Омонов Баҳодир Нуриллаевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ўзбекистоннинг Оролбўйи минтақасидаги ижтимоий-экологик сиёсати», 09.00.04–Ижтимоий фалсафа (фалсафа фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.3.PhD/Fal116.
Илмий раҳбар: Мамашакиров Саидмурод, фалсафа фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Миллий университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Самарқанд давлат университети, DSc.27.06.2017.F.02.02.
Расмий оппонентлар: Ҳошимова Ихтибар, фалсафа фанлари доктори, профессор; Хажиева Мақсуда Султановна, фалсафа фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Тошкент тиббиёт академияси.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: мамлакатимизда давлат экологик сиёсатининг Оролбўйи минтақасидаги ижтимоий фалсафий моҳиятини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Оролбўйида Ўзбекистоннинг экологик сиёсати самарадорлигини таъминлашда минтақанинг ўзига хос ижтимоий экологик вазияти, объектив шарт-шароитлари ва субъектив омиллари ўзаро сабабий боғланганлиги, мазкур жараёнларда хусусийлик ва умумийликнинг бирлиги ҳамда нисбий мустақиллигини ифодаловчи хусусиятлари очиб берилган;
минтақадаги ижтимоий-иқтисодий-экологик вазиятга масъул ташкилотлар фаолиятини (сифатий ва миқдорий кўрсаткичлар орқали мониторинг қилиш воситасида) ривожлантиришга оид амалий тавсиялар ишлаб чиқилган;
минтақада давлат ижтимоий-экологик сиёсатининг интеграциялашиш ва глобаллашиш босқичларини, ривожланишнинг орқага қайтмаслик, миқдорнинг сифатга айланиши, инкорни-инкор қилишда ворислик тенденциялари мазмунини очувчи фалсафий хулосалар ишлаб чиқилган;
минтақанинг ижтимоий-экологик муаммолар ечимида мазкур ҳудуддаги давлатлар экологик сиёсатини бошқарув институтлари фаолиятини структуравий-функционал такомиллаштириш, функционал уйғунлаштириш ва самарадорлигини ошириш, минтақада барқарор экологик вазиятни шакллантиришга доир бошқарувни модернизациялаш, муаммога инновацион ва ночизиқли ёндашув сингари амалий таклиф-тавсиялар ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ўзбекистоннинг Оролбўйи минтақасидаги ижтимоий-экологик сиёсати тадқиқот ишидан олинган илмий натижалар асосида:
Оролбўйи ижтимоий-экологик муаммолар ечимида ҳудуд давлатлари экологик сиёсатини бошқарув институтлари фаолиятини структуравий-функционал такомиллаштириш, функционал уйғунлаштириш самарадор-лигини оширишга оид таклифлардан Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2015 йил 29 сентябрдаги қарори асосида 2015-2018 йилларда Оролбўйи ҳудудининг ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш, Орол ҳалокати оқибатларини юмшатиш Комплекс дастурини яратишда, “Экологик хавфли ҳудудларда яшовчи аҳоли генофонди, соғлигини сақлаш ва тиклаш” қисмида (1-илова, III бўлими); “Ҳудуднинг экотизими ва биохилма-хиллиги, ҳайвон-от, ўсимлик дунёсини сақлаш ва ҳимоя қилишга доир тадбирлари”ни режалаштиришда (IV бўлими); Экологик вазияти оғир ҳудудларда яшовчи аҳоли генофондини, соғлигини сақлаш ва тиклаш тадбирлари режасини тузишда (дастурнинг 3-иловаси); Қорақалпоғистон Республикасини ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш мақсадида ишлаб чиқаришни модернизация қилиш ва истиқболни прогнозлаштиришда; Оролбўйи ҳудудида аҳолини шифохоналар, АПМ, ҚВПлар билан таъминлаш дастурини тузишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси табиатни муҳофаза қилиш давлат қўмитасининг 2017 йил 29 августдаги 79-сон маълумотномаси). Мазкур таклифлар минтақанинг ижтимоий-экологик вазиятига ижобий таъсир кўрсатган;
Оролбўйи минтақасида давлат экологик сиёсати самарадорлигини таъминлайдиган объектив шарт-шароитлар, субъектив омиллар ва баҳолаш мезонларига оид таклиф-тавсияларидан Ўзбекистон Экологик ҳаракати ва Қашқадарё вилоят ҳудудий бўлинмасининг 2015-2017 йилларга мўлжалланган иш режасида: “Атроф-муҳит муҳофазаси ва экологик ҳолатни соғломлаштириш ишида жамоатчилик иштироки фаоллигини ҳар томонлама кучайтириш”, “Аҳолининг экологик маданиятини юксалтириш, экологик таълим ва тарбия тизимини ривожлантириш”, “Атроф-муҳит муҳофазаси соҳасида халқаро ҳамкорликни ривожлантириш”, “Атроф-муҳит муҳофазаси соҳасида нодавлат-нотижорат ташкилотлар фаолиятини мувофиқлаштириш” каби устувор вазифаларни режалаштиришга асос бўлди (Ўзбекистон Экологик ҳаракатининг 2017 йил 24 ноябрдаги 11/483-сон маълумотномаси). Ушбу таклифлар асосида Қашқадарё вилояти ҳудудидаги экологик муамоларни ечишда самара берган;
Ўзбекистоннинг Оролбўйидаги барқарор экологик вазиятни шакллан-тиришнинг конструктив ва оптимал ечимларидан Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Республика давлат санитария-эпидемиология назорати Маркази фаолиятининг Оролбўйи минтақасида гигиена, экология ва аҳоли саломатлигини доимий назорат қилиш рейтингини аниқлаш, Қора-қалпоғистон Республикаси, Хоразм, Бухоро, Навоий вилоятларида ДСЭНМ коммунал-гигиена бўлимлари иш фаолиятини такомиллаштиришга ташкил-ий-методик ёрдам кўрсатиш; экологик соғлом муҳит тарғибот-ташвиқотини ташкил этиш ҳақидаги таклиф ва тавсияларидан ДСЭНМнинг 2016-2017 йил-га мўлжалланган иш режаси: I. “Санитария-гигиена чора-тадбирлари” бўлимининг 12; 20; 49; III. “Юқумли касалликларни олдини олиш ва эпидемияга қарши чора-тадбирлар” бўлимининг 39; IV.“Тарғибот тадбир-лари” бўлимининг 8-бандларини тайёрлашга асос сифатида хизмат қилди (Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Республика давлат санитария Эпидемиология назорати марказининг 2017 йил 14 март 06-8/2304-сон хати). Бу таклифлар соғлиқни сақлаш тизимида экологик омилни ҳисобга олиш жараёни самарадорлигини сезиларли даражада оширган.
