Мамбетназаров Бахыт Бисенбаевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри: “Қишлоқ хўжалиги тадбиркорлигининг хусусиятлари ва ривожлантириш истиқболлари” (Қорақалпоғистон Республикаси деҳқон хўжаликлари мисолида), 08.00.04 – Қишлоқ хўжалиги иқтисодиёти (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.3.PhD/Iqt1090.
Илмий раҳбар: Маматкулов Абдурашид Вахидович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қорақалпоғистон қишлоқ хўжалиги ва агротехнологиялар институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақам: Қорақалпоқ давлат университети, PhD.03/30.01.2020.I.20.06.
Расмий оппонентлар: Салаев Санъатбек Комилович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Калимбетов Халықназар Курбанбаевич иқтисодиёт фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади қишлоқ хўжалиги тадбиркорлиги соҳасида деҳқон хўжаликларни ривожлантириш бўйича таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
деҳқон хўжаликларида етиштирилган қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини қайта ишловчи ва узоқ муддат сақловчи техника ва технологияларни етказиб берувчи давлат инфратузилма ташкилоти фаолиятини жорий этиш орқали қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари етиштириш ва ресурслар билан таъминлашни такомиллаштириш таклифи асосланган; 
деҳқон хўжаликларида қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини ишлаб чиқариш (Iich), қайта ишлаш (Iqi) ва товарлилик (It) даражасини “трансформациялашув индекс”лари (IT) ёрдамида баҳолаган ҳолда якка тартибдаги тадбиркор (ITЯТТ=0,65), оилавий тадбиркорлик (ITОТ=0,70), оилавий корхона (ITОК=0,75), деҳқон (ITДХ=0,80) ва фермер (ITФХ=0,85) хўжаликлари кўринишидаги ташкилий-ҳуқуқий шаклларга ўтказиш таклифи ишлаб чиқилган;
туман миқёсидаги қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини қайта ишловчи корхоналар томонидан аҳоли билан деҳқончилик ҳамда чорвачилик маҳсулотларини етиштириб бериш учун ҳар бир навбатдаги йил учун олдиндан етиштириб бериладиган маҳсулотлар ҳажми, муддати, нархи, ташиш шартлари, ишлаб чиқариш учун талаб этиладиган ресурслар ҳамда бўнак бериш масалалари аниқ белгиланган фьючерс шартномаларини тузиш орқали деҳқон хўжаликларини рағбатлантириш асосланган;
Ⱪорақалпоғистон Республикаси деҳқон хўжаликларининг трансформациялашув жараёнлари ҳисобига қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари ҳажмининг 2026 йилга қадар прогноз кўрсаткичлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижалаpининг жорий қилиниши. Қишлоқ хўжалиги тадбиркорлиги соҳасида деҳқон хўжаликларни ривожлантириш бўйича ишлаб чиқилган илмий-услубий ҳамда амалий йўналишдаги таклиф ва тавсиялар асосида:
деҳқон хўжаликларида етиштирилган қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини қайта ишловчи ва узоқ муддат сақловчи техника ва технологияларни етказиб берувчи давлат инфратузилма ташкилоти фаолиятини жорий этиш орқали қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари етиштириш ва ресурслар билан таъминлашни такомиллаштириш таклифи Қорақалпоғистон Қишлоқ хўжалиги вазирлиги томонидан “Қишлоқ хўжалиги тадбиркорлиги соҳасида деҳқон хўжаликларни ривожлантириш дастури”ни ишлаб чиқишда фойдаланилган (Қорақалпоғистон қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2022 йил 18 ноябрдаги 03/015-3837-сон маълумотномаси). Мазкур таклифларни амалиётга жорий этиш натижасида деҳқон хўжаликларга минерал ва органик ўғитлар, кимёвий ва биологик воситалар ҳамда чорвачиликда зооветеринария дори-дармонини етказиб бериш ҳажми кўпайиб, реализация жараёнини такомиллаштириш билан боғлиқ транзакция харажатининг камайиши ҳисобига деҳқон хўжаликларнинг тадбиркорлик фаолиятида ривожланиш кузатилган;
деҳқон хўжаликларида қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини ишлаб чиқариш (Iich), қайта ишлаш (Iqi) ва товарлилик (It) даражасини “трансформациялашув индекс”лари (IT) ёрдамида баҳолаган ҳолда якка тартибдаги тадбиркор (ITЯТТ=0,65), оилавий тадбиркорлик (ITОТ=0,70), оилавий корхона (ITОК=0,75), деҳқон (ITДХ=0,80) ва фермер (ITФХ=0,85) хўжаликлари кўринишидаги ташкилий-ҳуқуқий шаклларга ўтказиш таклифи Қорақалпоғистон Қишлоқ хўжалиги вазирлиги томонидан “Қишлоқ хўжалиги тадбиркорлиги соҳасида деҳқон хўжаликларни ривожлантириш дастури”ни ишлаб чиқишда фойдаланилган (Қорақалпоғистон қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2022 йил 18 ноябрдаги 03/015-3837-сон маълумотномаси). Мазкур таклифларни амалиётга жорий этиш натижасида деҳқон хўжаликларининг қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини ишлаб чиқариш, қайта ишлаш ва товарлилик даражасидан келиб чиққан ҳолда турли кўринишидаги ташкилий-ҳуқуқий шаклларга трансформациялаш жараёнларини тартибга солиш имкони яратилган;
туман миқёсидаги қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини қайта ишловчи корхоналар томонидан аҳоли билан деҳқончилик ҳамда чорвачилик маҳсулотларини етиштириб бериш учун ҳар бир навбатдаги йил учун олдиндан етиштириб бериладиган маҳсулотлар ҳажми, муддати, нархи, ташиш шартлари, ишлаб чиқариш учун талаб этиладиган ресурслар ҳамда бўнак бериш масалалари аниқ белгиланган фьючерс шартномаларини тузиш орқали деҳқон хўжаликларини рағбатлантириш таклифи Қорақалпоғистон Қишлоқ хўжалиги вазирлиги томонидан “Қишлоқ хўжалиги тадбиркорлиги соҳасида деҳқон хўжаликларни ривожлантириш дастури”ни ишлаб чиқишда фойдаланилган (Қорақалпоғистон қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2022 йил 18 ноябрдаги 03/015-3837-сон маълумотномаси). Мазкур таклифларни амалиётга жорий этиш натижасида қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари сотилишининг кафолатланиши натижасида молиявий шароитни яхшилаш ва инновацион технологиялардан фойдаланиб маҳсулот ишлаб чиқариш ҳажмини 2-3 баробар ошириш, етиштирилган маҳсулотларни сақлаш, сотиш жараёнида хизмат кўрсатиш тизимини яхшилаш имкони яратилган;
Ⱪорақалпоғистон Республикаси деҳқон хўжаликларининг трансформациялашув жараёнлари ҳисобига қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари ҳажмининг 2026 йилга қадар прогноз кўрсаткичларидан Қорақалпоғистон Қишлоқ хўжалиги вазирлиги томонидан “Қишлоқ хўжалиги тадбиркорлиги соҳасида деҳқон хўжаликларни ривожлантириш дастури”ни ишлаб чиқишда фойдаланилган (Қорақалпоғистон қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2022 йил 18 ноябрдаги 03/015-3837-сон маълумотномаси). Мазкур таклифларни амалиётга жорий этиш натижасида республиканинг қишлоқ жойларида деҳқон хўжаликлари асосдаги тадбиркорлик субъектларини ривожлантиришга доир чора-тадбирларни ишлаб чиқишда ўзаро мувофиқлик ва изчилликни таъминлаш имкони яратилган.