Sayt test rejimida ishlamoqda

Сафарова Хуршида Салимовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Француз тилидан инглиз тилига ўзлашган сўзларнинг лексик-семантик ва грамматик хусусиятлари», 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.4.PhD/Fil2124.
Илмий раҳбар: Жўраева Малоҳат Муҳаммадовна, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети. 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат университети, DSc.03/04.06.2021.Fil.72.03.
Расмий оппонентлар: Қаршибаева Улжан Давировна, филология фанлари доктори, доцент; Давлатова Муҳайё Ҳасановна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат чет тиллар институти.    
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади инглиз тилига француз тилидан ўзлашган сўзларни лексик-семантик ва грамматик жиҳатдан таҳлил қилиш орқали уларнинг икки тил кесимида муштарак ҳамда дифференциал белгиларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
инглиз тили қатлам бирликларининг семантик (маъно) жиҳатлари генетик-культурологик, ижтимоий-тарихий ва лисоний-маданий омиллар таъсирида шаклланганлиги ва тилнинг луғат бойлиги таркибининг ривожланиши инсоният цивилизацияси босқичлари билан параллел равишда юзага келганлиги исботланган; 
инглиз тилида инсон когнитив ва лисоний- маданий фаолиятининг вербаллашуви натижасида юзага келган ўзлашган сўзлар фонетик, ареал, морфологик-структур, синтактик, лексик-семантик аспект доирасида мантиқий қиймат касб этиши аниқланган;
француз тилидан кириб келган ўзлашган сўзларнинг мазмун чегараси ўзгаришининг тилни ишлатувчи миллат маданияти, мафкураси билан шартланганлиги мазкур лисоний бирликларни ўрганишда диахрон ва синхрон таҳлил жараёнида семантик қаторини ҳисобга олган ҳолда ассимиляция даражасига кўра ўзлашганлиги асосланган;
суффикс-префикс усули ёрдамида ҳосил бўлган ФЎларнинг лексик ва грамматик хусусиятлари семантик, структурал ва функционал майдон конституентларининг таснифий омиллари парадигматик (тил сатҳи) ва синтагматик (нутқ сатҳи) муносабати ҳосиласи эканлиги далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз тилига француз тилидан ўзлашган сўзларнинг лексик-семантик ва грамматик  хусусиятларини аниқлаш жараёнида эришилган илмий натижалар асосида:
инглиз тили қатлам бирликларининг семантик (маъно) жиҳатлари генетик-культурологик, ижтимоий-тарихий ва лисоний-маданий омиллар таъсирида шаклланганлиги билан боғлиқ илмий хулосалардан Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтида 2017-2020 йилларда бажарилган ФА-Ф1-ОО5 “Қорақалпоқ фольклоршунослиги ва адабиётшунослиги тарихини тадқиқ этиш” мавзусидаги фундаментал лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2022 йил 24 майдаги 17.01/173-сон маълумотномаси). Натижада тилнинг луғат бойлиги таркибининг ривожланиши инсоният цивилизацияси босқичлари билан параллел равишда юзага келганлиги аниқланган;
француз тилидан кириб келган ўзлашган сўзларнинг мазмун чегараси ўзгаришининг тилни ишлатувчи миллат маданияти, мафкураси билан шартланганлиги мазкур лисоний бирликларни ўрганишда диахрон ва синхрон таҳлил жараёнида семантик қаторини ҳисобга олган ҳолда ассимиляция даражасига кўра ўзлашганлиги билан боғлиқ хулосалардан Бухоро давлат университетида АҚШ Элчихонаси томонидан молиялаштирилган  SUZ80021IN3103-рақамли лойиҳа асосида ташкил этилган “Америка адабиёти клуби”да ўтказилган Жон Стейнбек, Фрэнсис Скотт Фицджеральд ва Эрнест Хемингуэй каби америка ёзувчиларининг адабий маҳорати таҳлилига бағишланган халқаро лойиҳасини бажаришда фойдаланилган (Бухоро давлат университетининг 2022 йил 5 сентябрдаги 04-04/01-1557-сон маълумотномаси). Натижада француз тили билан боғлиқ сўз ва ибораларни инглиз тилига таржима қилиш жараёнида дуч келган муаммоларни ҳал қилишга хизмат қилган.
суффикс-префикс усули ёрдамида ҳосил бўлган ФЎларнинг лексик ва грамматик хусусиятлари семантик, структурал ва функционал майдон конституентларининг таснифий омиллари парадигматик (тил сатҳи) ва синтагматик (нутқ сатҳи) муносабати ҳосиласи эканлиги далилланганлигига доир хулосалардан Бухоро вилоят телерадиокомпаниясининг “Ассалом, Бухоро” ва “Саккизинчи мўъжиза” каби туркум кўрсатув сценарийларини тайёрлашда фойдаланилган (Бухоро вилоят телерадиокомпаниясининг 2022 йил 1 июндаги 1/127-сон маълумотномаси). Натижада ушбу телекўрсатувлар учун тайёрланган материалларнинг мазмуни мукамаллаштирилиб, илмий далилларга бой бўлишига, кўрсатувнинг илмий-оммабоплигини таъминлашга эришилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish