Сайдуллаева Сурайё Серажиддиновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Инглиз ва ўзбек тилларида нутқий этикетларнинг лингвомаданий хусусиятлари”, 10.00.06-Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.1.PhD/Fil1161.
Илмий раҳбар: Муродова Нигора Куллиевна, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Навоий давлат педагогика институти 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат чет тиллар институти, PhD.03/30.12.2019. Fil/Ped83.01.
Расмий оппонентлар: Хайруллаев Хуршид Зайниевич, филология фанлари доктори, доцент; Рустамов Илхом Турсунович, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади инглиз ва ўзбек халқлари нутқий этикетларининг лингвомаданий хусусиятлари ва унинг ифода шакллари шу билан бир қаторда, ижтимоий моҳиятини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
инглиз ва ўзбек тилида мулоқот жараёнидаги мурожаат шаклларининг қўлланиш даражаси урф-одат, маданият, миллий-меъёрий мезонлар асосида исботланган;
инглиз ва ўзбек тилларида қўлланиладиган хушмуомалаликнинг (узр- sorry каби) турли хил шакллари, ижтимоий-маданий ва коммуникатив стратегик хусусиятлари аниқланган;
нутқий этикетнинг норматив хатти-ҳаракатларда вербал ва новербал ҳолати намоён бўлиши қиёслаш асосида далилланган;
инглиз ва ўзбек тилларида сўзлашувчи халқларнинг мулоқот жараёнидаги нутқий этикетдан фойдаланиши вербал ва новербал воситалар  лингвомаданий хусусиятларга эгалиги далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз ва ўзбек тилларида нутқий этикетларнинг лингвомаданий хусусиятлари диссертацияси юзасидан олинган илмий натижалар асосида:
ўзбек ва инглиз тилларида мулоқот жараёнидаги мурожаат шаклларининг қўлланиш даражаси, урф-одат, маданият, миллий-меъёрий мезонлар асосида исботланганлиги халқ оғзаки ижоди намуналарини тадқиқ этишда, бадиий асарлар асосида ўзбек ва инглиз тилларида қўлланиладиган хушмуомалаликнинг турли хил формалари, ижтимоий-маданий ва коммуникатив стратегик хусусиятлари ва уларнинг социолингвистик жиҳатдан қўлланилиши, нутқий этикетнинг норматив ҳатти-ҳаракатларда вербал ва новербал ҳолати намоён бўлиши қиёсий таҳлиллар асосида изоҳланганлиги халқ оғзаки жанрларидан достон, матал, мақол, эртак, қўшиқ кабиларда ишлатиладиган фразеологик бирликларнинг маъносини изоҳлашда Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси ҚҚБ Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтида 2017-2020 йилларда бажарилган ФА-Ф-1-005 “Қорақалпоқ фолъклоршунослиги ва адабиётшунослигини тадқиқ этиш” мавзусидаги фундаментал лойиҳаларда фойдаланилди (ЎзРФА ҚҚБ Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институти 2021 йил 15 октябрдаги 17.01.282-сон маълумотномаси). Тадқиқот натижаларини амалий қўллаш фундаментал лойиҳа доирасида тайёрланган илмий мақолалар, монографияларнинг ҳамда фольклор асарларнинг тил хусусиятларини ўрганишга оид олиб борилган тадқиқотлар илмий савиясини оширишга хизмат қилган;
    нутқий этикетнинг норматив хатти-ҳаракатларда вербал ва новербал ҳолати намоён бўлиши қиёслаш асосида далилланганлиги юзасидан таклифлардан Европа иттифоқи томонидан Эрасмус+ дастурининг 2018-2020 йилларга мўлжалланган 561624-ЕРР-1-2015-UKЕРРКА2-СВНЕ-SP-ERASMUS+CBHE IMEP: “Ўзбекистон олий таълим тизими жараёнларини модернизациялаш ва халқаролаштириш” номли инновацион тадқиқотлар лойиҳаси доирасида фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллар институти 2021 йил 12 ноябрдаги 2878/30.02.01-сон маълумотномаси). Натижада чоғиштирилаётган тиллар кесимида нутқий этикетларнинг мулоқотда қўлланилиши, коммуникатив стратегик хусусиятлари, миллий-меъёрий мезонлар асосида таълим тизими жараёнини мустаҳкамлашда, лойиҳа тренинглари учун мўлжалланган мақсадли услубий қўлланмалар ва дарс ишланмаларини шакллантиришда назарий асос бўлган;
    инглиз ва ўзбек тилларида сўзлашувчи халқларнинг мулоқот жараёнидаги нутқий этикетдан фойдаланиши вербал ва новербал воситалар  лингвомаданий хусусиятларга эгалиги далилланган хусусидаги натижалардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг “O’zbekiston” телерадиоканали ДМ “Маданий-маърифий ва бадиий эшиттиришлар” муҳарририятининг “Таълим ва тараққиёт”, “Ўзбекистон ёшлари”, “Адабий жараён” номли дастурлари сценарийсида (2021 йил август-октябр ойлари) фойдаланилган (ЎзМТРК 2021 йил 29 октябрдаги 04-25-1690-сон маълумотномаси). Натижада ОАВ тизимида диссертация ишида аниқлаб берилган нутқий этикет бирликларининг лингвомаданий хусусиятлари, ўзбек миллий маданиятида этикет бирликларининг юзага келиши, ўзбек ва инглиз тилларида сўзлашувчи халқларнинг мулоқот жараёнидаги ёш ҳамда гендер билан алоқадор вазиятлар шу билан бир қаторда мулоқотда хушмуомалаликдан мақсадли фойдаланиш, маданиятлараро мулоқотда уларнинг лингвомаданий тамойилларининг аҳамиятидан фойдаланган ҳолда эшиттиришлар тайёрлаш ва эфирга узатиш муҳим аҳамиятга эга бўлиб, уларга амал қилиш эшиттиришларнинг сифати, мазмуни ва самарадорлигини оширишга хизмат қилган.