Sayt test rejimida ishlamoqda

Далимова Нилуфар Мелибаевнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Турли авлод вакиллари ҳаётий қадриятларининг ижтимоий-психологик детерминантлари», 19.00.05 – Ижтимоий психология. Этнопсихология (психология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.1.DSc/P56.
Илмий маслаҳатчи: Карамян Мариэтта Хачатуровна, психология фанлари доктори, доцент. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон миллий университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: “Маҳалла ва оила” илмий-тадқиқот институти, PhD.21/30.10.2020.Ped/S.127.01. 
Расмий оппонентлар: Қодиров Камолиддин Ботирович, психология фанлари доктори, профессор; Қаҳҳарова Матлюба Манафовна, фалсафа фанлари доктори, профессор; Баратова Дилафрўз Шарифовна, психология фанлари доктори, доцент. 
Етакчи ташкилот: Жиззах давлат педагогика университети. 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади турли авлод вакиллари ҳаётий қадриятларининг ижтимоий-психологик детерминантларини назарий-методологик ва эмпирик асослаш ҳамда уни шакллантириш юзасидан тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
турли авлод вакилларининг қадриятлар тизими шаклланганлигига кўра норматив идеаллар, индивидуал устуворлик, конформлилик, гедонизм, стимуляция, универсаллик ва менталлик  хусусиятлари авлодларнинг дифференциацияси билан боғлиқ равишда ривожланиши аниқланиб, улар орасидаги ишонч даражасидаги фарқлар исботланган;
беби-бумер, Х, Y, Z авлод вакилларининг ҳаёт мазмунини йўналганлиги, «Локус назорат-мен», «Локус назорат-ҳаёт», ҳаётий турғунлик ва экзистенция кўрсаткичлари ижтимоий-психологик омиллар контекстида интегратив намоён бўлишига асосланиб, қадриятлар тизимининг норматив идеаллар ва индивидуал устуворлик компонентларида дифференциал фарқларнинг мавжудлиги далилланган;
турли авлод вакилларининг қадриятларида мустақиллик, меҳрибонлик, конформлиликнинг ўзига хос интегратив намоён бўлиши туфайли ҳаёт мазмунини йўналганлиги, ҳаётий турғунлик ва экзистенция кўрсаткичлари норматив идеаллар, индивидуал устуворлик, менталлик ва қўрқувларнинг ижтимоий-психологик детерминантлари эканлиги исботланган;
оилавий қадриятларнинг оила характеристикаси, ижтимоий-демографик хусусиятларга мувофиқлигига кўра, «оила тарихини билиш», «оила чегараларининг ўтказувчанлиги», «қариндошларнинг жипслиги» кўрсаткичларини жинс ва ҳудудий тафовутларга боғлиқ равишда ифодаланиши далилланган; 
турли авлод вакилларининг ҳаётий қадриятларини дифференциал ифодаланишига кўра назарий-методологик таҳлил ҳамда эмпирик тадқиқот натижаларига асосланиб, авлодларнинг эмоционал, менталлик, коммуникатив функцияларини ўзаро интегратив ривожланишини ёритиб берадиган «Авлодлар диалоги» ҳамда «Таълим ва маҳалла тизимларида қадриятларни шакллантириш» ижтимоий-психологик моделлари киритиш зарурати асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Турли авлод вакиллари ҳаётий қадриятларининг ижтимоий-психологик детерминантларини ўрганиш натижасида ишлаб чиқилган илмий хулоса ва таклифлар асосида қуйидагиларга эришилди:
