Бабаджанова Назокат Давронбековнанинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

Умумий маълумотлар.
«Юсуф ва Зулайхо» достони сюжетининг манбалари ва бадиий эволюцияси”, 10.00.02 – Ўзбек адабиёти (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.4.PhD/Fil039.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Урганч давлат университети.
Илмий раҳбар: [Жўраев Маматқул], Ўзбекистон Республикасида хизмат кўрсатган маданият ходими, филология фанлари доктори, профессор.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Урганч давлат университети, PhD.03/30.12.2019.Fil.55.02. 
Расмий оппонентлар: Ғаниев Илҳом Музаффарович, филология фанлари доктори;             Ғайипов Дилшод Қадамбоевич, филология фанлари доктори, доцент
Етакчи ташкилот: Нукус давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий  аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади «Юсуф ва Зулайхо» достони сюжетининг манбалари ва асосий мотивлар тизимининг генезисини ёритиш ҳамда мазкур эпик сюжетнинг ёзма адабиётдаги поэтик талқинларини қиёсий таҳлилга тортиш орқали унинг бадиий эволюциясини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
милоддан аввалги XIII асрга мансуб қадимги Миср ёзма ёдгорлигида қайд этилган «Икки ака-ука ҳақида қисса» номли мифнинг эпик трансформацияси натижасида «Юсуф ва Зулайхо» достони сюжетининг архаик шакли юзага келганлиги исботланган;
достон сюжетининг генезиси ва тарихий-тадрижий ривожи «мифологик фабулат»→«маърифий ривоят»→«бадиий контекст» босқичларидан иборатлиги далилланган;
Юсуф қиссасининг туркий адабий анъанадаги бадиий эволюцияси натижасида мазкур сюжетнинг қипчоқ (татар, қозоқ), ўғуз (туркман, турк) ва қарлуқ-чигил (ўзбек, уйғур) версиялари шаклланганлиги аниқланган;
адабий жараён ривожи давомида мазкур эпик сюжетнинг Қул Али, Дурбек ва Андалиб ижодидаги бадиий талқинлари оғзаки эпик анъанага кўчиши қиссахон-халфалар репертуаридаги «Юсуф ва Зулайхо» қиссасининг шаклланишига асос бўлганлиги очиб берилган;
ўзбек адабиётида Юсуф мавзусининг бадиий қайта ишланишида анъанавий сюжетнинг стилизацияси ҳамда унинг асосий персонажларини поэтик тимсол сифатида талқин қилиш ҳолати мавжудлиги аниқланган.
IV.Тадқиқот натижалаpининг жоpий қилиниши. «Юсуф ва Зулайхо» достони сюжетининг илк манбалари, тарихий асослари, туркий ва ўзбек адабиётидаги ўзига хос бадиий талқинларини қиёсий тадқиқ этиш асосида олинган илмий натижалар қуйидаги йўналишларда жорийланди: 
«Юсуф ва Зулайхо» достони сюжетининг қадимги Миср мифологияси билан боғлиқлиги, унинг туркий халқлар адабиётидаги достон, ривоят ва эртак сифатидаги бадиий талқинларининг ўзига хос хусусиятларига доир илмий-назарий хулосаларидан ЎзРФА ҚҚБ. Қорақалпоқ гуманитар илмий-тадқиқот институтида бажарилган Ф1-ФА-0-43429, ФА-Ф1, ГОО2. «Қорақалпоқ фольклори ва адабиёти жанрларининг назарий масалаларини тадқиқ этиш» (2012-2016) мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2019 йил 3 декабрдаги 17.01/176-сон маълумотномаси). Натижада қорақалпоқ халқ достонлари сюжет тизимининг шаклланиш тарихи ва тадрижий ривожи босқичларини аниқлашга эришилган;
«Юсуф ва Зулайхо» достонининг туркий халқлар адабиётшунослигидаги илмий талқинларига доир  материаллари ва илмий-назарий хулосаларидан ЎзРФА ҚҚБ. Қорақалпоқ гуманитар илмий-тадқиқот институтида бажарилган ФА-Ф1-ОО5. «Қорақалпоқ фольклоршунослиги ва адабиётшунослиги тарихини тадқиқ этиш» (2017-2020) мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2019 йил 3 декабрдаги 17.01/176-сон маълумотномаси). Натижада туркий адабиётшуносликда достон жанрининг ўрганилиши тарихига доир янги илмий қарашлар ва материаллар тадқиқотга жалб этилган; 
 «Юсуф ва Зулайхо» дастонининг халқ вариантлари – Хоразм вилоятида яшаб ижод қилган Ожиза халфа, Саодат халфа, Махфира халфа Собирова каби ижрочилар репертуарида мавжудлиги, Хонқа туманида яшаган машҳур халфа шоира Ожиза ва Ниёзжон халфалар репертуаридан  топилган вариантлари. «Юсуф ва Зулайхо» достонининг туркий халқлар адабиётидаги энг мукаммал вариантлари (қозоқ, туркман, ўзбек, татар)нинг қиёсий таҳлили, маълумотлари ва таклифларидан фонд тизимидаги музей ва зиёратгоҳларда фойдаланилган. (Ўзбекистон Республикаси Халқаро «Олтин мерос» хайрия жамоат фонди 2022 йил 20 июлдаги 01-27-сон маълумотномаси). Натижада Фонд ўз ҳамкорлари билан бирга ўтказаётган достон ижрочилигига оид фестивал ва танловларда ёш ижрочиларга бу достонни ижро этиш тавсия этилмоқда ва «Авесто» музейига ташриф буюрувчиларга тақдим этишга эришилган; 
ўзбек адабиётида Юсуф мавзусининг бадиий қайта ишланишида анъанавий сюжетнинг стилизацияси ҳамда унинг асосий персонажларини поэтик тимсол сифатида талқин қилиш ҳолати мавжудлиги хусусидаги янгиликдан Хоразм вилоят телерадиокомпаниясининг кўрсатувлари ва эшиттиришлари  сценарийларини  тайёрлашда,  хусусан,  «Ассалом Хоразм» дастурларида фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий  телерадиокомпанияси Хоразм вилоят телерадиокомпаниясининг 2022 йил 21 июлдаги 1006-сон маълумотномаси). Натижада  Достон сюжетининг шаклланишига асос бўлган бирламчи манбалар қадимги Миср мифологик эпоси билан алоқадорлиги; Юсуф қиссасининг ўзбек фолклори ва ёзма адабиётидаги бадиий талқинлари; достоннинг татар, қозоқ, туркман ва ўзбек адабиётидаги версияларининг ўзаро муштарак ва фарқли жиҳатлари кўрсатиб беришга эришилган.