Шарипов Журабек Шомил ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Ипакнинг толали чиқиндиларини қайта ишлаш технологиясини такомиллаштириш” 05.06.02 – “Тўқимачилик материаллари технологияси ва хомашёга дастлабки ишлов бериш” (техника фанлари)
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.3.PhD/T1184
Илмий раҳбар: Ахмедов Жахонгир Адхамович, техника фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент тўқимачилик ва енгил саноат институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент тўқимачилик ва енгил саноат институти, DSc.03/30.12.2019.T.08.01.
Расмий оппонентлар: Набиева Ирода Абдусаматовна техника фанлари доктори, профессор; Валиев Гулам Набиджанович техника фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон табиий толалар илмий-тадқиқот институти.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: нуқсонли пиллалардан самарали фойдаланган ҳолда қўлда тўқиладиган табиий ипак гиламларини ишлаб чиқариш учун хомашё тайёрлаш технологиясини такомиллаштириш ва олинган ип хусусиятларини тадқиқ қилишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
навсиз ва нуқсонли пиллалар қобиғи хусусиятлари тадқиқ қилиниб, натижалар асосида бўлимлардаги сув ва буғ ҳарорати ҳамда вақтини ўрнатиш орққали пилла пиширишнинг муқобил варианти ишлаб чиқилган;
автомат пилла чувиш дастгоҳи учун янги назорат аппарати ишлаб чиқиш орқали чувишга яроқли навсиз ва нуқсонли пиллалардан 10,75 ва 13,33 чизиқли зичликдаги хом ипак чувиш технологияси такомиллаштирилган;
эшиш жараёнида хом ипакни ивитиш ва калавага қайта ўраш жараёнларини қисқартириш орқали табиий ипак гиламлари учун эшилган ип ишлаб чиқаришнинг янги усули яратилган;
ипак гиламлари тўқишда танда ипига бериладиган зарба кучи ва тезлигини инобатга олган ҳолда, вақт бирлигида ип таранглиги ўзгаришининг назарий ҳисоблаш формуласи ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: Ипакнинг толали чиқиндиларини қайта ишлаш технологиясини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
«Хитой» дурагайи навсиз ва нуқсонли пиллаларидан юқори чизиқли зичликдаги 10,75 текс ва 13,33 текс тексли хом ипак ишлаб чиқариш усули «Ўзбекипаксаноат» уюшмаси тасарруфидаги корхоналарда («Ўзбекипаксаноат» уюшмасининг 2022 йил 6 июлдаги № 4-2/909-сон маълумотномаси), хусусан Хива туманидаги «Кhiva Silk Fabric» МЧЖда ишлаб чиқариша жорий қилинган. Натижада, навсиз ва нуқсонли пиллалардан автомат пилла чувиш дастгоҳида 2А синфдаги хом ипак чувиб олиш имконияти яратилган;
табиий ипак гиламлари учун эшилган иплар ишлаб чиқаришнинг янги усули «Ўзбекипаксаноат» уюшмаси таркибидаги корхоналарда («Ўзбекипаксаноат» уюшмасининг 2022 йил 6 июлдаги № 4-2/909-сон маълумотномаси), жумладан «Ismoiljon Gilamlari» МЧЖ корхонасида жорий этилган. Натижада, эшилган ип ишлаб чиқаришда технологик жараён икки ўтимга қисқаради ва маҳсулотлар ассортименти кенгайтирилади ҳамда 100 кг гилам ипи ишлаб чиқарилиш орқали 18% иқтисодий самарадорликка эришиган.