Xудойбердиева Севара Хамзаевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбек маркетинг терминологияси”, 10.00.01 – Ўзбек тили (филология фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2017.1.PhD/Fil26.
Илмий раҳбар: Юлдашев Иброҳим Жўраевич, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.19.01. 
Расмий оппонентлар: Абдушукуров Бахтиёр Бўранович, филология фанлари доктори, профессор; Кўчимов Шуҳрат Норқизилович, филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади маркетинг соҳасига оид терминларнинг лексик-семантик гуруҳлари, парадигматик муносабатлари ва тузилишига кўра турларини аниқлаш, халқаро маркотермин ва терминэлементларнинг қатламдаги ўрнини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
маркетинг терминларнинг тузилишига кўра бир таркибли, икки, уч, тўрт ва беш таркибли каби турлари аниқланиб, уларнинг функционал-услубий хусусиятлари, маркетинг терминлар тизимида микро, макро, гео, психо, евро, агро, сингари байналмилал термин ва терминэлементларнинг ўрни асосланган; 
ўзбек тилидаги маркетинг терминологик майдоннинг шаклланиш босқичлари хронологик даврийлик билан асосланиб, ўзбек тилидаги маркетинг терминларининг аффикцатция ва синтакатик усуллар билан ясалиши аниқланган;
маркетинг терминларининг ўзбек тилидаги лексик-семантик парадигмалари аниқланиб, маркетинг терминлари ўртасидаги синонимик, гипер-гипонимик, партонимик, градуонимик ва антонимик муносабатлар очиб берилган;
ўзбек тилида турли шаклларда қўлланилаётган маркетинг терминларини тартибга солиш, чет тиллардан кириб келган терминларнинг туркий тилдаги муқобиллари мавжуд эканлиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбек маркетинг терминологияси тадқиқи бўйича олинган илмий натижалар асосида:
 ўзбек маркетинг терминларининг тарихий шаклланиши ва ривожланиш манбалари, маркетинг соҳасига оид терминларининг тарихий тараққиёт босқичларидаги тадрижий такомили, маркетинг терминларининг тузилишга кўра турларини аниқлашда ва уларнинг функционал-услубий хусусиятларига баҳо беришга доир илмий хулосалардан Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида бажарилган ОТ-А1-018-рақамли “Ўзбек тили ва унинг таржимаси билан боғлиқ электрон ва банк-молия терминларининг кўп тилли луғатларини яратиш” (2017-2018 йй.) мавзусидаги амалий лойиҳада фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2022 йил 11 апрелдаги 15-647-сон маълумотномаси). Натижада  маркетинг терминларининг лексик-семантик парадигмаларини аниқлашда, терминларнинг лингвостатистик хусусиятларини изоҳлашда, терминлар ўртасидаги синонимик, гипер-гипонимик, партонимик, гродуономик ва антонимик муносабатларни ёритишга хизмат қилган; 
терминларнинг ўзбек тили ички имкониятлари асосида ривожланишини ҳамда аффиксатсия ва синтактик усул билан ясалишини аниқлаш, ўзбек маркетинг терминологиясининг ташқи имкониятлар асосида ривожланиши ҳамда рус ва инглиз тилидан ўзлашган терминларни ўрганишга оид илмий хулосалардан Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида бажарилган 1-ОТ-2019-42 рақамли  “Ўзбек ва инглиз тилларининг электрон поэтик луғатини яратиш” (2019-2021) мавзусидаги инновацион лойиҳада фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2022 йил 7 апрелдаги 04/1-631-сон маълумотномаси). Натижада маркетинг терминлари ўртасидаги синонимик, гипер-гипонимик, партонимик, градуономик ва антонимик муносабатларни очиб беришга, маркетинг терминлари системасида халқаро терминлар ва терминелементларнинг тутган ўрнини асослашга асос бўлган;
ўрта Осиёда савдо сотиқнинг ривожланиши билан боғлиқ жараёнлар ва унда қўлланган терминлар этимологияси ҳақидаги маълумотлардан Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси 2022 йил 11 майдаги  “O‘zbekiston tarixi” телеканалнинг “Mavzu”, “Taqdimot” кўрсатувлари сценарийларини тайёрлашда фойдаланилган (“O‘zbekiston teleradiokanali davlat muassasasi”нинг  2022 йил 11 майдаги 06.28-467-сон маълумотномаси). Натижада ушбу телекўрсатувларнинг мазмуни маркетинг терминларининг тарихий илдизларига оид илмий далиллар билан бойитилган;
бир асосли лексик бирликлар семантикасидаги семалар асосида алоқадорлик намоён бўлиши, “қап” асосли бирликлар семантикасида  тилнинг тўплаш вазифаси билан боғлиқ белгиларнинг ифодаланишига оид  илмий-назарий хулосалардан Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг А-ОТ-2019-10 рақамли Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида бажарилган “Ўзбек тилида нейминг: меъёрий-ҳуқуқий асосларини яратиш”- (2019-2022) мавзусидаги амалий лойиҳада фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2022 йил 10 сентябрдаги 01/4-2502/1-сонли маълумотномаси). Натижада номларнинг ҳаракат-ҳолат семали луғавий бирликлардан шаклланиш хусусиятларини аниқлашда, онимларнинг лексема сифатидаги семалар мундарижасини аниқлашда назарий манба вазифасини ўтаган;
ўзбек тилшунослигида қадимий йўналиш ҳисобланган, замон талаблари асосида қайта такомиллашаётган семантика, унинг вужудга келиш анъаналари, пайдо бўлиш омиллари, лексема семантикасидаги ўзгаришлар ҳақидаги назарий хулосалардан Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида бажарилган ПЗ-20170927147 рақамли “Қадимги даврлардан XIII асргача бўлган туркий ёзма манбалар тадқиқи” (2018-2020) мавзусидаги амалий лойиҳада фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2022 йил 7 майдаги 04/1-879-сон маълумотномаси). Натижада кўп минг йиллик  ўзбек тили луғат бойлигининг шаклланиш ва ривожланиш босқичларидаги семантик алоқадор лексемаларнинг семантик жараёнларга таъсири, аҳамиятини асослашга хизмат қилган;  
лексема, семема, сема тушунчалари, нарса-ҳодиса, ҳаракат-ҳолат, белги-хусусиятни ифодалашда лисоний онгдаги алоқадорлик, оламни англаш, идрок этишдаги умумийликлар, лексема структур-грамматикасидаги ўзгаришлар, семантик кенгайиш, торайиш ҳақидаги илмий-назарий хулосалардан “Ўзбекистон тарихи” телеканалининг “Ҳамма учун” кўрсатуви сценарийсини ёзишда фойдаланилган (ЎзМТРК “Ўзбекистон телерадиоканали” ДУКнинг 2022 йил 27 июлдаги  06-28-646-сон маълумотномаси). Натижада, дастур учун тайёрланган материалларнинг мазмуни назарий ва амалий маълумотлар билан бойитилган.