Нурмонова Садоқат Даниёр қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбек тилидаги қасам нутқий жанрининг лингвомаданий тадқиқи”, 10.00.01 – Ўзбек тили (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.3.PhD/Fil1928.    
Илмий раҳбар: Набиева Дилоро Абдуҳамидовна, филология фанлари доктори, профессор. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Андижон давлат университети, PhD.03/30.12.2019.Fil.60.02.
Расмий оппонентлар: Раупова Лайло Рахимовна, филология фанлари доктори, профессор; Хакимов Мухаммад Хўжахонович, филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Наманган давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ўзбек лингвомаданий муҳитидаги қасамларни тизимли ва лингвомаданий хусусиятларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
нутқий жанрлар коммуникатив лингвистиканинг текшириш объекти эканлиги, мулоқот жараёнидан сўзловчи шахс ва тингловчи ўртасидаги мулоқот компетенциясининг ўзига хос хусусиятларини ҳам коммуникантларнинг миллий-маданий ментал ҳолатларини аниқлаш учун асос бўлиши далилланган;
соҳавий қасам матнларининг тантанали бошланиш, драматизм, эмоционаллик, қисқалик, қатъиятли хотима каби хусусиятларга эга эканлиги аниқланган; 
соҳа қасамларининг тематик (персонал, харбий ва ҳ.з), темпорал (пермамент, имперамент), локаллик (умумлокал, турли локал), квантатив (сингулар, прулар) каби турлари аниқланган;
халқона қасамларнинг тематик жиҳатдан тўрт - Аллоҳ ва Қуръон номи билан айтиладиган қасамлар, бирор нарсанинг ҳаққи билан айтиладиган қасамлар, локал белгига эга қасамлар, персонал белгига эга қасамлар турлари аниқланиб, уларнинг миллий-ментал хусусиятлари далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбек тилида қасам нутқий жанрининг тадқиқи юзасидан олинган илмий натижалар ва амалий таклифлар асосида:
нутқий жанрлар коммуникатив лингвистиканинг текшириш объекти бўлиб, мулоқот жараёнидан сўзловчи шахс ва тингловчи ўртасидаги мулоқот компетенциясининг ўзига хос хусусиятиларини, шу билан бирга коммуникантларнинг миллий-маданий ментал ҳолатларини аниқлаш юзасидан ҳамда соҳавий қасам матнларининг тантанали бошланиш, драматизм, эмоционаллик, қисқалик, қатъиятли хотима каби хусусиятларга эга эканлиги бўйича олинган натижалардан давлат илмий-техника дастурлари доирасида бажарилган ИТД-1 рақамли “Маданиятлараро ва коммуникатив ёндашув нигоҳида магистратура мутахассислиги бўйича назарий фанлардан инглиз тилида дарслик ва ўқув қўлланмалар яратиш ва ўзбекча-инглизча-русча лингвистик терминлар луғатини тузиш” мавзусидаги амалий лойиҳасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2022 йил 7 сентябрдаги 17-1-546-сон маълумотномаси). Натижада ушбу лойиҳа доирасида филология факультети талабаларига нутқ жанрлари, уларнинг таснифи, нутқ жанрларидан бири бўлган қасам жанрининг таҳлилига оид илмий натижаларидан “Ўзбекча-инглизча-русча лингвистик терминлар изоҳли луғати”ни тузишда ҳамда “Бадиий матн стилистикаси”, “Лингвомаданиятшунослик” ўқув қўлланмаларини яратишда фойдаланилган;
соҳа қасамларининг тематик (персонал, харбий ва ҳ.з), темпорал (пермамент, имперамент), локаллик (умумлокал, турли локал), квантатив (сингулар, прулар) каби турлари тўғрисидаги ҳамда халқона қасамлар тематик жиҳатдан тўрт: Аллоҳ ва Қуръон номи билан айтиладиган қасамлар, бирор нарсанинг ҳаққи билан айтиладиган қасамлар, локал белгига эга қасамлар, персонал белгига эга қасамлар билан боғлиқ хулосалардан Ўзбекистон ёзувчилар уюшмаси фаолиятида ўзбек қасамлари билан боғлиқ бўлган масалаларни акс эттирувчи матнларни таҳлил қилишда фойдаланилган (Ўзбекистон ёзувчилар уюшмасининг 2022 йил 15 сентябрдаги 01-03/1147-сон маълумотномаси). Натижада ўзбек тилидаги халқона қасамлар халқнинг миллий-маданий, ментал хусусиятларини очиб берувчи бир қатор шоир ва ёзувчиларнинг назмий ва насрий асарларида ўз аксини топган.