Авезмуратова Зебо Аллаяровнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри: “Умумий ўрта таълим мактабларида астрономия фанини ўқитиш методикасини такомиллаштириш”, 13.00.02 – Тaълим вa тapбия нaзapияcи вa мeтoдикacи (астрономия)  (пeдaгoгикa фaнлapи).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.1.PhD/Ped1324.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Урганч давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат университети, PhD.03/30.12.2019.Ped.72.04.
Илмий раҳбар: Қаҳҳоров Сиддиқ Қаҳҳорович, педагогика фанлари доктори, профессор.
Расмий оппонентлар: Турсунов Қаҳҳор Шоназарович, педагогика фанлари доктори (DSc), доцент; Камолов Ихтиёр Рамазонович, техника фанлари номзоди, профессор.
Етакчи ташкилот: Жиззах давлат педагогика университети.
Диссертация йўналиши:  назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади умумий ўрта таълим мактабларида астрономия фанини ўқитиш жараёнини очиқ осмонда инновацион технологиялар асосида амалий ва астрономик кузатишлар олиб бориш методикасини такомиллаштиришдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
умумий ўрта таълим мактабларида астрономия фанини амалий кузатувчанлик, синергетик мослашувчанлик каби ёндашувлар асосида ўқитиш самарадорлигини ошириш, визуал кўриш муҳитида янги назариялар яратиш, ўқувчиларни ўтилган материалларни тўла ўзлаштириш кўникмаларини дастурий таълим воситаларидан фойдаланиб шакллантиришда фазовий тасаввур қилиш орқали интеллектни ривожлантириш аниқлаштирилган; 
11-синф астрономия дарсларида амалий машғулотларни ўтказиш ва ўқувчиларда билим, кўникма, малака ва фанга оид компетенцияларни ривожлантириш жараёнида ўқувчиларни кузатиш ва тафаккур қилиш қобилиятини ривожлантиришга қаратилган эвристик, репродуктив, когнитив топшириқлар ишлаб чиқилиб, шахсий интуиция ва кузатиш майдони орқали астрономия фанини ўқитиш методикаси “Stellarium” дастуридан фойдаланиб такомиллаштирилган;
умумий ўрта таълим мактабларида ўқувчилар ўзлаштиришлари қийин бўлган мавзуларни астрономия фанига оид илмий асарлардан фойдаланиб ўқув жараёнини амалга ошириш модели горизонт, экваториал, эклиптика, меридиан текисликлари ва қуёш системасидаги сайёраларнинг конфигурацияларини аниқлашни дастурий таълим воситалари ёрдамида астрономик кузатиш машғулотларини ташкил этиш орқали такомиллаштирилган;
астрономия фанини ўқитишда (сайёраларнинг зоодиак юлдуз туркумлари бўйича силжиб бориши, қуёш атрофида айланиш даврлари, рўпара туриши, ёриткичларнинг кулминацияси, қуёш ва ой тутилишларини) реал вазият моделларидек имитациялашнинг қиймат-семантик усуллари орқали ўқувчиларнинг саноген тафаккури, рефлексив ва операцион кўникмаларини ривожлантириш таклиф этилган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Умумий ўрта таълим мактабларида астрономия фанини ўқитиш методикасини такомиллаштириш бўйича тадқиқот натижалари асосида: 
умумий ўрта таълим мактабларида астрономия фанини (амалий кузатувчанлик, синергетик мослашувчанлик) ёндашувлар асосида ўқитиш самарадорлигини ошириш, визуал кўриш муҳитида янги назариялар яратиш, ўқувчиларни ўтилган материалларни тўла ўзлаштириш кўникмаларини дастурий таълим воситаларидан фойдаланиб шакллантиришда фазовий тасаввур қилиш орқали интеллектни ривожлантиришга доир тавсиялар “Астрономия фанидан инновацион технологиялар асосида амалий кузатишларни ташкил қилиш” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси Халқ таълими вазирлиги ҳузуридаги Республика таълим марказининг 2022 йил 11 ноябрдаги 01/11-01/9-1740-сон маълумотномаси). Натижада, ўқувчиларга астрономия фанини ўқитишда билим беришнинг самарали усул, шакл ва воситаларини аниқлаш ва ўқитиш методикасини такомиллаштиришга хизмат қилган; 
11-синф астрономия дарсларида амалий машғулотларни ўтказиш ва ўқувчиларда билим, кўникма, малака ва фанга оид компетенцияларни ривожлантириш жараёнида ўқувчиларни кузатиш ва тафаккур қилиш қобилиятини ривожлантиришга қаратилган эвристик, репродуктив, когнитив топшириқлар ишлаб чиқилиб, шахсий интуиция ва кузатиш майдони орқали астрономия фанини ўқитиш методикаси “Stellarium” дастуридан фойдаланиш асосида такомиллаштиришга оид маълумотлардан Бухоро муҳандислик-технология институтининг АIF-2/20 рақамли “Техника йўналишидаги олий таълим муассасаларида шахсга йўналтирилган инновацион технологиялар асосида малакали инженер кадрлар тайёрлаш ва профессор-ўқитувчиларнинг малакасини ошириш сифатини яхшилаш” (2019-2022 йй.) мавзусидаги грант лойиҳасини “Талабаларнинг мустақил таълимини самарали ташкил этишга қаратилган инновацион педагогик ва ахборот технологияларини ишлаб чиқиш ва амалга татбиқ этиш” қисмини бажаришда фойдаланилган (Бухоро муҳандислик-технология институтининг 2022 йил 2 ноябрдаги 02/01-86-2031-сон маълумотномаси). Натижада, 11-синф астрономия дарсларида амалий машғулотларни ўрганиш кўникмаларни ривожлантиришга доир илмий манбаларни таҳлил қилиш асосида ўқитиш жараёнида ўқувчиларнинг кузатиш ва фикрлаш қобилиятини ривожлантиришга эришилган;
умумий ўрта таълим мактабларида ўқувчилар ўзлаштиришлари қийин бўлган мавзуларни (Ал-Хоразмий, Ал-Беруний, Мирзо Улуғбекларнинг) илмий асарларидан фойдаланиб ўқув жараёнини амалга ошириш модели горизонт, экваториал, эклиптика, меридиан текисликлари ва қуёш системасидаги сайёраларнинг конфигурацияларини аниқлашни дастурий таълим воситалари ёрдамида астрономик кузатиш машғулотларини ташкил этиш орқали такомиллаштиришга оид назариялардан 2022 йил 4 сентябр куни Абу Райхон Беруний таваллудининг 1050 йиллигини халқаро миқёсида нишонланиши муносабати билан Хоразм ТВ телеканалининг “Ассалом, Хоразм” дастурини ишлаб чиқишда фодаланилган (Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси Хоразм вилоят телерадиокомпаниясининг 2022 йил 18 октябрдаги 2089-сон маълумотномаси). Натижада, астрономия дарсларида амалий машғулотларни ўрганиш кўникмаларни ривожлантиришга доир илмий манбаларни таҳлил қилиш асосида ўқитиш жараёнида ўқувчиларнинг кузатиш ва фикрлаш қобилиятлари ривожлантирилган.