Соатова Нодира Исомитдиновнанинг 
фан доктори (DSс) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “ХХ аср ўзбек адабиёти тараққиётида Шуҳрат ижодининг ўрни”,  10.00.02 – Ўзбек адабиёти (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.3.DSс/Fil455. 
Илмий раҳбар: Каримов Наим Фотиҳович, ЎзР ФА академиги, филология фанлари доктори, профессор,  Ўзбекистон Республикаси фан арбоби.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Жиззах давлат педагогика университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат университети, DSс.03/04.06.2021.Fil.72.09.
Расмий оппонентлар: Қувватова Дилрабо Ҳабибовна, филология фанлари доктори (DSс), профессор; Каримов Баҳодир Нурметович, филология фанлари доктори (DSс), профессор; Носиров Азмиддин Нормаматович, филология фанлари доктори (DSс), доцент
Етакчи ташкилот: Урганч давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади ХХ аср ўзбек адабиёти тараққиётида Шуҳрат ижодининг ўрни, назм ва насрдаги ижодий изланишларини анъана, ворисийлик ва новаторлик, адабий таъсир ҳамда бадиий маҳорат нуқтаи назаридан текширишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Шуҳрат шеъриятида психологик, жонлантиришли параллелизмни қўллаш маҳорати, халқ шеърияти анъаналарига эргашиш ва ўзига хослик масаласи, унинг халқ руҳи, қалби, орзу-интилишларини, дунёқарашини акс эттиришга хизмат қилиши, болалар учун ёзилган шеърларининг фольклор билан муштарак жиҳатлари, шунингдек фалсафий мушоҳадакорлик,  поэтик тасвир ва лирик қаҳрамон тасвирида бадиий тасвир воситаларидан унумли фойдаланиши очиб берилган;
шоир лирикаси ва ҳажвий шеъриятга хос муҳим хусусиятлар, хусусан ундаги самимият, мушоҳадорлик, ҳиссий жўшқинлик, лирик қаҳрамон кўнгил туйғулари, қалб изтиробларининг теран бадиий инкишоф этилганлиги, фалсафийлик кабилар аниқланган; 
Шуҳрат ижодининг жанрий хилма-хиллиги, баллада, достон ва драмаларига хос поэтик тафаккур, халқона пафос каби хусусиятлар, қаҳрамонларнинг руҳий-маънавий оламини тасвирлашда монолог, диалог сингари нутқ воситаларини қўллашдан фойдаланишда ёзувчи маҳорати очиб берилган;
Шуҳрат насрида конфликт ва сюжет поэтикаси, бадиий психологизм, қаҳрамонларнинг руҳиятида рўй берадиган ўзгаришларнинг омиллари, воқеаларнинг драматик ривожини таъминлаган мактуб, қолиплаш усули кабилар  аниқланган;                                                                                                                                                                                                                                                           
Шуҳрат романларида автобиографизм, бадиий ғоя ва тасвир ҳаққонийлиги, сюжет ва образ яратиш маҳорати, фольклоризм  ва адабий таъсир, тарихий ҳақиқатнинг бадиий талқини каби ижодкор лабораториясига хос хусусиятлар  очиб берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. ХХ аср ўзбек адабиёти тараққиётида Шуҳрат ижодининг ўрни мавзусида олиб борилган илмий тадқиқот натижалари асосида:
Шуҳрат шеъриятида психологик, жонлантиришли параллелизмни қўллаш маҳорати, халқ шеърияти анъаналарига эргашиш ва ўзига хослик масаласи, унинг халқ руҳи, қалби, орзу-интилишларини, дунёқарашини акс эттиришга хизмат қилиши, болалар учун ёзилган шеърларининг фольклор билан муштарак жиҳатлари, шунингдек фалсафий мушоҳадакорлик каби масалаларни ёритишга доир назарий хулосалардан Андижон давлат университети ОТ-А1-46 “Адабиётшуносликнинг назарий курслари бўйича ўқув адабиётларининг янги авлодини яратиш” мавзусидаги амалий лойиҳани бажаришда фойдаланилган (ЎзР Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2022 йил 22 октябрдаги 39-04-3719-сон маълумотномаси). Натижада мазкур лойиҳанинг ижодкор назм ва романларидаги бадиийлик ва образ талқини, поэтик хусусиятлар ҳақида муайян хулосаларнинг берилишига  назарий манба сифатида асос бўлган;
