Менлимуратова Эльмира Азатовнанинг
фалсафа доктори (PhD) ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар. 
Диссертация мавзуси, ихтиссослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Инглиз тилини ўрганиш жараёнида талабаларда маданиятлараро мулоқот компетенциясини такомиллаштиришнинг педагогик асослари”, 13.00.01-Педагогика назарияси ва педагогик таълимотлар тарихи (педагогика фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.2.PhD/Ped2478.
Илмий тадқиқот иши бажарилган муассаса номи: Бердақ номидаги Қорақалпоқ давлат университети. 
Илмий раҳбар: Алеуов Усербай, педагогика фанлари доктори, профессор.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Чирчиқ давлат педагогика университети, DSc.03/30.04.2021.Ped.82.01. 
Расмий оппонентлар: Джумабаева Жамила Шариповна, филология фанлари доктори, профессор; Жуманазаров Умид Умирзоқович, педагогика фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Урганч давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади инглиз тилини ўрганиш жараёнида талабаларда маданиятлараро мулоқот компетенциясини такомиллаштириш бўйича таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Талабаларда маданиятлараро мулоқот компетенциясини такомиллаштиришнинг педагогик мазмуни «тил ва маданият», «маданиятлараро муносабат», «маданий мулоқот» тушунчалари, уларни инглиз тилини ўқитиш жараёнида такомиллаштириш, бошқа маданиятга мансуб кишилар билан бўлган мулоқотда талабаларда ўзаро бир-бирини англаш, иззат-ҳурмат, бағрикенглик, сабр-тоқат, маданий муносабат каби инсоний фазилатлари аниқлаштирилган;
инглиз тилини ўқитиш жараёнида тили ўрганилаётган мамлакат маданияти билан бошқа маданиятлар ўртасидаги ўхшашлик ва фарқларни аниқлаш орқали рухий зиддиятли вазиятларга йўл қўймаслик, мулоқотда бошқа маданият вакиллари билан бўлган мулоқот муносабатида тил материалларини мақсадга мувофиқ танлаш орқали талабаларда маданиятлараро муносабатлар такомиллаштирилган;
минтақавий географик материаллар, ҳар хил маданият вакилларига муносабатни ифода этувчи топшириқлар, машқлар, диалогик муносабат ва мулоқот хатти-ҳаракатларини англатувчи психологик ҳолатларни маданиятлараро муносабатларга-мулоқот маданиятига мувофиқлаштириш орқали талабаларда маданиятлараро мулоқот компетенцияси такомиллаштирилган;
шахслараро мулоқотда одоблиликка, хушфеълликка асосланган маданиятлараро муносабатнинг намоён бўлиши, тили ўрганилаётган мамлакат маданияти элементларининг коммуникантлар томонидан яхши ўзлаштирилганлиги, қулай маданий муҳит андозасида талабаларда маданиятлараро муносабатни такомиллаштиришнинг этнопедагогик шартларининг самарадорлик даражаси аниқланган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз тилини ўрганиш жараёнида маданиятлараро мулоқот компетенциясини такомиллаштириш бўйича ишлаб чиқилган назарий ва амалий таклифлар асосида:
инглиз тилини ўқитиш жараёнида талабаларда маданиятлараро мулоқот компетенциясини такомиллаштиришда тили ўрганилаётган мамлакат маданияти билан бошқа маданиятлар орасидаги ўхшашлик ва фарқларни аниқлаш, рухий зиддиятли вазиятларга йўл қўймаслик мақсадида мулоқотда бошқа маданият вакиллари билан бўлган мулоқот муносабатида тил материалларини мақсадга мувофиқ танлаш орқали талабаларда маданиятлараро муносабатларни шакллантириш ва такомиллаштириш, шахслар аро мулоқотда одоблиликка, хушфеъликка асосланган маданиятлараро муносабатнинг намоён бўлиши, тили ўрганилаётган мамлакат маданияти элементларининг коммуникантлар томонидан яхши ўзлаштиришга оид таклифлар асосида “Up to English Part II” ўқув қўлланмасини ишлаб чиқилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2021 йил 1 мартдаги 110-сон маълумотномаси). Натижада маданиятлараро ва миллатлараро муносабатларни ўсиб келаётган авлод тафаккурида шакллантириш ҳамда зарур педагогик ўзгаришлар асосида такомиллаштиришга хизмат қилган;
«тил ва маданият» ва «маданиятлараро муносабат», «маданий мулоқот» тушунчаларини инглиз тилини ўқитиш жараёнида такомиллаштириш ва шу орқали маданиятлараро муносабатларда, бошқа маданиятларга мансуб кишилар билан бўлган мулоқотда талабаларда ўзаро бир-бирини англаш, иззат-ҳурмат, бағрикенглик, сабр-тоқат, маданий муносабат каби инсоний фазилатларни такомиллаштиришнинг педагогик ва психологик жиҳатларини аниқлаштиришга оид таклифлардан Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш мухандислари институтининг 2021-2022 йилларда Англиянинг Дарем, Оксфорд ва Кент университетлари билан ҳамкорликда амалга оширилган “Марказий Евроосиёнинг маҳаллий жамоаларида мослашувчан бошқарув ва барқарорликни таъминлаш: ўтмишнинг бир қисмидан ўзаро боғланган келажакгача” илмий лойиҳаси доирасида белгиланган вазифаларни бажаришда фойдаланилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университетининг 2022 йил 13 апрельдаги 02-07-1029/04-сон маълумотномаси). Натижада тили ўрганилаётган мамлакат маданияти элементларининг яхши ўзлаштирилган, қулай маданий муҳит андозасида маданиятлараро муносабатни такомиллаштиришнинг методик таъминоти ишлаб чиқилган ва маданиятлараро муносабатларнинг мазмун моҳияти, тилни ўқитишнинг мақсадларига оид кўникмалари такомиллаштирилган.
минтақавий географик материаллар, ҳар хил маданият вакилларига муносабатни ифода этувчи топшириқлар, машқлар, диалогик муносабат ва мулоқот хатти-ҳаракатларини англатувчи психологик ҳолатларни маданиятлараро муносабатларга ва мулоқот маданиятига мувофиқлаштириш орқали талабаларда маданиятлараро мулоқот компетенциясини такомиллаштиришнинг мазмуни ва шакллари, «тил ва маданият», «маданиятлараро муносабат», «маданий мулоқот» тушунчаларини инглиз тилини ўқитиш жараёнида такомиллаштиришга оид таклифлардан Қорақалпоғистон Республикаси Маданият вазирлигига қарашли маданият уйларида маданиятлараро мулоқот компетенциясини такомиллаштиришда тажриба-синовлар ташкил қилиш ва олиб боришда фойдаланилган (Қорақалпоғистон Республикаси Маданият вазирлигининг 2021 йил 18 октябрдаги 3-01/1592-сон маълумотномаси). Натижада маданият соҳаларининг ижодий жамоаларида маданиятлараро ва миллатлараро муносабатларни тарғибот-ташвиқот қилиш ишларини ривожлантириш имконияти кенгайтирилган.