Курбанов Ғолиб Толмасовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Юқори нафас йўлларининг асeптик зарарланишида ўткир яллиғланиш пролифeратив босқичи хусусиятлари» 14.00.16 – Нормал ва патологик физиология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.1.PhD/Tib1716.
Илмий раҳбар: Ирискулов Бахтияр Уктямович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат тиббиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент тиббиёт академияси DSc.04/30.12.2019.Tib.30.03.
Расмий оппонентлар: Саидов Аълонур Бахтинурович, тиббиёт фанлари доктори, доцент; Бегмонов Саттор Омонович, тиббиёт фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат тиббиёт институти
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: тажриба шароитида асептик яллиғланиш пролиферация босқичининг ривожланиш хусусиятларини, трахея шиллиқ қавати эпителийсининг регенератив потенциалини ва нафас олиш йўллари юқори қисмида яллиғланиш реакциясининг сурункалига ўтиш механизмларини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
биринчи марта тажриба қуёнларида клиникага яқин бўлган юқори нафас йўллари яллиғланишининг (совуқ некроз) тажрибавий модели ишлаб чиқилган;
илк бор совуқ ҳароратнинг нафас йўллари шиллиқ қавати эпителийсининг морфофункционал ҳолати, регенератив фаоллигига ва унга TGF-β1 нинг таъсирини очиб берувчи тартиби исботланган;
тажрибанининг сўнгги муддатларида трансформацияловчи ўсиш омили TGF-β1 миқдорининг кескин ошиши, яллиғланиш жараёнининг сурункалига ўтиш эҳтимоли ортиши асосланган;
 яллиғланиш натижасида трахеянинг киприкли эпителийнинг атрофияси, маҳаллий эндокрин аппарати таркибий қисмлари гипоплазияси, шиллиқости қатламидаги коллаген толалари миқдорининг ортиши ва зичлашиши, антиоксидант тизим фаоллигининг сезиларли даражада пасайиши, липидлар пероксидланиши жараёнларининг кучайишининг келиб чиқиши исботланган;
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Юқори нафас йўлларининг асeптик шикастланишида яллиғланишнинг пролифeратив босқичини баҳолашни такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
юқори нафас йўлларининг асeптик шикастланишида яллиғланишнинг пролифeратив босқичини баҳолашни такомиллаштириш бўйича тадқиқотнинг илмий натижалари асосида ишлаб чиқилган «Юқори нафас йўлларининг асeптик шикастланишида яллиғланишнинг пролифeратив босқичини баҳолаш» номли услубий тавсиянома тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 16 августдаги 8н-з/418-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсиянома паст ҳароратнинг нафас йўлларининг шиллиқ қавати эпителийсининг морфофункционал ҳолати ва регенератив фаоллигига, шунингдек, цитокин тизимига таъсирини очиб берувчи янги илмий маълумотлар олиш имконини берган;
юқори нафас йўлларининг асeптик шикастланишида яллиғланишнинг пролифeратив босқичини баҳолаш бўйича олинган илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Тошкент тиббиёт академияси Олий таълим муассасалариаро илмий тадқиқот лабораторияси ва Самарқанд вилояти Оқдарё туман тиббиёт бирлашмаси клиник амалиётига тадбиқ этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 30 ноябрдаги 08-37999-сон маълумотномаси). Олинган натижаларнинг амалиётга тадбиқ этилиши юқори нафас йўллари яллиғланиш касалликларини эрта ташхислаш, трахея деворининг структуравий ремодуляциясини чақириб, барча қатламларининг, биринчи навбатда шиллиқ қаватнинг трофикасини бузилиши, қайта эпителизация қилиш қобилиятининг пасайиши, ҳужайрадан ташқари матрицани заифлашиши ва нафас йўллари патологияларини сурункали шаклига мойиллигини ошириш ва касалликларни сурункали босқичга ўтишини камайтириш имконини берган.