шоир лирикаси ва ҳажвий шеъриятга хос муҳим хусусиятлар, ундаги самимият, мушоҳадорлик, ҳиссий жўшқинлик, лирик қаҳрамон кўнгил туйғулари, қалб изтиробларининг теран бадиий инкишоф этилганлиги, фалсафийлик таҳлилига доир илмий-назарий хулосалардан ЎзР ФА Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтида 2012-2016 йилларда бажарилган Ф1-ФА-0-43429, ФА-Ф1, ГОО2 “Қорақалпоқ фольклори ва адабиёти жанрларининг назарий масалаларини тадқиқ этиш” мавзусидаги фундаментал тадқиқот лойиҳаси ва 2017-2020 йилларда амалга оширилган ФА-Ф1-ОО5 “Қорақалпоқ фольклоршунослиги ва адабиётшунослиги тарихини тадқиқ этиш” мавзусидаги фундаментал илмий лойиҳани бажаришда фойдаланилган (ЎзР ФА Қорақалпоғистон бўлими 2022 йил 31 ноябрдаги 42/1-сон маълумотномаси). Натижада фольклоризм ва мумтоз адабиётимиз намуналарида эришилган бадиий тажриба, анъаналар Шуҳрат ижодида бадиий ғоя ва тасвир ҳаққонийлиги, воқеликни “юргизиш” манераси учун омил бўлиб, ижодкор  маҳорати, бадиий услуби ва тилининг шаклланишига таъсир кўрсатгани аниқланишига эришилган;
Шуҳрат ижодининг жанрий хилма-хиллиги, баллада, достон ва драмаларига хос поэтик тафаккур, халқона пафос каби хусусиятлар, қаҳрамонларнинг руҳий-маънавий оламини тасвирлашда монолог, диалог сингари нутқ воситаларини қўллаш  ва халқона пафосдан фойдаланишда ёзувчи маҳорати масаласини ўрганиш таҳлилларидан Абдулла Қаҳҳор музейи Ф-1-ФҚ-055213 “Абдулла Қаҳҳор дастхат-қўлёзмалари асосида асарларининг илмий-қиёсий матнларини тайёрлаш ва нашрга ҳозирлаш” фундаментал илмий лойиҳасини бажаришда фойдаланилган  (ЎзР Туризм ва маданий мерос Вазирлиги ҳузуридаги маданий мерос агентлиги А.Қаҳҳор уй-музейи 2022 йил 25 октябрдаги 01-02-70-сон маълумотномаси) Натижада лойиҳадаги етакчи типологик ҳодисанинг моҳиятини илмий аниқлашда асосий тамойил вазифасини  бойитилишига хизмат қилган.                  
Шуҳрат насрида конфликт ва сюжет поэтикаси, бадиий психологизм, қаҳрамонларнинг руҳиятида рўй берадиган ўзгаришларнинг омиллари, воқеаларнинг драматик ривожини таъминлаган мактуб, қолиплаш усули каби масалаларни ўрганиш таҳлилларидан Абдулла Қаҳҳор музейи A-1-059 “Абдулла Қаҳҳор Истиқлол адабий кўзгусида” мавзусидаги амалий лойиҳасида фойдаланилган (ЎзР Туризм ва маданий мерос Вазирлиги ҳузуридаги маданий мерос агентлиги А.Қаҳҳор уй-музейи 2022 йил 25 октябрдаги 01-02-69-сон маълумотномаси). Натижада экспозициялар мазмунини бойитишда ҳамда экскурсия жараёнларида кенг ва самарали фойдаланиш учун аввал нашр этилмаган илмий маълумотлар муомалага киритилган ва экскурция маълумотлари бойитилишга хизмат қилган.                                                                                                                                                                                                                                                                                               
Шуҳрат романларида автобиографизм, бадиий ғоя ва тасвир ҳаққонийлиги, сюжет ва образ яратиш маҳорати, фольклоризм  ва адабий таъсир, тарихий ҳақиқатнинг бадиий талқини каби ижодкор лабораториясига хос хусусиятлар, бадиий маҳоратига оид хулосалардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг Жиззах вилояти телерадиокомпанияси “Адабиёт дарси” (2021 йил 15 декабрь), “Адабий муҳит” (2022 йил 6 май) кўрсатувларида фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг Жиззах вилояти телерадиокомпаниясининг 2022 йил 28 октябрдаги  10-12/766  ва 10-12/767-сон маълумотномаси). Натижада тингловчиларга Шуҳрат адабий мероси билан мавзу доирасида чуқурроқ мулоҳаза юритиш учун замин яратилган.