқоди устуворлигида шаклланганлиги исботланган; 
ҳар иккала муаллиф ижоди бадиий концепциясининг муштарак жиҳати “Mind/Ақл”, “Reason/Ақл-идрок”, “Man/Инсон” тушунчалари воситасида воқеликнинг бадиий-фалсафий моҳияти, айни шу фалсафий категорияларни зидлаш орқали қаҳрамонларнинг руҳий-маънавий олами, ички дунёси қиёсланган асарлар марказий чизиғини ташкил этишида намоён бўлиши асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз Уйғониш даври ва жадидлар трагик асарларидаги семантик инновацияларнинг лингво-фалсафий аспекти аниқлаш жараёнида эришилган илмий натижалар асосида:
инглиз Уйғониш даврининг машҳур драматурги У.Шекспир ва истеъдодли ўзбек адиби А.Фитрат асарларида семантик инновацияларнинг лингвофалсафий аспекти муаллифларнинг эстетик стратегияси, тафаккури, бадиий концепцияси, ғоявий-ахлоқий моҳияти, лисоний элементларнинг конструктив функциялари орқали намоён бўлганлигига  доир хулосалардан Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий тадқиқот институтида 2017-2020 йилларда бажарилган ФА-Ф1-005 “Қорақалпоқ фольклоршунослиги ва адабиётшунослик тарихини тадқиқ қилиш” мавзусидаги фундаментал лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2021 йил 4 ноябрдаги 17.01/280-сон маълумотномаси). Натижада жамият тараққиёти учун ҳам, бадиий адабиёт учун ҳам ғоят муҳим ва глобал муаммо саналмиш жамият концепциясини, шунингдек, шу мавзунинг бадиий талқинида инглиз уйғониш даври ва жадидлар трагик асарларидаги семантик инновацияларнинг лингво-фалсафий таҳлилига алоқадор илмий-назарий хулосалар чиқаришга эришилган;
  шаклий-услубий йўналиш нуқтаи назаридан икки хил тарихий даврда, икки хил миллий-маданий контекстда яшаб ижод этган, айни вақтда ижодий кредоси, услуби бир-биридан фарқланувчи икки драматург (У. Шекспир  ва А.Фитрат)нинг ижтимоий воқеликка муносабати, уни бадиий қайта гавдалантиришдаги муштараклик ва ўзига хослиги “Ҳамлет” ва “Абулфайзхон”даги Клавдий ҳамда Абулфайзхон образида намоён бўлиши билан боғлиқ хулосаларадан Самарқанд давлат чет тиллар институтида Европа Иттифоқининг томонидан Эрасмус+дастурининг 2016-2018 йилларга мўлжалланган 561624-ЕРР-1-2015-UK-EPPKA2-CBHE-SP-ERASMUS+CBHE IMEP: “Ўзбекистонда олий таълим тизими жараёнларини модернизациялаш ва халқаролаштириш” мавзусидаги халқаро лойиҳасини бажаришда фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллар институтининг 2021 йил 20 ноябрдаги 3104/30.02.01-сон маълумотномаси). Натижада келтирилган далиллар, назарий фикр-мулоҳазалардан ўзбек-инглиз адабиёти ва адабиётшунослиги ҳамкорлиги ва алоқалари илмий тарихини ўрганишда, олий ўқув юртлари филология факультетларида таржимашунослик фанларини ўқитишда, шу фанлар бўйича дарсликлар, ўқув қўлланмалари ва дастурлар тузишда, инглиз тили дарси машғулотларида, ўзбек-инглиз адабий-маданий алоқалари тарихидан илмий изланишлар олиб бориш борасида тавсиялар шакллантирилган;
маърифий-миллий уйғонишдан ижтимоий-сиёсий ҳаракатга айланиш жараёни Шекспир ижодида Ғарбий Европа давлатлари таъсирида, Фитрат ижодида маърифий-ахлоқий, фалсафий, лингвистик қарашлари бевосита татар, озарбайжон, турк жадидчиларининг миллий менталитет, ислом дини ва исломий эътиқоди устуворлигида шакланганлиги билан боғлиқ натижалардан Бухоро вилоят телерадиокомпаниясида “Ассалом, Бухоро”, “Жавондаги жавоҳир”, “Ёшлар вақти” кўрсатувлари сценарийсини тайёрлашда фойдаланилган (Бухоро вилояти телерадиокомпаниясининг 2021 йил 4 ноябрдаги 1/289-сон маълумотномаси). Натижада ҳар иккала муаллиф ижоди бадиий концепциясининг муштарак жиҳати “Mind/Ақл”, “Reason/Ақл-идрок”, “Man/ Инсон” тушунчалари воситасида воқеликнинг бадиий-фалсафий моҳияти, айни шу фалсафий категорияларни зидлаш орқали қаҳрамонларнинг руҳий-маънавий олами, ички дунёси воқелар ривожи билан биргаликда кенгайтирилиб коммуникатив қобилиятнинг такомилига эришилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish