Холисова Гавҳарой Маннобжон қизининг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Тижорий матнларнинг психолингвистик тадқиқи”, 10.00.01 – Ўзбек тили (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: PhD.03/30.12.2019.Fil.60.02.      
Илмий раҳбар: Шохида Хошимовна Шаҳобиддинова, филология фанлари доктори, профессор. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Андижон давлат университети, PhD.03/30.12.2019.Fil.60.02.
Расмий оппонентлар: Мизохидова Муяссар Иномжоновна, филология фанлари доктори, профессор;   Холмуродова Меҳринисо Иброҳимовна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Қўқон давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ўзбек тилида тижорий дискурснинг ривожланиш хусусиятларини психолингвистик нуқтаи назардан очиб беришдан иборат. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
замонавий тижорий дискурсни психолингвистик ўрганиш учун бирликларни танлашда амал қилиш лозим бўлган қўлланиш тезлиги, замонавий фойдаланиш ёки маънога мувофиқлиги, маданий, ижтимоий аҳамиятга эгалик, семантик жиҳатдан фаоллик хусусиятлари аниқланган;
психолингвистик таҳлил ўтказишнинг луғат таърифларини умумлаштириш, корпусли таҳлил, таҳлил натижалари тавсифи, сўз семантикасининг ассоциатив тавсифи, ассоциатив реакцияларнинг семантик талқини каби босқичлари мавжудлиги аниқланган;
мулоқот вазияти, тижорий матнлар яратишда мотивация, шикоят, рад этиш, кечирим, маълумот модаллигини ифодалашнинг оҳанг, сўз тартиби, ундов каби лисоний воситаларидан фойдаланиш имкониятлари очиб берилган;
тижорий муносабатларнинг ривожланишида томонлар мулоқотининг самарали бўлишида миллий менталитет, тижорий мулоқот маданиятининг ўзбекона жиҳатлари далилланиб, мулоқотда нутқ хусусиятлари эмас, балки экстралингвистик омиллар, яъни нутқ вазияти муҳимлиги аниқланган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Тижорий матнларнинг психолингвистик жиҳатдан тадқиқи жараёнида олинган натижалар асосида: 
замонавий тижорий дискурсни психолингвистик ўрганиш учун бирликларни танлашда амал қилиш лозим бўлган  қўлланиш тезлиги, замонавий фойдаланиш ёки маънога мувофиқлиги,  маданий, ижтимоий аҳамиятга эгалик; семантик жиҳатдан фаоллик тамойиллари хусусидаги хулосалардан Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий - тадқиқот институти томонидан олиб борилган ФА-Ф1-ГОО3 “Ҳозирги қорақалпоқ тилида функционал сўз ясалиши” (2012-2016 йй.) мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2021 йил 17 сентябрдаги 17.01/227-сон маълумотномаси). Натижада замонавий ўзбек тижорий дискурсининг ўзига хос хусусиятлари психолингвистик ёндашув нуқтаи назаридан кўриб чиқилди мулоқотда нутқ хусусиятлари эмас балки экстролингвистик омиллар яъни нутқ вазияти муҳимлиги аниқланиб, ўзбек тижорий мулоқоти тижорат матнларини ҳам тил ва тафаккур, тил ва маданият, тил тизими ва ижтимоий хаётнинг муштараклигида ўрганиш зарурлиги асосланган;  
психолингвистик таҳлил ўтказишнинг луғат таърифларини умумлаштириш, корпусли таҳлил, таҳлил натижалари тавсифи, сўз семантикасининг ассоциатив тавсифи, ассоциатив реакцияларнинг семантик талқини каби босқичларига оид хулосалардан Германия Федератив Республикаси Бремен шаҳридаги илмий марказнинг тилшуносликнинг психолингвистика масаласига бағишланган йиллик ҳисоботларини тегишли илмий маълумотлар билан тўлдиришда ҳамда уни қайта шакллантиришда фойдаланилган (A&A Ausbildung und Arbeit Plus GmbH илмий ташкилотининг 2021 йил 24 июлдаги 204/22-сон маълумотномаси). Натижада олинган хулосалар айнан ҳисоботнинг тижорий матнларининг психолингвистик хусусиятлари тижорий муносабатларнинг ривожланишида, томонлар мулоқотининг самарали бўлишида, миллий менталитет тижорий мулоқот маданиятининг ўзига хос хусусиятларини акс эттирилгани ҳамда унинг ёзма ва оғзаки саводхонликни ривожлантириш бўлимларини илмий жиҳатдан очиб беришга хизмат қилган;  
мулоқот вазияти, тижорий матнлар яратишда мотивация, шикоят, рад этиш, кечирим, маълумот модаллигини ифодалашнинг оҳанг, сўз тартиби, ундов каби лисоний воситаларидан фойдаланиш имкониятларига доир натижалардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Маҳалла” телерадиоканали   “Маданий-маърифий" муҳарририяти томонидан тайёрланган “Ватан мадҳи”,  “Адабиёт сарчашмалари” каби кўрсатувларни тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг 2021 йил 25 февралдаги 02-10-410-сон маълумотномаси). Натижада телетомошабинлар кўрсатувни бадиий идрок этиши, лисоний воситаларни тўла англаб олишига хизмат қилди, маълумотлардан баҳраманд бўлишида илмийлик мезони таъминланган; 
тижорий муносабатларнинг ривожланишида, томонлар мулоқотининг самарали бўлишида миллий менталитет, тижорий мулоқот маданиятининг ўзбекона ўзига хос жиҳатлари, шунингдек, мулоқотда нутқ хусусиятлари эмас, балки экстралингвистик омиллар, яъни нутқ вазияти муҳимлиги юзасидан олинган хулоса ва амалий таклифларидан JHBL-20 “Оила ва маҳалла гeндeр тeнглиги мавзусида бадиий асарларнинг элeктрон корпусини яратиш” мавзусидаги лойиҳада фойдаланилган (“Маҳалла ва оила” илмий-тадқиқот институтининг 2022 йил 14 июндаги 01-09/957-сон маълумотномаси). Натижада психолингвистик таҳлил ўтказишнинг луғат таърифларини умумлаштириш, корпусли таҳлил, таҳлил натижалари тавсифи, тижорий муносабатларнинг ривожланишида томонлар мулоқотининг самарали бўлишида миллий менталитет тижорий мулоқот маданиятининг ўзбекона ўзига хос жиҳатларини тавсифлаш тавсия этилган.