Рахматова Дилафруз Нусратиллоевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Маҳмудхўжа Беҳбудийнинг лингвистик таълимоти, асарларининг тил ва услуб хусусиятлари”, 10.00.01–Ўзбек тили (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.1.PhD/Fil1553. 
Илмий раҳбар: Каримов Суюн Амирович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Шароф Рашидов номидаги Самарқанд давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Шароф Рашидов номидаги Самарқанд давлат университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.02.03.
Расмий оппонентлар: Элтазаров Жўлибой Данабаевич, филология фанлари доктори, профессор; Нормаматов Султонбек Эрмаматович, филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Қорақалпоқ давлат университети. 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Маҳмудхўжа Беҳбудийнинг тил таълими ривожига қўшган ҳиссаси, ижтимоий-сиёсий, маърифий ва бадиий асарлари ҳамда адабий-танқидий мақолаларининг тили ва услубий хусусиятларини очиб беришдан иборат. 
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Маҳмудхўжа Беҳбудийнинг лингвистик қарашлари ўзбек адабий тилининг лексик, грамматик, имловий жиҳатдан меъёрлашуви, сайқалланиши, такомили ҳамда ривожида ва ҳозирги даражага келишида муҳим роль ўйнаганлиги очиб берилган;
Маҳмудхўжа Беҳбудий асарларининг арабча, форс-тожикча, русча лексик сатҳи ва тарихий-архаик, неологизмлар таркиби, полисемантик ва стилистик маънолари ҳамда лингвопоэтик аҳамияти далилланган; 
Маҳмудхўжа Беҳбудий асарлари юзасидан тартиб берилган алифболи, терс луғатларда ўша давр адабиётига хос тил бирликларининг қўлланиш частотаси белгиланиб, фонетик, морфологик луғавий шаклллари ҳамда доимий сўзлашувдаги ношир, абёт, маориф каби фаол сўзлар ва ситрус, осонсур, кажмор каби нофаол қатламлари аниқланган;
Маҳмудхўжа Беҳбудий асарларида кузатилган Оврупо, жўғрофия, Кафкоз сингари фонетик ҳамда гапларнинг тузилишидаги грамматик ўзгаришлар, лексик қатламлардаги қуйидаги: машрута (конституция), истинтиқо (тергов) каби ўзлашма сўзларнинг маъно жиҳатлари мавжудлиги асосланган.
Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Маҳмудхўжа Беҳбудийнинг миллий тил таълими ривожига қўшган ҳиссаси, ижтимоий-сиёсий, маърифий ва бадиий асарлари ҳамда адабий-танқидий мақолаларининг тили ва услубий хусусиятларини ўрганиш бўйича олинган натижалар асосида:
Маҳмудхўжа Беҳбудийнинг лингвистик қарашлари ўзбек адабий тилининг лексик, грамматик, имловий жиҳатдан меъёрлашуви, сайқалланиши, такомили ҳамда ривожида ва ҳозирги даражага келишида муҳим роль ўйнаганлиги, жадид адабиёти намояндалари асарларида фольклор жанрининг қўлланилган хулосаларидан ЎзРФА ҚҚБ Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий тадқиқот институтида 2012-2016 йилларда бажарилган ФА-Ф1-Г00 “Қорақалпоқ фольклори  ва адабиёти жанрларининг назарий масалаларини тадқиқ этиш” мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2016 йил 16 январдаги 17.01/256-сон маълумотномаси). Натижада давр тили тараққиётида фольклорнинг аҳамияти исботланиб, лексик сатҳдаги сўзларнинг лингвопоэтик аҳамияти далилланган;
Маҳмудхўжа Беҳбудий асарларининг арабча, форс-тожикча, русча лексик сатҳи ва тарихий-архаик, неологизмлар таркиби, полисемантик ва стилистик маънолари ҳамда лингвопоэтик аҳамиятидан ЎзРФА ҚҚБ Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий тадқиқот институтида 2017-2020 йилларда бажарилган ФА-Ф1-1005 рақамли “Қорақалпоқ фолькоршунослиги ва адабиётшунослиги тарихини тадқиқ этиш” мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2021 йил 10 сентябрдаги 17.01/217-сон маълумотномаси). Натижада фольклор элементларининг бадиий асарларда ишлатилиши, луғавий шакллардаги ўзгаришлар ва унинг аҳамияти очиб берилган;
Маҳмудхўжа Беҳбудий асарлари юзасидан тартиб берилган алифболи, терс луғатларда ўша давр адабиётига хос тил бирликларининг қўлланилиш частотаси ҳамда тил тараққиёти давомида маълум бир даврнинг тилдан фойдаланиш жиҳатлари катта аҳамият касб этиши нуқтаи назаридан олинган хулосалар Маҳмудхўжа Беҳбудийнинг “Танланган асарлар”ининг (Тошкент, “Akademnashr” 2018.)  алфавитли, сўзлик (ISBN 978-9943-7461-6-9), частотали, терс (ISBN 978-9943-7461-7-6), Изоҳли луғатлари (ISBN 978-9943-8516-8-9) нашр қилинган.