Абдуллаева Насибахон Арабовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): Ўзбек каштачилигининг тарихий-этнографик хусусиятлари (Фарғона водийси материаллари асосида), 07.00.07–Этнография, этнология ва антропология (тарих фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.3.PhD/Таr742.
Илмий раҳбар: Аширов Адхамжон Азимбоевич, тарих фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Термиз давлат университети, PhD.03/30.12.2019.Таr.78.02. 
Расмий оппонентлар: Давлатова Саодат Тиловбердиевна, тарих фанлари доктори; Жумаев Қорёғди Жумаевич, тарих фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Наманган давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ўзбек каштачилигини тарихий - этнолокал хусусиятларини Фарғона водийси материаллари асосида очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Фарғона водийси ҳудудидаги Қорабулоқ, Мунчоқтепа археологик ёдгорликлардан топилган матолардаги нақш безаклари ҳамда Афросиёб деворий суратларида акс этган персонажларнинг кийимларидаги тасвирлар ўзбек каштачилигининг қадимги намунаси эканлиги далилланган;
Фарғона кашталари Бухоро, Нурота, Самарқанд, Тошкент, Шаҳрисабз ва Бойсун кашталари билан қиёсланиб, каштачиликнинг водийга хос тўқ рангдаги матони танланиши, мато юзида нақш элементларини параллел ёки горизонтал жойлашиши, мато фонининг кўриниб туриши, “босма”, “ироқи”, “йўрма” каби чоклардан кўп фойдаланиш каби хусусиятлари очиб берилган;
ХIХ аср охири - ХХ аср бошларида каштачиликдаги трансформация жараёнлари минтақада фабрика газламаларининг тарқалиши ҳамда соҳага янги техника ва технологияларни, хусусан, йўрмадўзлик машиналарини кириб келиши билан боғлиқ ҳолда юз берганлиги далилланган;
Фарғона водийсининг ўзбек, тожик, қирғиз, уйғур ва қорақалпоқ халқлари кашталаридаги этник ва иноетник жиҳатлар шаклланишига асос бўлган омиллар (табиий-географик муҳит, хўжалик ҳаёти, иқтисодий ва маданий алоқалар) аниқланиб, ўзбек каштачилиги билан боғлиқ эътиқодий қарашлар, урф-одатлар, маросимлар ва устоз-шогирд анъаналари моҳиятан ҳомий-пирларга топинишга асосланганлиги очиб берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбек каштачилигининг тарихий-этнографик хусусиятлари (Фарғона водийси материаллари асосида) мавзусида олиб борилган тадқиқот натижалари асосида:
Фарғона водийси ҳудудидаги Қорабулоқ, Мунчоқтепа археологик ёдгорликлардан топилган матолардаги нақш безаклари ҳамда Афросиёб деворий суратларида акс этган персонажларнинг кийимларидаги тасвирлар ўзбек каштачилигининг қадимги намунаси эканлиги ҳамда Фарғона кашталари Бухоро, Нурота, Самарқанд, Тошкент, Шаҳрисабз ва Бойсун кашталари билан қиёсланиб, каштачиликнинг водийга хос тўқ рангдаги матони танланиши, мато юзида нақш элементларини параллел ёки горизонтал жойлашиши, мато фонининг кўриниб туриши, “босма”, “ироқи”, “йўрма” каби чоклардан кўп фойдаланиш каби хусусиятлари очиб берилганлигига оид хулосалар ЎзРФА Ўзбекистон тарихи давлат музейи экспозицияларида жойлашган кашта буюмларини тавсифлашда фойдаланилган (ЎзР Фанлар Академиясининг 2020 йил 11 февралдаги 3/1255-428-сон маълумотномаси). Тақдим қилинган материаллар музейга ташриф буюрувчиларнинг ўзбек миллий каштачилиги, жумладан, каштачиликнинг “Фарғона мактаби” ҳақидаги тасаввурларни янада бойитишга хизмат қилган;
Фарғона водийсининг ўзбек, тожик, қирғиз, уйғур ва қорақалпоқ халқлари кашталаридаги этник ва иноетник жиҳатлар шаклланишига асос бўлган омиллар (табиий-географик муҳит, хўжалик ҳаёти, иқтисодий ва маданий алоқалар) аниқланиб, ўзбек каштачилиги билан боғлиқ эътиқодий қарашлар, урф-одатлар, маросимлар ва устоз-шогирд анъаналари моҳиятан ҳомий-пирларга топинишга асосланганлиги хусусидаги натижалардан Ўзбекистон Республикаси “Ҳунарманд” уюшмасининг фаолиятида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси “Ҳунарманд” уюшмасининг 2019 йил 25 июндаги 03-14/772-сон маълумотномаси). Бу эса ўзбек миллий каштачилиги, хусусан Фарғона кашталарини илмий ўрганиш ва тадқиқот материлларидан амалиётда фойдаланиш имконини берган;
ХIХ аср охири - ХХ аср бошларида каштачиликдаги трансформация жараёнлари минтақада фабрика газламаларининг тарқалиши ҳамда соҳага янги техника ва технологияларни, хусусан, йўрмадўзлик машиналарини кириб келиши билан боғлиқ ҳолда юз берганлиги далилланган каби материаллардан Андижон вилояти телерадиокомпанияси томонидан “Наврўз тарихи”, “Қадриятлар жилоси” ҳамда “Қишлоқдаги тенгдошларим” мавзусида кўрсатувлар сценарийларини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси Андижон вилояти телерадиокомпаниясининг 2019 йил 6 августдаги 20-24/581-сон маълумотномаси). Натижада, бу ўзбек миллий каштачилигини аҳоли орасида кенг тарғиб қилиш имконини берган.