Валиева Нозимахон Хусанбой қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Кичик мактаб ёшидаги болаларда ижодкорлик қобилиятини ривожлантиришнинг ижтимоий-психологик хусусиятлари”, 19.00.05 – Ижтимоий психология. Этнопсихология (психология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.4.PhD/P272.
Илмий раҳбар: Илхамова Дилфуза Илясовна, психология фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон миллий университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Миллий университети, PhD.03/30.12.2021.P.01.07.
Расмий оппонентлар: Кадиров Камолиддин Ботирович, психология фанлар доктори, профессор; Шерматов Файзулло Тоштиллаевич, психология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат шарқшунослик университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади кичик мактаб ёшидаги болаларда ижодкорлик қобилиятини ривожлантиришнинг ижтимоий-психологик хусусиятларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
болаларда ўз имкониятларини мувофиқ баҳолашга ўргатиш орқали топшириқларни бажаришда ҳис-туйғуларнинг аҳамиятини англаш (когнитив-эмоционал) ва ташаббус кўрсатиш (шахсий-креатив) хусусиятларини ривожлантирилганлиги сабабли унинг репродуктив фаолиятини продуктив ижодкорлик фаолият даражасига ўсиб ўтишига олиб келганлиги аниқланган;
болаларнинг қизиқувчанлиги ва интилувчанлигига кўра ижодкорлик қобилиятини кучайтириш орқали ижодий тафаккурнинг аниқлик ва эмоционаллик хусусиятларини ривожлантирганлиги қизларда тасвирий санъат, мусиқий, бадиий, артистик ҳамда ўғил болаларда лидерлик, академик, техник қобилиятларини муваффақиятли шаклланишининг жинсга кўра фарқлари далилланган;
ота-оналар ва ўқитувчиларнинг болаларга ишончли, дўстона, хатоларига сабр билан муносабатда бўлишлари орқали ҳамкорликда ишлаш муҳитини яратганликлари сабабли болаларда ўзини эмоционал-ижодий намоён этиши тажрибасини шакллантириш натижасида уларда инсайт ва синектика хусусиятлари ривожланиши аниқланган;
болаларда ижодкорликни ривоижлантириш учун предмет, нарса ва ҳодисаларнинг оригиналлик хоссаларини аниқлашга ўргатиш орқали визуал тасаввурларни кучайтириш ҳисобида релевантлик хусусиятларидан фойдаланиш кўникмаси такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Кичик мактаб ёшидаги болаларда ижодкорлик қобилиятини ривожлантиришнинг ижтимоий-психологик хусусиятларини ўрганиш асосида:
болаларда ўз имкониятларини мувофиқ баҳолашга ўргатиш орқали топшириқларни бажаришда ҳис-туйғуларнинг аҳамиятини англаш (когнитив-эмоционал) ва ташаббус кўрсатиш (шахсий-креатив) хусусиятларини ривожлантирилганлиги сабабли унинг репродуктив фаолиятини продуктив ижодкорлик фаолият даражасига ўсиб ўтишига олиб келганлиги аниқланганлик бўйича олинган маълумотлар Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг П-М-18-сон буйруғи асосида “Ривожланиш психологияси” модули мазмунига киритилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2021 йил 26 апрелдаги П-М-18 Б-сон маълумотномаси). Натижада, тингловчиларнинг болаларда ижодкорлик қобилиятини ривожлантиришнинг ижтимоий-психологик омиллари ва хусусиятлари бўйича касбий компетенциялари самарадорлиги оширилишига эришилган;
болаларнинг қизиқувчанлиги ва интилувчанлигига кўра ижодкорлик қобилиятини кучайтириш орқали ижодий тафаккурнинг аниқликва эмоционаллик хусусиятларини ривожлантирганлиги қизларда тасвирий санъат, мусиқий, бадиий, артистик ҳамда ўғил болаларда лидерлик, академик, техник қобилиятларини муваффақиятли шаклланишининг жинсга кўра фарқлари далилланганлиги бўйича олинган натижалар Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг П-М-18-сон буйруғи асосида “Ижодиёт психологияси” модули мазмунига киритилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2021 йил 26 апрелдаги П-М-18Б-сон маълумотномаси). Натижада бўлғуси педагог-психолог ва амалиётчи психолог мутахассисларни ижодиёт психологияси йўналишида ўқитишда назария ҳамда амалиёт узвийлиги кучайтирилган;
ота-оналар ва ўқитувчиларнинг болаларга ишончли, дўстона, хатоларига сабр билан муносабатда бўлишлари орқали ҳамкорликда ишлаш муҳитини яратганликлари сабабли болаларда ўзини эмоционал-ижодий намоён этиши тажрибасини шакллантириш натижасида уларда инсайт ва синектика хусусиятлари ривожланиши аниқланганлиги бўйича олинган натижалар Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг П-М-18-сон буйруғи асосида “Шахслараро муносабатлар психологияси” модули мазмунига киритилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2021 йил 26 апрелдаги П-М-18Б-сон маълумотномаси). Натижада болаларда ижодкорлик қобилиятининг ривожланишига таъсир этувчи ижтимоий-психологик хусусиятлар шакллантирилган.
болаларда ижодкорликни ривожлантириш учун предмет, нарса ва ҳодисаларнинг оригиналлик хоссаларини аниқлашга ўргатиш орқали визуал тасаввурларни кучайтириш ҳисобида релевантлик хусусиятларидан фойдаланиш кўникмаси такомиллаштирилганлиги ҳақидаги илмий натижалар Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг П-М-18-сон буйруғи асосида “Ривожланиш психологияси ва педагогик психология” модули мазмунига киритилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2021 йил 26 апрелдаги П-М-18Б-сон маълумотномаси). Натижалар болалар билан ишловчи психолог-мутахассисларда амалий кўникма ва малакаларни такомиллаштиришга хизмат қилган.