турли авлодларнинг норматив идеаллар, индивидуал устуворлик, конформлилик, гедонизм, стимуляция, универсаллик ва менталлик  хусусиятлари авлодларнинг дифференциацияси билан боғлиқ равишда барқарор ривожланиши аниқланиб, улар орасидаги ишонч даражасидаги фарқлар исботланганлиги тўғрисидаги янгилиги «Ижтимоий фикр» Маркази фаолиятига жорий қилинган («Ижтимоий фикр» Марказининг 2022 йил 19 сентябрдаги 01-16/221-сон далолатномаси). Натижада авлодлар ўртасидаги қадриятларни ўрганишда, ёш авлодни ўз қадриятларимиз асосида тарбиялашдаги муҳим усуллар бойитилган;
беби-бумер, Х, Y, Z авлод вакилларининг ҳаёт мазмунини йўналганлиги, «Локус назорат-мен», «Локус назорат-ҳаёт», ҳаётий турғунлик ва экзистенция кўрсаткичлари ижтимоий-психологик омиллар сифатида асосланиб, уларда намоён бўладиган фарқлар қадриятларнинг компонентлари билан боғлиқлиги бўйича илмий натижалар «Ижтимоий фикр» Маркази фаолиятига жорий қилинган («Ижтимоий фикр» Марказининг 2022 йил 19 сентябрдаги 01-16/221-сон далолатномаси). Натижада турли авлод вакиллари муаммоларини очиш, муаммоларни моҳияти ва табиатини аниқлашда ўз самарадорлигини кўрсатган, ижтимоий ва ижтимоий-психологик жабҳаларини тушуниш билан боғлиқ социал-психологик тадқиқот маълумотларини тизимли таҳлил қилиш имконини берган;
ҳаёт мазмунини йўналганлиги, ҳаётий турғунлик ва экзистенция кўрсаткичлари норматив идеаллар, индивидуал устуворлик, менталлик ва қўрқувларнинг ижтимоий-психологик детерминантлари эканлиги аниқланиб, турли авлод вакилларининг қадриятлари билан боғлиқлиги исботланганлиги тўғрисидаги илмий янгилиги “Маҳалла ва оила” илмий-тадқиқот институтининг фаолиятига жорий қилинган (“Маҳалла ва оила” илмий-тадқиқот институтининг 2022 йил 26 августдаги 01-09/1017А-сон далолатномаси). Бунинг натижасида республикамиздаги маҳаллаларда оилавий қадриятлар муаммоларини ўрганиш бўйича институт томонидан олиб борилаётган тадқиқот ишлари методологик жиҳатдан бойиган, жойларда муаммоларни бартараф этиш ва ажримларни қисқартириш мақсадида маҳаллаларга таклифлар ишлаб чиқишда хизмат қилган;
оилавий қадриятларнинг ўзига хос хусусиятлари оила характеристикаси, ижтимоий-демографик хусусиятларга мувофиқлигига кўра, «оила тарихини билиш», «оила чегараларининг ўтказувчанлиги», «қариндошларнинг жипслиги» кўрсаткичлари жинс ва ҳудудий тафовутларга боғлиқ равишда шаклланиши  аниқланганлиги тўғрисидаги янгилиги «Маҳалла ва оила» ИТИ томонидан ишлаб чиқилаётган «Бахт индекси»ни ўрганишга доир тадқиқотларда фойдаланилган («Маҳалла ва оила» илмий-тадқиқот институтининг 2022 йил 26 августдаги 01-09/1017А-сон далолатномаси). Натижада эса Ўзбекистондаги оилаларнинг бахтлилик индексини ўлчашга доир тадқиқот илмий-амалий жиҳатдан бойитилган;
турли авлод вакилларининг ҳаётий қадриятлари бўйича назарий-методологик таҳлил ҳамда эмпирик тадқиқот натижаларига асосланиб, авлодларнинг эмоционал, менталлик, коммуникатив функцияларини ўзаро интегратив ривожланишини ёритиб берадиган «Авлодлар диалоги» ҳамда «Таълим ва маҳалла тизимларида қадриятларни шакллантириш» ижтимоий-психологик моделлари яратилганлиги илмий ходимларни илмий-тадқиқотга тайёрлашда, маҳалла фаолларининг малакасини ошириш жараёнида фойдаланилган («Маҳалла ва оила» илмий-тадқиқот институтининг 2022 йил 26 августдаги 01-09/1017А-сон далолатномаси). Натижада илмий-тадқиқот лойиҳаларининг мақсадли амалга оширилиши, маҳалла фаолларининг турли авлод вакиллари қадриятларининг ижтимоий-психологик хусусиятлари ҳақида хабардорлиги оширилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish