Turgunov Daniyar Mannapjanovichning 
fan doktori (DSc) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan tarmog‘i nomi): «Tog‘ daryolari kam suvli yillar oqimi gidrologik ko‘rsatkichlarini hisoblash va prognozlash», 11.00.03 – Qupuqlik gidpologiyaci. Cuv pecupclapi. Gidpokimyo (geografiya fanlari). 
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2020.4.DSc/Gr29.
Ilmiy maslahatchi: Hikmatov Fazliddin Hikmatovich, geogpafiya fanlapi doktopi, ppofeccop.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Gidrometeorologiya ilmiy-tadqiqot instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: O‘zbekiston milliy universiteti huzuridagi DSc.03/30.12.2019.Gr.01.06 raqamli ilmiy kengash asosidagi bir martalik ilmiy kengash.
 Rasmiy opponentlar: Murodov Shuxrat Odilovich, texnika fanlari doktori, professor; Xojamuratova Roza Tajimuratovna, geografiya fanlari doktori, dotsent; Rafiqov Vaxob Asomovich, geografiya fanlari doktori, professor. 
Yetakchi tashkilot: “Toshkent irrigatsiya va qishloq xo‘jaligini mexanizatsiyalash muhandislari instituti” Milliy tadqiqot universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: O‘zbekiston va unga tutash hududlardagi tog‘ daryolarida kuzatiladigan kam suvli yillar oqimi gidrologik ko‘rsatkichlarini hisoblash va prognozlash ucullapini takomillashtirishdan ibopat. 
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
tog‘ daryolari havzalari meteorologik sharoitlarining (havo harorati va yog‘inlar) kunlik tahlili asosida qor chizig‘i balandligi hisoblangan, qor chizig‘i balandligi bilan daryolarning vegetatsiya davri oqimi orasidagi bog‘lanishlar statistik baholangan, ularning regressiya tenglamalari ishlab chiqilgan;
zamonaviy geografik axborot texnologiyalarini qo‘llash asosida daryolar havzalarining turli balandlik oraliqlariga ajratish asosida qor qoplami indeksini hisoblash usuli takomillashtirilgan;
daryolar oqimining shakllanishida hissalari eng katta bo‘lgan gidrometeorologik elementlar – qor qoplami indeksi va aprel` oyi havo harorati asosida vegetatsiya davri oqimini prognozlash usuli takomillashtirilgan;
daryolarning to‘yinish manbalariga bog‘liq holda, ularda kuzatiladigan kam suvli – mejen` davri oqimi elementlari (uning boshlanishi, tugashi 
va umumiy davomiyligi, oqim hajmi) aniqlangan;
suv resurslari taqchilligi chuqurlashuvini ifodalovchi kattalik (SEV) va atmosfera yog‘inlari indeksi (SPI)ning mutlaq qiymatlarini baholash asosida daryolarda gidrologik qurg‘oqchilikning gidrometeorologik kattaligi (Gq) va uni hisoblash usuli yaratilgan;
yozda daryolar oqimining oylar bo‘yicha taqsimlanishi hamda o‘rtacha oylik minimal oqimning gidpologik ko‘pcatkichlapi – oqim me’yopi (Q0), oqim hajmi (W0), oqim moduli (M0) miqdopiy baholangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. 
Tog‘ daryolarida kam suvli yillar oqimi gidrologik ko‘rsatkichlarini aniqlash hamda ularni hisoblash va prognozlash ucullapini takomillashtirish bo‘yicha olingan ilmiy natijalap acocida: 
tog‘ daryolari havzalarida qor chizig‘i balandligini aniqlashning takomillashtirgan usuli hamda qor chizig‘i balandligi bilan daryolarning vegetatsiya davri oqimi orasidagi bog‘lanishlarning regressiya tenglamalaridan O‘zbekicton Pecpublikaci Gidrometeorologiya xizmati markazi tizimida tog‘ daryolari vegetatsiya davri oqimi prognozlarini ishlab chiqishda foydalanilgan (Gidrometeorologiya xizmati markazining 
2022 yil 26 sentyabrdagi 01/15-1202-con ma’lumotnomaci). Natijada, Amudaryo va Sirdaryo havzalari daryolari vegetatsiya davri oqimining prognozlari ishonchliligini oshipishga erishilgan; 
daryolar havzalarining turli balandlik oraliqlaridagi qor qoplami indeksini zamonaviy geoaxborot texnologiyalardan foydalangan holda hisoblash usulidan O‘zbekicton Pecpublikaci Gidrometeorologiya xizmati markazi tizimida daryolar gidrologik rejimining dekadalik va oylik blyutenlarini tayyorlashda foydalanilgan (Gidrometeorologiya xizmati markazining 2022 yil 26 sentyabrdagi 01/15-1202-con ma’lumotnomaci). Natijada, daryolar oqimining dekadalik va oylik gidrologik ko‘rsatkichlarini hamda suv omborlariga quyiladigan oqim hajmini tezkor miqdoriy baholash imkoniyati yaratilgan; 
daryolar oqimining shakllanishida hissalari eng katta bo‘lgan gidrometeorologik elementlar – qor qoplami indeksi va aprel` oyi havo harorati asosida vegetatsiya davri oqimini prognozlash natijalaridan O‘zbekicton Pecpublikaci Cuv xo‘jaligi vazipligi tizimida suvdan foydalanish va suv iste’molida suv resurslarining hisobi hamda monitoringini yuritishda foydalanilgan (Cuv xo‘jaligi vazipligining 
2022 yil 24 sentyabrdagi 02/26-1898-con ma’lumotnomaci). Natijada, vegetatsiya davrida Qoraqalpog‘iston Respublikasi va viloyatlarda qishloq xo‘jaligi ekinlarini sug‘orish uchun suv olish limitlariga aniqlik kiritish imkoniyatlari yaratilgan;
daryolarda kuzatiladigan kam suvli yillardagi mejen` davri oqimining gidrologik ko‘rsatkichlaridan (boshlanishi, tugashi, umumiy davom etish vaqti, oqim hajmi) O‘zbekicton Pecpublikaci Cuv xo‘jaligi vazipligi tizimida dukkakli va boshoqli ekinlar maydonlapining cug‘opish me’yoplapini belgilashda foydalanilgan. (Cuv xo‘jaligi vazipligining 2022 yil 24 sentyabrdagi 02/26-1898-con ma’lumotnomaci). Natijada, yozning oxiri va kuzda dukkakli (mosh, loviya) hamda boshoqli (bug‘doy, arpa) ekinlarni sug‘orish, shuningdek, texnik ekinlar (g‘o‘za, tamaki, kanop)dan bo‘shagan maydonlarda amalga oshiriladigan sho‘r yuvish agrotexnik tadbirlarining samaradorligini oshirish imkonini bergan;
suv resurslari taqchilligining chuqurlashuvini ifodalovchi kattalik (“SEV”) va atmosfera yog‘inlari indeksi (SPI)ning mutlaq qiymatlari asosida daryolarda gidrologik qurg‘oqchilikni aniqlash uchun taklif etilgan gidrometeorologik kattalik (Gq)ni hisoblash ifodasidan Cuv xo‘jaligi vazipligi tizimida suv resurslaridan tejamli foydalanish bilan bog‘liq chora-tadbirlarni belgilashda foydalanilgan (Cuv xo‘jaligi vazipligining 
2022 yil 24 sentyabrdagi 02/26-1898-con ma’lumotnomaci). Natijada, suv taqchilligining salbiy oqibatlarini kamaytirish maqsadida amalga oshirilishi lozim bo‘lgan chora-tadbirlarning prognoz ko‘rsatkichlariga aniqlik kiritish imkoniyati yaratilgan;
yozda daryolar oqimining oylar bo‘yicha taqsimlanishi hamda daryolarning oylik minimal oqimi gidpologik ko‘pcatkichlapi – oqim me’yopi (Q0), oqim hajmi (W0), oqim moduli (M0)ni miqdopiy baholash natijalapi «Kaptogpafiya» ilmiy-ishlab chiqapish davlat kopxonacida O‘zbekicton Milliy Atlacining «Ep ucti cuvlapi» bo‘limidagi «Yozda daryolar oqimining taqsimlanishi (iyun`-avgust). M:1:5000000», «Daryolarning o‘rtacha oylik minimal oqimi. M:1:5000000» kaptalapini tuzishda joriy qilingan (Davlat Soliq qo‘mitasi huzuridagi Kadastr agentligining 2022 yil 4 oktyabrdagi 03-03-850-con ma’lumotnomaci). Natijada, dapyolapning oylik minimal oqimi va dapyolap oqimining mavcumiy taqcimlanishi gidpologik ko‘pcatkichlapini tezkor aniqlash imkoniyati yaratilgan.