Taylakov Umid Kuvandikovichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I.Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i): “O‘quvchilarning darsdan tashqari o‘quv faoliyatini tashkil etish metodikasini takomillashtirish (10-sinf «Informatika va axborot texnologiyalari» fanini o‘qitish misolida)”, 13.00.02 – Ta’lim va tarbiya nazariyasi va metodikasi (pedagogika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2022.1.PhD/Ped3155.
Ilmiy tadqiqot ishi bajarilgan muassasa nomi: T.N.Qori Niyoziy nomidagi O‘zbekiston pedagogika fanlari ilmiy-tadqiqot instituti.
Ilmiy rahbar: Ibraimov Xolboy Ibraimovich, pedagogika fanlari doktori, professor.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Qarshi davlat universiteti, PhD.03/04.06.2020.Ped.70.02.
Rasmiy opponentlar: Beknazarova Saida Safibullaevna, texnika fanlari doktori, professor; Uzakov Zair, fizika-matematika fanlari nomzodi, dotsent.
Etakchi tashkilot: Navoiy davlat pedagogika universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi «Informatika va axborot texnologiyalari» fanidan o‘quvchilarning darsdan tashqari o‘quv faoliyatini tashkil etish metodikasini takomillashtirishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
“Informatika va axborot texnologiyalari” fanidan darsdan tashqari o‘quv faoliyatini tashkil etishda o‘quvchilarning ijodiy faollik, fikrlash ko‘nikmasi va axborot kommunikatsiya texnologiyalariga oid kompetensiyalari ma’lumotlar bazasini vizual tasvirlash imkoniyatlariga ustuvorlik berish, loyihalash va ob’ektga yo‘naltirilgan yangi tasavvurlar g‘oya, fikrlar uyg‘otuvchi muhitni ta’minlash asosida takomillashtirilgan;
10-sinf “Informatika va axborot texnologiyalari” fanidan o‘quvchilarning darsdan tashqari o‘quv faoliyatini tashkil etish bosqichlari o‘quv faoliyati mustaqil ijodiy imkoniyatlari axborot tizimlarini qurish tamoyillari, mantiqiy ma’lumotlar modelini bosqichma-bosqich kengaytirish va kasbiy yaratuvchanlik parametrlariga ustuvorlik berish asosida takomillashtirilgan;
o‘quvchilarning “Informatika va axborot texnologiyalari” fanidan sinfdan tashqari ishlarni tashkil etishga doir kompetensiyalarini shakllantirish metodikasi motivatsion, ijodkorlilik texnologiyalarini hamda on-line va off-line rejimli tezkor diagnostikasini informatika ta’limiga adaptiv yo‘naltirishning tashkiliy tuzilmaviy jarayonini ishlab chiqish asosida takomillashtirilgan;
o‘quvchilarning mustaqil o‘quv faoliyatida “Informatika va axborot texnologiyalari” fanidan malakalarini rivojlantirishning metodik tuzilmasi vizual ta’lim sharoitida interfaol metodlar va tuzilmaviy didaktik o‘quv vositalari bilan qayta aloqani o‘rnatish, o‘quvchining motivatsiyasini oshirish va ularni motivatsion rivojlantirishni ta’minlash orqali takomillashtirilgan.
IV.Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 10-sinf informatika va axborot texnologiyalari fanidan o‘quvchilarning darsdan tashqari o‘quv faoliyatini tashkil etish metodikasini takomillashtirish bo‘yicha ishlab chiqilgan uslubiy va amaliy takliflar asosida:
“Informatika va axborot texnologiyalari” fanidan darsdan tashkari o‘quv faoliyatini tashkil etishda o‘quvchilarning ijodiy faollik, fikrlash kunikmasi va axborot kommunikatsiya texnologiyalariga oid kompetentligi shakllantirish texnologiyalari zamonaviy o‘quv vositalari asosida takomillashtirishga oid tavsiyalar F1-XT-0-16955-rakamli «Telekommunikativ tizimni globallashtirish sharoitida maktab o‘quvchilarini axlokiy tarbiyalashning fundamental muammolari» mavzusidagi fundamintal loyixasini bajarishda foydalanilgan (Toshkent davlat pedagogika universitetining 2022 yil 22 apreldagi 02-07-1125/04-son ma’lumotnomasi). Natijada “Informatika va axborot texnologiyalari” fanidan o‘quvchilarning ijodiy faollik, fikrlash kunikmasini zamonaviy o‘quv vositalari asosida takomillashtirish imkoniyati oshirilgan;
10-sinf “Informatika va axborot texnologiyalari” fanidan o‘quvchilarning darsdan tashqari o‘kuv faoliyatini tashkil etish boskichlari (reproduktiv, produktiv, kisman-izlanishli, ijodiy) va algoritmlari axborot-ta’lim muhitlari asosida takomillashtirish buyicha ma’lumotlar A 1-X T-0-14297-rakamli «Boshlangich sinflarda matematika fanini ukitishda axborot texnologiyalaridan foydalanishning nazariy va uslubiy asoslari» mavzusidagi amaliy loyihasini bajarishda foydalanilgan (Toshkent davlat pedagogika universitetining 2022 yil 22 apreldagi 02-07-1125/04-son ma’lumotnomasi). Natijada “Informatika va axborot texnologiyalari” fanidan o‘quvchilarning darsdan tanshhari o‘quv faoliyatini tashkil etish boskichlari va algoritmlarini takomillashtirishga sharoit yaratilgan;
mustaqil o‘quv faoliyatida o‘quvchilar bilimini tezkor diagnostikasi hamda masalalarning dasturlash natijalarni tahlil etishning onlayn rejimiga moslashtirilgan tizimlarini ishlab chiqish yuzasidan olingan natijalar F1-XT-0-16955-rakamli «Telekommunikativ tizimni globallashtirish sharoitida maktab o‘quvchilarini ahloqiy tarbiyalashning fundamental muammolari» mavzusidagi fundamental loyihasini bajarishda foydalanilgan (Toshkent davlat pedagogika universitetining 2022 yil 22 apreldagi 02-07-1125/04-son ma’lumotnomasi). Natijada o‘quvchilar bilimini tezkor diagnostikasi hamda masalalarning dasturlash natijalarini taxlil etishning onlayn rejimiga moslashtirilgan tizimlarini ishlab chikish samaradorligi oshgan;
“Informatika va axborot texnologiyalari” fanidan mustakil o‘quv faoliyatini tashkil etishga yunaltirilgan interfaol metodlar, elektron ta’lim resurslari va pedagogik diagnostik dasturiy vositalari asosida o‘quvchilarning malakalarini rivojlantirishga oid ilmiy-metodik tavsiyalar I-OT-2019-8 «Umumiy urta ta’lim maktablarining tabiiy (fizika va biologiya) fanlari uchun yangi avlod elektron o‘quv-metodik kullanmalarini yaratish va o‘quv jarayoniga joriy etish» mavzusidagi innovatsion loyixasini bajarishda foydalanilgan (Toshkent davlat pedagogika universitetining 2022 yil 22 apreldagi 02-07-1125/04-son ma’lumotnomasi). “Informatika va axborot texnologiyalari” fanidan o‘quvchilarning darsdan tashqari o‘quv faoliyatini tashkil etish samaradorligi oshgan.