Sayt test rejimida ishlamoqda

Эҳсанова Муқаддамхон Иброҳимовна
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Бадиий матнда ўзлашма ва қўлланмалар лингвопоэтикаси”, 10.00.01 – Ўзбек тили (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.1.PhD/Fil2182.
Илмий раҳбар: Одилов Ёрқинжон Раҳмоналивич, филология фанлари доктори, профессор. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона  давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Фарғона  давлат университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.05.02.
 Расмий оппонентлар: Улуқов Носиржон Муҳаммадалиевич, филология фанлари доктори, профессор; Йўлдошев Маьруфжон,  филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Қўқон давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ўзбек тилидаги ўзлашма ва қўлланма тил бирликларининг лингвопоэтик хусусиятларини очиб беришдан иборат. 
Ш.Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўзбек тилидаги мавжуд янги сўзларнинг иқтисодиёт, сиёсат, банк иши, молия, спорт, ҳуқуқ-тартибот, тиббиёт, савдо-сотиқ, санъат, маданият, ахборот-коммуникация технологиялари каби ўн бешга яқин лексик-семантик гуруҳлари мавжудлиги аниқланган; 
ўзбекча бадиий матнларда арабча, форс-тожикча ўзлашма ва қўлланма бирликларнинг фикрни далиллаш, фикр салмоғи ва таъсир кучини ошириш, бадиий матнга халқона ва давр руҳини бериш, адабий характерни типиклаштириш каби поэтик вазифалари аниқланган;
ўзбекча бадиий матнлардаги рус, инглиз, немис ва француз тилларидан олинган ўзлашма ва қўлланма бирликларнинг нутқни индивидуаллаштириш, комик ва сатирик эффект ҳосил қилиш, муаллифнинг ижобий ва салбий муносабатларини ифодалаш вазифаларини бажариши, поэтик таъкидлаш, мантиқий урғу олиш хусусиятига эга бўлиши асосланган;
келиб чиқиши араб, форс-тожик, рус, инглиз, немис тилларига мансуб қўлланиши чегараланган лексика аслида ижодкор эстетик нияти ҳамда асарнинг умумий ғоявий-бадиий мазмунига мувофиқ бадиий татбиқ қилиниши очиб берилган.        
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Бадиий матнлардан олинган ўзлашма ва қўлланмалар тадқиқи асосида:
келиб чиқиши араб, форс-тожик, рус, инглиз, немис тилларига мансуб қўлланиши чегараланган лексика аслида ижодкор эстетик нияти ҳамда асарнинг умумий ғоявий-бадиий мазмунига мувофиқ бадиий татбиқ қилинишига оид хулосалардан “Прагмалингвистика асослари” дарслигини тайёрлашда фойдаланилган (Фарғона давлат университетининг 2022 йил 2 декабрдаги 01-4649-сон маълумотномаси). Натижада дарсликнинг янги илмий хулосалар билан бойишига хизмат қилган;
ўзбек тилидаги мавжуд янги сўзларнинг иқтисодиёт, сиёсат, банк иши, молия, спорт, ҳуқуқ-тартибот, тиббиёт, савдо-сотиқ, санъат, маданият, ахборот-коммуникация технологиялари каби ўн бешга яқин лексик-семантик гуруҳлари мавжудлиги борасидаги хулосалардан “Ҳозирги ўзбек тили” дарслигини тайёрлашда фойдаланилган (Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2022 йил 4 июлдаги 15-2198-сон маълумотномаси). Натижада ушбу анализаторнинг лексик базаси ўзбек тилига кириб келган янги сўзлар билан бойиган, лексикографик изоҳлари мукаммаллашган;
ўзбекча бадиий матнларда арабча, форс-тожикча ўзлашма ва қўлланма бирликларнинг фикрни далиллаш, фикр салмоғи ва таъсир кучини ошириш, бадиий матнга халқона ва давр руҳини бериш, адабий характерни типиклаштириш каби поэтик вазифалари хусусидаги хулоса ва натижалардан Фарғона вилояти телерадиокомпаниясининг 2018-2021 йилларда “Очиқ мулоқот”, “Долзарб мавзу”, “Кун мавзуси”, “Илмий таълим”, “Миллий таълим” каби кўрсатувлар сценарийларида кенг фойдаланилган (Фарғона вилояти телерадиокомпаниясининг  2022 йил 14 февралдаги 30-сон маълумотномаси). Натижада ушбу телекўрсатувлар учун тайёрланган материалларнинг мазмуни мукаммаллашган, илмий далилларга бой бўлиши таъминланган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish