Sayt test rejimida ishlamoqda

Толипов Файзулла Саидовичнинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон 

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбекистонда кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликнинг ривожланиш тарихи. 1991-2021 йй.)” 07.00.01–Ўзбекистон тарихи (тарих фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2018.1.DSc/Tar108.
Илмий раҳбар: Обломуродов Наим Халимович, тарих фанлари доктори.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Миллий университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Миллий университети, DSc.03/30.12.2019.Tar.01.04.
Расмий оппонентлар: Маҳкамова Надира Рахмановна, тарих фанлари доктори, профессор; Бобожонова Дилором, тарих фанлари доктори, профессор; Мамбетжанов Қаҳрамон Қурбондурдиевич, иқтисод фанлари доктори.
Етакчи ташкилот номи: Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Ўзбекистонда кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликнинг ривожланиш тарихи (1991-2021 йй. )ни очиб беришдан иборат. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик соҳалари тўртта муҳим тарихий даврга, биринчи, кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик соҳасининг тикланиши ва норматив-ҳуқуқий асосларининг шаклланиш даври (1991-1995 йиллар); иккинчи, кичик бизнес ва тадбиркорлик ривожи учун зарур шарт-шароитларнинг яратилиш даври (1996-2000 йиллар);  учинчи, кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликнинг олдинги даврларга нисбатан юксалиши даври (2001-2016 йиллар); тўртинчи, Янги Ўзбекистонда тадбиркорларни ҳар томонлама қўллаб-қувватлаш, соҳани янада ривожлантириш учун зарур шарт-шароитларнинг яратилиши ва тадбиркорлар мурожаатлари билан ишлашнинг янгича механизми вужудга келиши даврида (2017-2021 йиллар) тикланиб, ривожланганлиги аниқланган;
ХХ асрнинг 90-йилларининг бошларида бозор муносабатларига ўтиш шароитида давлат мулки монополиясининг тугатилиши, соҳада маълум муддат турғунлик ҳолатининг сақланиб қолгани, кичик бизнес ва тадбиркорликни тангликдан либераллаштириш томон йўналтирилгани,  кишилар онгида илк тадбиркорлик кўникмаларининг тадрижий равишда вужудга келгани ва унинг хусусийлаштиришга таъсири ( “кичик хусусийлаштириш даври” 1991-1993 йй., “оммавий хусусийлаштириш даври” 1994 йилдан сўнг) тарихий хронологик  аспектда далилланган;
оилавий тадбиркорликнинг муҳим таркибий қисми бўлган анъанавий ҳунармандчилик ва касаначилик ривожланишининг айрим этноҳудудий хусусиятлари ва маҳаллий тафовутлари республика ҳудудлари ва вилоятларининг тарихан шаклланган табиий-иқлим шароити, ижтимоий-демографик ҳолати, урбанизация жараёнлари, минерал хом-ашё ва меҳнат ресурсларининг даражаси каби муҳим омиллар таъсирида аҳоли бандлигини таъминлашнинг миллий модели таркиб топганлиги асосланган;
кичик бизнес ва тадбиркорлик ривожининг муваффақиятли амалга ошишига тўсқинлик қилган сабаблар, уч муҳим халқа тадбиркорлик, банк, инвестиция соҳаларининг ўзаро тизимлилик (давлат-банк, тадбиркор-кредит, тадбиркор-инвестиция тамойили) асосида ташкил этилмаганлиги кичик бизнес субъектларига банклар томонидан маблағларнинг етарли даражада ажратилишига имкон бермаганлиги, тадбиркорларнинг мулк ҳуқуқи ишончли тарзда ҳимоя қилинмаганлиги, фаол инвестицион муҳит шаклланмаганлиги кабилар соҳа ривожига салбий таъсир кўрсатганлиги аниқланган;
аҳоли бандлигини таъминлаш, айниқса, ёшлар ва хотин-қизларни тадбиркорликка жалб қилиш борасида кадрлар тайёрлаш тизимида муаммо бўлиб келаётган агротадбиркорлик соҳаси учун малакали кадрлар тайёрлаш тизимни янада такомиллаштириш мақсадида шу соҳа олий таълим муассасалари негизида “кластер технология” таълим йўналишини очиш муҳимлиги асослаб берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбекистонда кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликнинг ривожланиш тарихини илмий тадқиқ этиш асосида:
Ўзбекистонда кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни ҳар томонлама қўллаб-қувватлаш, хусусий тадбиркорликни жадал ривожланиши учун зарур шарт-шароитлар яратиш, тадбиркорларнинг қонуний манфаатларини ҳимоя қилишни таъминлайдиган ҳуқуқий асосни янада мустаҳкамлашга оид илмий натижалардан Ўзбекистон тадбиркорлар ва ишбилармонлар ҳаракати Либерал Демократик Партияси (Ўз ЛиДеП) нинг йиллик иш режаларини ишлаб чиқишда кенг фойдаланилган (Тадбиркорлар ва ишбилармонлар ҳаракати-Ўзбекистон либерал-демократик партиясининг 2020 йил 10 ноябрдаги  01-27.1516-сон далолатномаси). Натижада кичик бизнесни қўллаб-қувватлаш юзасидан партиянинг иш фаолияти бўйича режа ва дастурлар яратиш ҳамда партиянинг куч ва имкониятларидан самарали фойдаланишни назарда тутувчи комплекс чора-тадбирлар ишлаб чиқиш ҳамда уларни амалиётга тадбиқ этиш имониятини берган;
қишлоқ хўжалиги тадбиркорлигини янада ривожлантириш, қишлоқ хўжалик маҳсулотларини етиштириш, қайта ишлаш, сақлаш ва сотишда тадбиркорларнинг ўрни каби илмий натижалардан Ўзбекистон Республикаси қишлоқ хўжалиги вазирлиги тасарруфидаги республика агросаноат комплекси тармоқлари фаолиятини янада такомиллаштиришга, хусусан, уларга ҳуқуқий маслаҳатлар бериш, агросаноат тармоқлари фаолиятини амалий ташкил этишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2020 йил 30 октябрдаги 02/034-3559-сон маълумотномаси). Натижада республика фермер ва деҳқон хўжаликлари раҳбарлари ҳамда томорқа ер эгалари, оилавий тадбиркорларнинг ташаббусларини қўллаб-қувватлаш, аграр соҳада меҳнат муносабатларини такомиллаштириш бўйича комплекс чора-тадбирлар ишлаб чиқиш имкониятини яратган;
республикада кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни янада ривожлантириш борасида амалга оширилаётган изчил ислоҳотларни талабалар онгига етказиш, мазкур соҳалар ривожи тўғрисидаги билим ва кўникмаларни шакллантириш юзасидан илгари сурилган илмий натижалардан Ўзбекистон Республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 14 августдаги 418-сонли буйруғига асосан олий таълим муассасалари профессор-ўқитувчилари ва бакалавр босқичи барча йўналишлари талабалари учун мўлжалланган “Ўзбекистон тарихи” дарслигининг 12-мавзусини ёзишда фойдаланилди. (Ўзбекистон Республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 14 августдаги 418-сон буйруғи, 418-026-рақамли нашр рухсатномаси).  Натижада олинган илмий натижалар дарсликнинг 12-мавзусининг 1 ва 2 параграфларини илмий-назарий ва манбавий жиҳатдан бойишига хизмат қилган;
хусусий мулкчилик ва тадбиркорликнинг ҳолати, айрим муаммолар, шунингдек янги Ўзбекистонда соҳани янада тараққий эттириш борасида амалга оширилаётган кенг кўламли ислоҳотларга оид илмий натижаларидан Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси “O’zbekiston tarixi” телеканалининг “Тақдимот” кўрсатувини эфирга узатишда фойдаланилди. (Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси қошидаги “O’zbekiston tarixi” телеканалининг 2021 йил 31 майдаги 02-40-862-сонли маълумотномаси). Натижада телетомошобинларга тадқиқотда илгари сурилган илмий манбалар асосида кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликнинг моҳияти, Ўзбекистонда соҳанинг тарихий илдизлари ва айниқса мустақиллик йилларидаги ривожланиш босқичлари хусусида маълумотларга эга бўлиш имкониятини берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish