Sayt test rejimida ishlamoqda

Ташибекова Муножат Хошимовнанинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон


I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): Бошланғич синфларда STEAM – таълим  технологиясидан фойдаланиш методикаси  (табиий фанлар мисолида), 13.00.02  Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (бошланғич таълим) (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.2.PhD/Ped1013.
Илмий раҳбар: Асқарова Ўғилхон Мамашакировна, педагогика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Наманган давлат унверситети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи: Наманган давлат университети, PhD.03/04.06.2020.Ped.76.02.  
Расмий оппонентлар: Юсупова Шохида Жалолиддиновна, педагогика фанлари доктори, профессор; Қўчқорова Наргиза Мамажоновна, педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Қўқон давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади бошланғич синфлар табиий фанларни ўқитишда STEAM-таълим технологиясидан фойдаланиш методикасини такомиллаштиришга доир таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
    бошланғич синфларда STEAM–таълим технологиясидан фойдаланиш методикасининг таркибий тузилмаси интерфаол шакл ва методларнинг ўзаро интеграциялашувини таъминлайдиган контентлар, электрон воситалар, тарқатма материаллар ҳамда табиий воситалар ёрдамида амалий билимларни эгаллашга қаратилган жамоавий, гуруҳий ва индивидуал шаклдаги тажрибаларга асосланган лойиҳавий фаолиятга устуворлик бериш асосида аниқлаштирилган;
    бошланғич синф  ўқувчиларининг табиий-илмий саводхонлигини шакллантиришнинг методик хусусиятлари икки ва ундан ортиқ ўқув фанларидаги тушунчалар ва далилларнинг таҳлилига асосланган предметлараро, таълим мазмунининг асосий ва қўшимча компонентларининг синтезини талаб этувчи транспредметли интеграциясининг продуктивлигини қатъий белгилаш орқали аниқлаштирилган;
    STEAM–таълим асосида табиий фанлар бўйича ўқувчиларда ижодий фаолият тажрибасини шакллантиришнинг мотивацион, когнитив, мазмунли, фаолиятли-жараёнли, рефлексив босқичлари технология, кимё, физика, конструкторликка доир билимларни илмий далилларга асосланган ҳолда ўрганиш имкониятини берувчи муаммоли-лойиҳавий ўқитиш технологияси адаптивлигини таъминлаш орқали такомиллаштирилган;
    бошланғич синф ўқувчиларида табиий-илмий саводхонликни шакллантириш модели SТEAМ компетенциялари (табиий-илмий, технологик, конструктив, бадиий-эстетик, математик)ни анъанавий ва ноанъанавий дарслар (аралаш, амалий машғулотлар, лойиҳа ишлари),  дарсдан ташқари машғулотлар (ижодий танловлар, амалий тажрибалар, мустақил уй ишлари) жараёнида шакллантиришнинг методик шартларини вертикал ва горизонтал йўналишда бойитиб бориш имкониятини кенгайтириш асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Бошланғич синфларда STEAM – таълим технологиясидан фойдаланиш методикасини такомиллаштиришга доир тадқиқот натижалари асосида:
бошланғич синфларда STEAM – таълим технологиясидан фойдаланиш методикасининг таркибий тузилмасини интерфаол шакл ва методларнинг ўзаро интеграциялашувини таъминлайдиган контентлар, электрон воситалар, тарқатма материаллар ҳамда табиий воситалар ёрдамида амалий билимларни эгаллашга қаратилган жамоавий, гуруҳий ва индивидуал шаклдаги тажрибаларга асосланган лойиҳавий фаолиятга устуворлик бериш асосида аниқлаштиришга доир амалий таклиф ва тавсиялардан “STEAM darslari. O’qituvchi elektron kitobi” номли қўлланмани яратишда фойдаланилган (Республика таълим марказининг 2022 йил 12 августдаги 01/11-02/-02-1270-сон маълумотномаси). Натижада, табиий фанларни ўқитиш жараёнида STEAM–таълим технологиясидан фойдаланиш самарадорлигини оширишга эришилган;
бошланғич синф ўқувчиларининг табиий-илмий саводхонлигини шакллантиришнинг методик хусусиятларини аниқлаштириш, STEAM–таълим асосида табиий фанлар бўйича ўқувчиларда ижодий фаолият тажрибасини шакллантиришнинг мотивацион, когнитив, мазмунли, фаолиятли-жараёнли, рефлексив босқичларинитехнология, кимё, физика, конструкторликка оид масалалаларни илмий далилларга асосланган ҳолда муҳокама қилиш имкониятини берувчи муаммоли-лойиҳавий ўқитиш технологияси адаптивлигини таъминлаш орқали такомиллаштиришга доир амалий таклиф ва тавсиялардан “Педагогика назарияси ва тарихи (1-қисм)” дарслигини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2021 йил 25 декабрдаги 538-сон бўйруғи, 538-169-рақамли нашр гувоҳномаси). Натижада, бўлажак ўқитувчиларнинг STEAM–таълим технологиясидан фойдаланиш малакаларини ривожлантиришга хизмат қилган;
бошланғич синф ўқувчиларида табиий-илмий саводхонликни шакллантириш модели SТEAМ компетенциялари (табиий-илмий, технологик, конструктив, бадиий-эстетик, математик)ни анъанавий ва ноанъанавий дарслар, дарсдан ташқари машғулотлар жараёнида шакллантиришнинг методик шартларини вертикал ва горизонтал йўналишда бойитиб бориш имкониятини кенгайтириш асосида такомиллаштиришга доир амалий таклиф ва тавсиялардан Наманган давлат университетининг А-5-37 “Мактабгача таълим муассасалари тарбияланувчилари ва бошланғич синф ўқувчиларида дастлабки математик билимларни шакллантиришга мўлжалланган мультимедиали интеллектуал ўйинлар” (2015-2017 йй.) амалий лойиҳасининг бошланғич синф ўқувчиларида табиий-илмий саводхонликни шакллантиришга доир ўйинларда фойдаланилган (Наманган давлат университетининг 2022 йил 1 ноябрдаги 1207-04-сон маълумотномаси). Натижада, ўқувчиларда табиий фанларга доир билимларни геймификация ёрдамида шакллантириш самарадорлигини оширишга эришилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish