Sayt test rejimida ishlamoqda

Рахимова Моҳинабону Абдуxамид қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбек тилида эссе матнларининг лингвостилистик ва лингвокультурологик тадқиқи”, 10.00.01–Ўзбек тили, (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.4.PhD/Fil2044. 
Илмий раҳбар: Уринбаева Дилбар Базаровна, филология фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Шароф Рашидов номидаги Самарқанд давлат университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.02.03.
Расмий оппонентлар: Маматов Абдуғафур Эшонқулович, филология фанлари доктори, профессор; Худайберганова Дурдона Сидиковна, филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Наманган давлат университети. 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Эссе матнлари тилини мустақилликдан кейинги даврдаги вақтли матбуот материаллари асосида лингвостилистик ва лингвокультурологик аспектда очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Публицистик услубнинг назарий-методологик асослари тадқиқ қилинган, бадиий-публицистик жанрларнинг айримлари – лавҳа, очерк, фельетон, памфлетнинг ўзига хос ва фарқли жиҳатлари, эссе жанрининг ғарб ва шарқда шаклланиши, тузилиши, турлари очиб берилган; 
бадиий-публицистик жанрлардaн эссе, лавҳа, очерк, фельетон ва памфлет жанрларининг очиқлик, долзарблилик, диалоглилик, ҳозиржавоблик, фикр эркинлиги ва ошкоралик каби характерли хусусиятлари очиб берилиб, эссе матнларининг ҳаётийлик, субъективлик ва парадоксаллик каби қомусий белгилари аниқланган;
эссе матнларига хос бўлган фикр эркинлиги, очиқлик, тасаввурнинг ҳаракатчанлиги, ошкоралик, муаллиф менининг устунлиги каби жихатларини намоён килувчи  лисоний бирликларнинг фонетик, лексик, синтактик хусусиятлари асосланган;
эссе матнларида қўлланган ватан, оила, шахс, рўзғор каби ўзбек халқининг образли тафаккури, дунёқараши, турмуш тарзи, қадриятлари акс этган концептлар аникланиб, эссе матнларидаги оила концептининг ижтимоий қадриятларда мухим аҳамиятга эгалиги далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбек тилида эссе матнларининг лингвостилистик ва лингвокультурологик жиҳатларини очиб бериш, тил хусусиятларини таҳлил қилиш, миллий-менталитетимизга хос бўлган сўзларни лингвостилистик ва лингвокультурологик жиҳатларини очиб бериш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
публицистик услубнинг назарий-методологик асослари, бадиий-публицистик жанрларнинг айримлари – лавҳа, очерк, фельетон, памфлетнинг ўзига хос ва фарқли жиҳатлари, эссе жанрининг ғарб ва шарқда шаклланиши, тузилиши, турлари хамда бадиий-публицистик жанрлардaн эссе, лавҳа, очерк, фельетон ва памфлет жанрларининг очиқлик, долзарблилик, диалоглилик, ҳозиржавоблик, фикр эркинлиги ва ошкоралик каби характерли хусусиятлари, эссе матнларининг ҳаётийлик, субъективлик ва парадоксаллик каби қомусий белгилари ҳақидаги хулосаларидан ЎзРФА ҚҚБ Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институти томонидан 2017-2020 йиллар бажарилган ФА-Ф1-1005 рақамли «Қорақалпоқ фольклоршунослиги ва адабиётшунослиги тарихини тадқиқ этиш» мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2022 йил 7 февралдаги 17.01/238-сон маълумотномаси). Натижада амалий лойиҳанинг илмий салоҳияти ошишига хизмат қилган;
эссе матнларига хос бўлган фикр эркинлиги, очиқлик, тасаввурнинг ҳаракатчанлиги, ошкоралик, муаллиф менининг устунлиги каби жиҳатларини намоён қилувчи  лисоний бирликларнинг фонетик, лексик, синтактик хусусиятлари каби хулосалардан Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий тадқиқот институтида 2012-2016 йилларда бажарилган ФА-Ф1-Г002 рақамли “Қорақалпоқ фольклори ва адабиёти жанрларининг назарий масалаларини тадқиқ этиш” мавзуидаги фундаментал тадқиқот лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий тадқиқот институтининг 2021 йил 13 декабрдаги 383/1-сон маълумотномаси). Натижада Ўзбек ва Қорақалпоқ адабиётидаги эссе жанрига хос бўлган фикр эркинлиги, очиқлик, тасаввурнинг ҳаракатчанлиги, ошкоралик, муаллиф менининг устунлиги каби жиҳатларини намоён қилувчи лисоний бирликларнинг қўлланишига оид илмий қарашлар далилланган;
эссе матнларида  қўлланган ватан, оила, шахс, рўзғор каби ўзбек халқининг образли тафаккури, дунёқараши, турмуш тарзи, қадриятлари акс этган концептлар, эссе матнлари тилини халқона, миллий ва таъсирчан қилган лингвомаданий бирликлар ҳақидаги фикрлардан Eвропа Иттифоқи томонидан Эрасмус + дастурининг “2016-2018-йилларга мўлжалланган 561624-EPP-1-2015-UK-EPKA2-CBHE-SP-Еrasmus+CBHE IMEP: Ўзбекистонда олий таълим тизими жараёнларини модернизациялаш ва халқаролаштириш” номли лойиҳаси доирасида фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллар институтининг 2022 йил 4 апрелдаги 822/30.02.01-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳанинг миллий қадриятларимизни ифодаловчи лингвомаданий концептларни халқаролаштиришга бағишланган бобини бойитишга хизмат қилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish