Sayt test rejimida ishlamoqda

Тажибаева Латофат Фарходовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон


I. Умумий маълумотлар.
“Янги ўзбек шеърияти генизиси ва тараққиёт тамойиллари”, 10.00.02 – Ўзбек адабиёти (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.4 .PhD/Fil1044.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қорақалпоқ давлат университети.
Илмий раҳбар: Жабборов Нурбой Абдулхакимович, филология фанлари доктори, профессор.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Урганч давлат университети, PhD.03/30.12.2019.Fil.55.02. 
Расмий оппонентлар: Ғайипов Дилшод Қадамбоевич, филология фанлари  доктори (DSc), доцент; Якубов Исламжон Ахмеджанович, филология фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Нукус давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади янги ўзбек шеърияти генезисини аниқлаш ва тараққиёт тамойилларини илмий-назарий асослашдан иборат. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
янги ўзбек шеъриятига халқ оғзаки ижоди анъаналари поэтик синтези эволюцияси халқона оҳангларнинг адабиётга кўчиши, фольклорга хос поэтик шаклнинг ёзма адабиётга мослашуви, оҳанг ва шакл янгиланиши таъсирида адабиётга бармоқ вазнининг қайтиши ҳамда бадииятнинг оғзаки ижодиёт воситалари билан бойиши тарзида кечгани исботланган;
янги ўзбек шеърияти генезиси мумтоз адабиётга ва жаҳон адабий-эстетик тажрибасига таяниши вазн ва шакл янгиланиши, анъанавий образларга янги мазмун ва ғоялар юкланиши, поэтик жанрлар ижтимоий масалалар ифодасига йўналтирилиши, тил ва услубнинг халқ руҳиятига яқинлашуви, дунё адабиёти билан синтезлашув сингари тадрижий такомил босқичларини ўтагани асосланган; 
янги ўзбек шеъриятида поэтик мазмун янгиланиши икки адабий-эстетик омил: тафаккур янгиланишига сабаб бўлувчи реалликлар ва ижтимоий-сиёсий муҳит таъсири билан боғлиқ экани, поэтик шакл янгиланиши эса арузнинг ижтимоий ҳаёт масалаларини акс эттиришга мослаштирилиши, бармоқ вазнига ўтилиши ҳамда шаклнинг янги имкониятлари натижасида сарбаст, сочма ва эркин шеърнинг юзага келиши ҳамда назмий асарлар график шаклланиши хусусиятларида намоён бўлиши далилланган;  
янги ўзбек шеъриятида образ янгиланиши тамойили мумтоз поэтик анъана транформациясида маърифатпаварликнинг таъсири ҳамда ижтимоий-сиёсий воқелик фонида янги образлар яратилиши билан хосланиши аниқланиб, жамият ва шахс тафаккури эврилишида ҳажвий образларнинг бадиий вазифаси очиб берилган.
IV. Тадқиқот натижалаpининг жоpий қилиниши. Янги ўзбек шеърияти генезиси, тараққиёт тамойиллари тадқиқи бўйича олинган натижалар асосида:
янги ўзбек шеъриятининг шаклланишида халқ оғзаки ижоди, ўзбек мумтоз ва жаҳон адабиётининг тутган ўрни, поэтик мазмун ва шакл, бадиий образ ва рамзлар янгиланиши тамойилларига оид  илмий-назарий хулосалардан ОТ-FI-030 рақамли “Ўзбек адабиёти тарихи” кўп жилдлик монографияни (7-жилд) чоп этиш” (2017-2020) мавзусидаги фундаментал лойиҳанинг назарий қисмида фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг  2022 йил 07 июлдаги 04/1-2275-сон маълумотномаси). Натижада янги ўзбек шеъриятининг генезиси, поэтик тадрижи ва такомилининг адабий-эстетик тамойиллари  масалаларига доир фикрлар адабиётшуносликни концептуал фикрлар билан бойитган;
янги ўзбек шеърияти тараққийсида ўзбек мумтоз адабиёти поэтик анъаналарининг ўрни билан боғлиқ таҳлилий маълумотлар, поэтик тафаккур янгиланишида мумтоз шоирлар қарашлари бадиий-эстетик асос вазифасини бажарганига доир илмий-назарий хулосалардан “PZ-20170926459 рақамли “Навоийшунослик тарихи” (XX-XXI асрлар)” (2018-2020) мавзусидаги амалий лойиҳада фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2022 йил 7 июлдаги 04/1-2274-сон маълумотномаси). Натижада янги ўзбек шеърияти такомилида мумтоз шоирлар ижодининг таъсири, жумладан, поэтик мазмун ва шакл, образ ва рамзлар янгиланиши тамойилларига доир фикрлар адабиётшуносликка янги назарий хулосаларни олиб кириш имконини берган;
янги ўзбек шеърияти шаклланишида халқ оғзаки ижоди, ўзбек ва жаҳон адабиёти тажрибалари бадиий-эстетик асос вазифасини ўтагани, жадид шеъриятида поэтик шакл ва мазмун, образ ва рамзлар янгиланиши тамойилларига доир илмий-тарихий маълумотлардан Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон тарихи” телеканали ижодкорлари “Ўзбекистон тарихи” телеканалида эфирга узатилган “Мавзу”, “Тарихий савол”, “Жавоҳир”, ва “Тақдимот” кўрсатувлари сценарийсини ёзишда тадқиқотда акс этган илмий-назарий қарашлардан фойдаланилган (Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси 2022 йил 07 июлдаги 06/28-1095-сон маълумотномаси). Натижада миллий уйғониш ва жадид адабиёти ҳамда унинг Ватан ва миллат ҳаётида тутган ўрни, миллий адабиётимизнинг ХХ аср бошларидаги янгиланиши масалаларини амалий ёритиш имконияти яратилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish