Разикова Дилноза Кадировнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Артериал гипертензия билан асоратланган коронавирус инфекцияли беморларда оғиз бўшлиғи шиллиқ қавати ҳолатини баҳолаш ва уни даволаш тактикаси», 14.00.21 – Стоматология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.3.PhD/Tib2138.
Илмий раҳбар: Хабибова Назира Насуллоевна, тиббиёт фанлари доктори (DSc).
Диссертация бажарилган муассаса номи, ИК рақами: Абу Али ибн Сино номидаги Бухоро давлат тиббиёт институти, DSc.04/30.04.2022.Tib.93.01.
Расмий оппонентлар: Шукурова Умида Абдурасуловна, тиббиёт фанлари доктори; Махкамов Моҳир Эргашович, тиббиёт фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Абуали ибни Сино номидаги Тожикистон давлат тиббиёт университети (Тожикистон Республикаси)
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: артериал гипертензия негизида кечаётган COVID-19 билан касалланган беморларда оғиз бўшлиғи шиллиқ қаватининг ҳолатини ўрганиш ва даволаш тактикасини ишлаб чиқишдан иборат бўлган.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
артериал гипертензиянинг I ва II босқичлари негизида COVID-19 билан касалланган беморларда стоматологик касалликлар, жумладан, оғиз бўшлиғи шиллиқ қавати ва пародонт касалликларининг учраш частотаси ва оғирлик даражаси ишонарли равишда юқорилиги аниқланган;
артериал гипертензиянинг I ва II босқичлари негизида COVID-19 билан асоратланган беморларда оғиз бўшлиғи иммунологик мувозанатининг яллиғланишга қарши йўналишда силжиши ва яллиғланиш жараёнининг ривожланиш даражасига цитокин воситачилигидаги механизмларнинг роли асосланган;
артериал гипертензиянинг иккала босқичдаги негизида COVID-19 билан касалланган беморларда эндотелиал дисфункция ва ренин-ангиотензин-алдостерон тизими фаолиятида кузатилган ўзгариш даражалари патологик жараёнлар клиник белгиларига мувофиқлиги аниқланган;
артериал гипертензия негизида COVID-19 билан касалланган беморлар оғиз бўшлиғи маҳаллий иммунитетини коррекция қилиш, оғиз бўшлиғи шиллиқ қавати патологияларини камайтиришга йўналтирилган даво-профилактика чоралари клиник, иммунологик, биокимёвий тадқиқот натижалари билан асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Артериал гипертензия билан асоратланган коронавирус инфекцияли беморларда оғиз бўшлиғи шиллиқ қавати ҳолатини баҳолаш ва уни даволаш тактикаси бўйича илмий тадқиқотлар натижалари асосида:
артериал гипертензиянинг I ва II босқичлари негизида COVID-19 билан касалланган беморларда оғиз бўшлиғи шиллиқ қавати касалликларини аниқлаш бўйича олиб борилган тадқиқотнинг илмий натижалари асосида ишлаб чиқилган «COVID-19 билан касалланган беморларда оғиз бўшлиғи шиллиқ қавати касалликларини ташхислаш ва даволаш усуллари» номли услубий тавсиянома тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 11 мартдаги 8н-р/256-сон маълумотномаси). Ушбу услубий тавсиянома артериал гипертензия билан асоратланган коронавирус инфекцияси билан оғриган беморларда оғиз бўшлиғи шиллиқ қавати касалликларини ўрганиш ва комплекс даволаш усулларини асослаш имконини берган;
артериал гипертензия билан асоратланган коронавирус инфекцияли беморларда оғиз бўшлиғи шиллиқ қавати ҳолатини баҳолаш ва уни даволаш тактикаси бўйича олинган илмий натижалар амалий соғлиқни сақлашга, хусусан, Бухоро вилояти Вобкент ҳамда Ромитан туман стоматология поликлиникаларида соғлиқни сақлаш амалиётига татбиқ этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 15 февралдаги 8н-д/51-сон маълумотномаси). Натижада шу ҳудудлардаги аҳоли орасида оғиз бўшлиғи шиллиқ қавати касалликларини даволашда ижобий натижалар олиш имкони яратилган.